4

Przegląd wydarzeń

kurier galicyjski * 30 marca–12 kwietnia 2012 nr 6 (154) * www.kuriergalicyjski.com

WędróWka W śWiat Za wasze

i nasze majątki”

daWnej arkadii

Polskie zamki i pałace na Ukrainie.

żałem sobie, że jestem Wołodyjow-

rozmowa z DMYTREM ANTO-

skim. Interesowało mnie wszystko, co

NIUKIEM.

było związane z bitwami, bataliami,

i co z nich zostało

Lwów. Ciepły, choć marcowy wie-

zdobywaniem zamków i ich obroną, z

czór. Prezentacja lwowska skończo-

kozakami i husarią. Z czasem przero-

na. W „Dzydze” rozpoczął już się kon-

sło to w moją pasję do tej architektury.

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI,

cert, uciekliśmy więc niedaleko, do

SABINA RÓŻYCKA tekst

Czy spodziewałeś się na

JURIJ SMIRNOW zdjęcia

jednej z wielu nastrojowych knajpek

początku, że tych obiektów

przy ulicy Ormiańskiej. Przy zacisz-

będzie aż tyle?

Taką wspaniałą wędrówkę propo-

nym stoliku Dmytro Antoniuk, Krzysz-

Nie spodziewałem się. Ale była

nuje swoim czytelnikom Dmytro Anto-

tof Szymański i Mirosław Rowicki,

to dla mnie przyjemna niespodzian-

niuk, dziennikarz z Kijowa i współ-

zwany powszechnie, jak sam żartuje

ka, że jest ich aż tyle. Przykro tylko

pracownik „Kuriera Galicyjskiego”,

Marcinem Romerem. Czeka nas jesz-

patrzeć na obecny stan większości

prawie od początku jego istnienia.

cze nagranie do warszawskiego Ra-

tych zabytków.

Dmytro to pasjonat „tajemniczej ar-

dia WNET. Pytają mnie często skąd

Skąd brałeś początkowe

chitektury” – bo tak można faktycznie

ta moja pasja – mówi Dmytro – czy

wiadomości o obiektach,

określić resztki zamków, rezydencji,

może moje pochodzenie? A ja wcale

pałacyków i dworków, które rozrzuco-

miejscowościach, czy war-

ne są po całej lewobrzeżnej Ukrainie,

nie jestem Polakiem. Mam nieco krwi

to tam jechać?

po terenach które stanowiły niegdyś

polskiej po babci, połowę rosyjskiej.

Oczywiście, musiałem się przy-

ziemie I Rzeczypospolitej. Jeszcze w

Jestem Ukraińcem. Języka polskiego

gotować do każdego wyjazdu. Dużo

XIX wieku, pod zaborem rosyjskim,

nauczyłem się już jako osoba doro-

wiadomości czerpałem z pracy Ro-

duża część majątków ziemskich na-

sła. Ale zawsze fascynowała mnie

mana Aftanazego, współczesnych

leżała tu do Polaków. Dziś ich pozo-

dawna Rzeczpospolita i mam wielki

polskich przewodników Zbigniewa

stałości, można nazwać „tajemniczą

szacunek do współczesnej Polski. To

Hausera i Grzegorza Rankowskie-

architekturą”, ponieważ niestety nie-

najlepszy przyjaciel Ukrainy.

go. Wiele informacji uzyskiwałem

wielu ludzi orientuje się w bogactwie

od miejscowych krajoznawców. Za-

tych obiektów, w ich lokalizacji, historii

wsze przed wyjazdem telefonowałem

Dmytrze, czy pamiętasz

i stanie obecnym. Poza kilkoma „okle-

do kogoś z tej okolicy i pytałem czy

panymi” zamkami i rezydencjami, le-

swój pierwszy zamek, który

żącymi na trasach turystycznych i od-

obiekt istnieje.

zobaczyłeś i kiedy to było?

wiedzanych masowo przez turystów

z Polski, reszta pozostaje w cieniu.

Dmytro Antoniuk wpisuje dedykacje

Brak dróg i rozwiniętej infrastruktury,

a również skąpe wzmianki historycz-

kawy i już mieli wychodzić, gdy po

ty polskiej architektury obronnej i re-

ne o poszczególnych obiektach i ich

pierwszych zdaniach prezentacji po-

zydencje od okresu Średniowiecza

właścicielach, sprawiają, że obiekty

zostali przy stolikach i chyba tego nie

po drugą połowę XVIII wieku. Drugi

te nie są odwiedzane. Zapomniane,

żałowali, a po prezentacji ustawiali

tom poświęcony jest zabytkom okre-

pozostawione same sobie lub nie za-

się w „ogonku” by kupić oba tomy

su klasycyzmu i późniejszego aż do

wsze „jawnym” właścicielom niszcze-

publikacji. Celowo unikam słowa

początku I wojny światowej.

ją, rozpadają się, płoną i są rozbie-

„przewodnik”. Sam autor mówi, że

Niektóremożnanawetkupić.Dmy-

rane na budulec. Władze centralne

nie chce tak nazywać jego dzieła. W

tro podał tu przykład pałacu w miejsco-

i lokalne nie zawsze są zaintereso-

klasycznych przewodnikach jest wie-

wości Kudryjowce w województwie

wane ich konserwacją czy chociażby

le historii, opisów architektonicznych,

Chmielnickim, w dobrym stanie, w

zabezpieczeniu ich stanu.

danych o właścicielach. Ta publikacja

którym do niedawna mieściła się wiej-

Publikacja Dmytra Antoniuka wie-

jest złożona bardziej pod kątem cie-

ska szkoła, wystawionym na sprzedaż

dzie czytelnika po tej terra incognita.

kawych wydarzeń, wypadków, przy-

za… 50 tys. hrywien za całość.

Jednocześnie przywołuje pamięć o

gód samego autora przy odkrywaniu

W chwili obecnej, zgodnie z usta-

dawnych budowlach i wydobywa je

tego zanikającego piękna.

wodawstwem Ukrainy sprzedawać

z zapomnienia, dając im tym samym

470 obiektów historycznych, za

i dzierżawić można te obiekty, które

drugą szansę na zaistnienie. W chwili

którymi kryją się ich historie, historie

nie są na liście zabytków architektu-

wydania gazety trwa jeszcze objazd

ich właścicieli, legendy z nimi związa-

ry. Gdzie dziś jest najwięcej dawnych

autora po miastach Ukrainy z prezen-

ne, zawarte są w tych dwu tomach.

polskich rezydencji i zamków na

tacją swego wydania. Przed Lwowem

Był to zamek-klasztor w miejsco-

Czy masz do któregoś z

wości Berdyczów. Miałem wtedy 16

tych obiektów szczególny

lat. Można powiedzieć, że było to mój

sentyment?

pierwszy zamek, który zrobił na mnie

(Śmiejąc się) To trudne pytanie,

wrażenie i pewnie stąd ta pasja.

na które praktycznie nie ma odpo-

wiedzi. Jest tak wiele obiektów, że

470 zamków, dworów,

nie sposób wydzielić jakiegoś szcze-

pałacyków – ile lat zbierałeś

gólnie. Każdy z nich sprawił na mnie

materiały do tej publikacji?

Zacząłem gromadzić materiały

wielkie wrażenie. Nawet takie, które

Chyba nawet w Polsce nie wszyscy

Ukrainie ? Wcale nie na zachodzie,

odwiedził już Winnicę, Kamieniec Po-

gdzieś od 1992 roku, z niektórych,

są obecnie w stanie całkowitej ruiny

orientują się w ilości tych zabytków

jak zwykło się uważać. Palmę pierw-

dolski, Tarnopol i Iwano-Frankowsk.

ciekawszych, powstawały artykuły

i możliwe, że nie przetrwają najbliż-

na terenach Ukrainy. A wszystkie te

szeństwa dzierży tu województwo

W tym ostatnim, w lokalu o słodkiej

– w tym i do Kuriera Galicyjskiego.

szych kilku lat.

obiekty są niemymi świadkami „bar-

chmielnickie, potem winnickie. Do-

nazwie „Marmulada” zebrali się głów-

I tak powoli gromadzone materiały

Czy przyjemnie było ba-

dzo ciekawej historii polsko-ukraiń-

piero na trzecim miejscu jest Ziemia

nie dziennikarze i studenci.

pozwoliły na wydanie tych książek.

wić się w odkrywcę?

skich stosunków, w których było wie-

Lwowska.. Na czwartym jest Ziemia

Prezentacja książki we Lwowie

Sama praca nad przygotowaniem do

le zarówno jasnych, jak i ciemnych

Były to najprzyjemniejsze chwi-

Tarnopolska. I tu, dzięki stworzeniu

odbyła się 22 marca br. w kawiarni

stron, ale wszystkie one zasługują,

państwowego „rezerwatu” z centrum

„Dzyga”, gdzie w salce na pięterku

druku trwała przez dwa i pół roku.

le. Szczególnie, gdy niespodziewa-

aby o nich pamiętano” – mówił pod-

w Zbarażu, pod nazwą „Zamki Tar-

zebrało się około 40 osób. Głównie

nie odkrywałem coś, o czym nigdzie

Co sprawiło, że zainte-

czas prezentacji sam autor.

nopolszczyzny” sytuacja z ochroną

byli to lwowscy przewodnicy wycie-

nie ma żadnej wzmianki. Tak na

resowałeś się tymi, w wielu

Publikacja „Polskie zamki i re-

zabytków wygląda najlepiej. Więk-

czek, osoby zainteresowanie historią,

przykład jak było w Manikowcach

przypadkach, ruinami?

zydencje na Ukrainie” ukazała się

szość jednak polskich rezydencji na

ale i przypadkowi bywalcy kawiarni.

Zawsze byłem romantykiem, chło-

w Chmielnickim, niedaleko Jarmo-

dzięki wsparciu Instytutu Polskiego

Ukrainie została zniszczona w czasie

Część przyszła trzymając w rękach

pakiem, którego porywała romantyka

liniec. Jest tam wspaniały pałac z

w Kijowie w kijowskim wydawnictwie

obu wojen światowych i za „władzy

„Kurier Galicyjski” z anonsem o ma-

ruin, zamków, pałaców. Pasjonowały

XIX wieku, w którym mieściła się

„Grani-T” w 2012 roku. W pierw-

sowieckiej”. To co pozostało odkrywa

jącej odbyć się prezentacji. Ci ostatni

mnie powieści Sienkiewicza. Wyobra-

szkoła.

szym tomie zgromadzone są obiek-

dla nas Dmytro Antoniuk.

naprędce kończyli konsumpcje, picie