15

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 marca–12 kwietnia 2012 nr 6 (154)

Wiersze Haliny Poświatowskiej

kulturowe jądro Europy. Tu łączą się

na północ od puszczy Białowieskiej,

Co do wartości ziemi?

Wschód z Zachodem i skandynaw-

no i trzeci na granicy z obwodem

To oczywiste, że nie. Wymiana

w przekładzie Wołodymyra Harmatiuka

ska Północ z bałkańskim Południem.

kaliningradzkim. Tej ostatniej, trze-

terenów była symboliczna, bo utrata

схопила любов щоб її поламати

Rzeczpospolita miała wyjątko-

ba przyznać nigdy nie wytyczano.

chociażby metra kwadratowego jest

Wielkopostna legenda

але звивалася і обплела мені

we znaczenie dla Europy, zabicie

Tam, gdzie hasały sowieckie czoł-

uważana za ujmę. Niektórzy twierdzą,

dwa tysiące lat temu

руки

Rzeczypospolitej w XVIII wieku było

gi tam był teren sowiecki. Dopiero

ze dorzucono nam tylko kilka hektarów

urodziła panna w Galilei

тепер вони зв язані нею

zabiciem serca Europy. Napoleon

w 1956 roku postanowiono jakoś

lasów, ale Ustrzyki Dolne nam się do-

niemowlę

питають люди хто мене ув язнив

scharakteryzował to krótko: „Jest to

to uregulować. Tu okazało się, że

stały. Był problem co z tym terenem

kamień zwornikowy kopuły europej-

niektóre poligony sowieckie wycho-

zrobić, bo ludność z Krystynopola

dziecko było bezbrzeżnie nagie

***

skiej. Kto kamień wyjmie – kopuła

dzą na 18-20 km w głąb terytorium

i Bełza nie chciała tam zamieszkać.

a ona nie miała nic

mówisz – na śmierć

się zawali”. Co potwierdziły obie

Polski. Należało to wyregulować na

Zamieszkali tam tylko nieliczni. Przy-

oprócz miłości

mówisz – na wieczność

wojny światowe.

mapie. Nazwano to „palcem Stalina”.

wieziono tam w dużej ilości… Greków

a jeśli zmienisz się w drzewo

Palec wysunął mu się poza linijkę

i Macedończyków, których wyrzuciła z

Jak wyglądało ustalanie

i tak rosło

czy mogę liczyć na to że wzejdziesz

i tak on to obrysował. Po rosyjskiej

ich krajów woja domowa. Tak się za-

najnowszej granicy Polski?

ogrzewane oddechem

pod moim oknem

Wyglądało to dość dramatycz-

stronie granicy są cztery wioski Po-

kończyła nasza epopeja z granicami.

aż dorosło

a jeśli – w szybę

nie. Po pierwsze próbowano odwo-

laków przesiedlonych z Kazachstanu

Obecne granice dają się opisać w re-

do nienawiści

czy będzie można końcem języka

łać się do Linii Curzona. Okazało się

i wypatrują oni tej Ojczyzny, słuchają

gularny sześcian i stanowią, jak to czę-

podrażnić twoje dzwoniące jestem

jednak, że są dwie Linie Curzona:

polskiego radia, oglądają telewizję

sto mówię, brylant w środku Europy.

i przybili go do drzewa ludzie

a jeśli – w wiatr

jedna, którą osobiście wykreślił i ta

Olsztyn i chcą być jak najbliżej.

W tej całej korekcie granic Sta-

a ona patrzyła

czy będę trawą którą rozszumisz

biegła za Lwowem; drugą poprawił

Mniej więcej naturalną granicę

lin jednak postanowił postawić na

a jeśli – w światło

lord Namier, czyli Bernsztajn-Na-

mamy z Litwą. Ale tu też są prze-

swoim i miasto Krystynopol nazwać

potem – mówią – że wstąpiła

czy będę nocą którą rozproszysz

mierowski, polski Żyd w dyplomacji

sunięcia. Mamy Litwę polską, czyli

Czerwonogradem, w myśl zasady,

w niebo

a jeśli – dniem

brytyjskiej, który tę linię przesunął

Puńsk, gdzie jest 75% Litwinów,

że w historii kłamstwo powtarzane

ale równie dobrze mogła zstąpić

czy dobrą chmurą osłonisz

przed Lwów. I ta właśnie została

tęsknią oni do swojej Macierzy, tak

nawet tysiąc razy pozostaje kłam-

w ból

moją zmęczoną głowę

przez Stalina w Jałcie wywalczona.

samo jak Polacy pod Solecznikami,

stwem: Czerwonograd ma się jednak

tak był głęboki

jak ją weźmiesz lekko

we włosy

Wszelkie spekulacje, że mogło być

a mają ją na wyciągnięcie ręki.

nijak do Grodów Czerwieńskich.

pieszczotą palców zwinnych

inaczej są tu bezzasadne, ponieważ

Granica w Białowieży też jest na

Легенда великого Посту

Nie była to jednak ostat-

wszepczesz

już w 1914 roku były tajne porozu-

tyle ciekawa, że linia Curzona jej nie

nia korekta granic.

дві тисячі років тому

trwam

mienia brytyjsko-rosyjskie o takim

obejmowała. Białowieża miała nale-

Tak, ale to już były rzeczy drob-

діва народила в Галилеї

podziale tych terenów. W 1915 roku

żeć do Białorusi na zasadzie – białe

ne, kilkusetmetrowe. W 1958 roku

немовля

кажеш – до смерті

Lwów na krótko dostał się w ręce

do białego. W czasie określania tej

podpisano Porozumienie Krakowskie

кажеш – навіки

rosyjskie. Rosjanie postanowili go

granicy Osóbka-Morawski wysunął

z Czechosłowacją, gdzie rozstaliśmy

дитя було зовсім голе

а якщо перевтілишся в дерево

już nie wypuszczać, zniszczyć Unię

przed Rosjanami argument odbudo-

się ostatecznie z Zaolziem, z Jawo-

а вона не мала нічого

чи можу сподіватися на те що

(brzeską – red.), wprowadzić pra-

wy populacji żubra. Wtedy postano-

rzyną, z Leśnicą. Z tym, że zostały

окрім любові

зростеш

wosławie i zatrzymać na wieki te

wiono nam część tej puszczy zosta-

zaakceptowane niektóre ustalenia

під моїм вікном

tereny. Do tego wrócili Sowieci po II

wić. Najgorzej wyszła na tym sama

niemieckie, które zrobiono ze wzglę-

і так росло

а якщо – в шибу

wojnie światowej.

puszcza, bo została podzielona.

dów militarnych. W latach 80. wynikł

гріте подихом

чи можна буде кінчиком язика

Jest to granica sztuczna, na-

No i ostatnia sprawa – najnowsza

problem tamy pod Czorsztynem.

аж доросло

подражнити твоє дзвінке єство

wiązująca do granicy III rozbioru,

zmiana granic. W 1951 roku przepro-

Wtedy też dokonano zamiany, żeby

до ненависті

а якщо – у вітер

którą Brytyjczycy akceptowali jako

wadzono badania geologiczne, które

cały zbiornik i teren tamy znalazł się

чи буду травою яку колихатимеш

prawnie uzasadnioną. Potwierdził

wykazały, że w okolicach Waręża

całkowicie na terytorium Polski. Sło-

і люди прибили його до дерева

а якщо – у світло

to traktat rozbiorowy w Ratyzbonie,

i Bełza są pokłady węgla. Sowieci

wacja udostępniła nam ten teren, a

а вона дивилася

чи буду ніччю яку розпорошиш

akceptowany przez Anglików. Stąd

bardzo potrzebowali węgla, więc prze-

myśmy oddali im ziemie w okolicach

а якщо –днем

aktualna granica Polski w Białowie-

prowadzono korektę granic. Miesz-

tzn. Łopaty Muszyńskiej.

потім – кажуть – зійшла на небо

чи легкою хмаркою затулиш

ży przebiega dokładnie tak samo.

kańcy czterech miasteczek musieli się

Z chwilą przepiłowania szlaba-

але так само могла зійти у біль

мою втомлену голову

W obecnej wschodniej granicy

pakować i wyjeżdżać albo na Ziemie

nu granicznego w Cieszynie sprawy

таким був глибоким

і взявши її обережно

Polski mamy, co najmniej trzy od-

Zachodnie, albo do Ustrzyk. Tym ra-

granic padły, przez co Tatry stały się

***

у волосся

cinki wykreślone przy pomocy linijki.

zem Państwo Polskie zostało potrak-

wolnymi górami.

чому голова моя схожа на квітку

лагідними невагомими пальцями

і чому мої очі світять як дві зорі

вдмухнеш

Pomiędzy Bieszczadami i Bełżcem

towane „poważnie”. Przekazano nam

www.rosikonpress.com

і чому мої губи червоніш зоряниці

ще тут

jest taki jeden odcinek. Kolejny jest

taki sam teren w Bieszczadach.

zdjęcie

koncert – poznaj tarasa Szewczenkę

W marcu tego roku Instytut Mu-

koło chaty” (Anna Nosowa, Nataliya

zyki Uniwersytetu Rzeszowskiego

Stepaniyak, Lyudmyla Ostash, for-

wspólnie z konsulem honorowym

tepian Iryna Durkot), „Kiedy rozstają

Ukrainy w Rzeszowie przygotowali

się dwoje” oraz „Czemuż ziemio moja

koncert zatytułowany „Poznaj Tara-

jesteś mi tak droga” (Anna Nosova,

sa Szewczenkę – odkryj ukraińską

Lyudmyla Ostach, Ihor Kushpler, Ta-

duszę”. Była to wspaniała uczta du-

ras Riznyak, fortepian Iryna Durkot),

chowa dla mieszkańców Rzeszowa,

„Perebendia – kobzar” oraz „Bandu-

którzy wzięli udział w tym koncercie.

rzysto orle” (młodzieżowy chór im. ks.

W czasie koncertu przypomniano,

Michajła Werbyckiego, dyrygent Olga

że marzec przez Ukraińców nazy-

Popowicz), „Jęczy i wyje Dniepr sze-

wany jest miesiącem Szewczenki,

roki” (wykonanie – wszyscy uczestni-

bowiem 9 marca 1814 roku poeta

cy koncertu).

się urodził, a 47 lat później, 10 mar-

Wysoką rangę koncertowi nadali

ca zmarł. Zgodnie z testamentem,

znakomici goście: rektor prof. Sta-

każdego roku Ukraińcy na całym

nisław Uliasz oraz prorektor prof.

świecie w marcu czczą jego pamięć.

Aleksander Bobko z Uniwersytetu

Taras Riznyak, Anna Nosova, Lyudmyla Ostash, Ihor Kushpler

Żyjący w XIX wieku poeta dla wszyst-

Rzeszowskiego, Władysław Kanew-

Nosova – sopran, fortepian Iryna Dur-

ści Lwowskiego Narodowego Teatru

Koncert miał niecodzienną for-

kich sąsiadów jest postacią niezmier-

skyj – konsul generalny Ukrainy w

kot), „I złotej, i drogiej” oraz „W gaju

Opery i Baletu im. S. Kruszelnyckiej,

mułę. Zainaugurował go pieśnią

nie ważną. Określają go mianem

Lublinie, Teresa Kubas-Hul prze-

nie ma wiatru” (Taras Rizynak – tenor,

Lwowskiej Państwowej Akademii

„Testament” młodzieżowy chór im.

„duchowego ojca narodu”, uważają

wodnicząca Sejmiku Województwa

fortepian Iryna Durkot), Aria Oksany

Muzycznej im. Łysenki, Akademii

ks. Michajła Werbyckiego z Prze-

za swojego wieszcza. Postać Tara-

Podkarpackiego, Andrzej Dec – prze-

poematu „Hajdamacy” (Lyudmyla

Muzycznej w Krakowie oraz Insty-

myskiego Centrum Inicjatyw Kultu-

sa Szewczenki porównywana jest

wodniczący Rady Miasta Rzeszowa,

Ostach – sopran, fortepian Iryna

tutu Muzyki Uniwersytetu Rzeszow-

ralnych „Mytusa” oraz z przemyskiej

do Adama Mickiewicza. Poeta po-

Piotr Pipka – dyrektor Zespołu Szkół

Durkot), Hetmany, Hetmany oraz

skiego. Uczestnicy koncertu wysłu-

„Szaszkiewiczówki”

dyrygowany

przez swoją twórczość rozbudzał

Ogólnokształcących nr 2 im. Mar-

„Oj na górze kwitnie rumian” (Ihor

chali śpiewane przez znakomitych

przez prof. Olgę Popowicz. Profesor

świadomość narodowościową Ukra-

kiana Szaszkiewicza w Przemyślu,

Kushpler – baryton, fortepian Iryna

artystów, utwory Tarasa Szewczenki:

Włodzimierz Mokry z Uniwersytetu

ińców oraz przyczynił się do powstania

proboszcz parafii greckokatolickiej w

Durkot), „Po cóż mi czarne brwi” oraz

„Pływaj łabędziu” (śpiew Mariola

Jagiellońskiego wystąpił z referatem

i kształtowania współczesnego języka

Rzeszowie ks. dr Miron Michaliszyn.

„Płynie woda” (Nataliya Stepaniyak –

Madej – sopran, fortepian Joanna

„Prawda jako źródło wyzwolenia

ukraińskiego. Poezja Tarasa Szew-

Konsula honorowego Ukrainy w

sopran, bandura), wariacje na temat

Witek), „Czemuż mi ciężko” (Barbara

człowieka i narodu w dziele Tarasa

czenki została przetłumaczona na

Rzeszowie reprezentowała Evelina

„Karnawału weneckiego” (Leszek

Gąsienica – Giewont, fortepian Joan-

Szewczenki”. W koncercie oprócz

kilkanaście języków świata, w tym

Bryczek.

Suszycki – gitara), „Sadek wiśniowy

na Witek), „Udeptała ścieżkę” (Anna

wspomnianego chóru, wystąpili soli-

na polski.

STANISŁAW RUSZNICA