9

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 17–30 lipca 2012 nr 13 (161)

ukraińskimi. Zwieńczeniem tej dzia-

dację wartości. Jako przykład przy-

Berdychowska i Jarosław Hrycak. Tu

Trzeba znaleźć klucz

łalności była właśnie wizyta na uro-

toczył listę wartości jednej ze swych

prelegenci byli zgodni, że najwięk-

czystościach we Lwowie 1 listopada

korespondentek na Facebooku. Ta

szym zagrożeniem dla tych stosun-

do społeczeństwa

2002 roku.

osoba sporządzoną przez siebie listę

ków jest brak rzetelnych badań histo-

Konferencja zbiegła się z publi-

planów na rok 2012 rozpoczęła apa-

rycznych i brak podejścia historycz-

kacją książki Jacka Kuronia „Polacy-

ratem Nikon, i-podem i stosunkami

nego do oceny tragicznych wydarzeń

ukraińskiego

Ukraińcy. Trudny dialog”. Książka ta

intymnymi. Dopiero na początku dru-

w naszej wspólnej historii. Jako

ukazała się po ukraińsku w wydaw-

giej dziesiątki wymieniła stabilizację

zagrożenie uznali też preferowanie

nictwie Leonida Finberga „Duch i Li-

życiową, małżeństwo i rodzinę.

grupy historyków stojących na po-

tera”. Całość przygotowała i zebrała

Najwięcej kontrowersji – również

zycjach „sowieckich” i dokonujących

Iza Chruślińska. Na treść książki zło-

w dyskusjach pokonferencyjnych,

swych ocen według tych pozycji.

żyły się wywiady, listy i teksty Jacka

wywołała czarna wizja wydarzeń na

Mirosław Czech i Mykoła Kniażyc-

Kuronia, poświęcone stosunkom pol-

Ukrainie, którą przedstawił Witalij

kij, ustosunkowując się do poprzed-

sko-ukraińskim.

Portnikow. Według niego kryzys na

nich wypowiedzi doszli do konkluzji,

Mówiono też o Lwowie Jacka

Ukrainie pogłębia się i doprowadzi

że w najbliższym, 2013 roku, nadarza

Kuronia. Taras Woźniak scharakte-

do wybuchu niezadowolenia spo-

się wspaniała okazja do poczynienia

ryzował miasto jako żywioły polski,

łecznego, które zmiecie rząd. Za-

postępu w stosunkach polsko-ukraiń-

ruski, żydowski i austriacki, które ży-

znaczył, że w chwili obecnej prak-

skich. Będą to obchody 70. rocznicy

jąc obok siebie kontaktowały się ze

tycznie nie ma państwa Ukraina, jest

tragicznych wydarzeń wołyńskich.

sobą i przenikały wzajemnie, tworząc

terytorium Ukraina. Nie ma nieza-

Niestety, poprzednia szansa, pod-

tą niepowtarzalną atmosferę przed-

leżnego sądownictwa, niezależnych

czas 60. rocznicy rzezi wołyńskiej zo-

wojennego miasta. Dziś każdy z tych

żywiołów chce pamiętać tylko „swój”

Lwów, tak jakby inne nie istniały. To

jest właśnie błędne podejście do hi-

storii Lwowa.

Ukraina, Polska –

dokąd idziemy

Druga część konferencji była po-

święcona tematowi zagrożeń stoją-

cych przed społeczeństwami polskim

i ukraińskim, zagrożeń przekładający-

mi się także na stosunki polsko-ukra-

ińskie. Przebiegała pod hasłem „Ukra-

Bogumiła Berdychowska

ina, Polska – dokąd idziemy”. W toku

konferencji zagrożenia w społeczeń-

może być dobrym patronem tego

O komentarz o konferencji

stwie polskim przedstawili Sławomir

typu działań.

dla czytelników Kuriera po-

Sierakowski, redaktor czasopisma

prosiliśmy BOGUMIŁę BER-

Jak ocenia Pani tezy Wi-

DYCHOWSKĄ,  sekretarza

talija Portnikowa o czarnej

„Krytyka Polityczna” i Paweł Kowal,

Forum Polsko-Ukraińskiego.

perspektywie sytuacji na

poseł do Parlamentu Europejskiego,

Profesorowie Leonid Zaszkilniak (od lewej) i Jarosław Hry-

Rozmawiał KRZYSZTOF SZY-

Ukrainie?

przewodniczący komisji współpracy

cak

Mimo całego mojego szacunku

MAŃSKI.

parlamentarnej UE – Ukraina.

do Witalija Portnikowa, uważam, że

organów państwowych. Wszystko

stała zmarnowana. Tej kolejnej, która

Bardzo ciekawe poglądy na sy-

patrzy zbyt czarno na obecną sytu-

Czy uważa Pani, że te wy-

jest przemieszane ze złodziejską

jest jeszcze przed nami, nie można

tuację na Ukrainie i zagrożenia dla

acje na Ukrainie. Uważam, że ten

darzenia, których jesteśmy

ekonomiką sprywatyzowaną, przez

potraktować w ten sam sposób. Ale

społeczeństwa ukraińskiego przed-

kraj i jego społeczeństwo ma olbrzy-

świadkami są dostatecznym

grupkę oligarchów, którzy dyktują

inicjatywa powinna wyjść nie tylko od

stawili redaktorzy telewizji ukraińskiej

mi potencjał. Problem polega na tym,

oddaniem czci Jackowi Ku-

rządowi i prezydentowi korzystne

rządzących, ale też od inteligencji, in-

i publicyści Jurij Makarow i Witalij

jak ten potencjał uwolnić. Uważam,

roniowi?

dla siebie decyzje.

telektualistów i uczonych obu państw.

Portnikow. Pierwszy, jako główne za-

Zacznę tu od pewnej anegdoty,

że gdy ten potencjał się uwolni, Ukra-

O zagrożeniach w stosunkach

Jest jeszcze na to czas. „Nie zmarnuj-

grożenie, stojące przed społeczeń-

związanej ze Lwowem. Pewnego

ina pójdzie bardzo szybko do przodu.

polsko-ukraińskich mówili: Bogumiła

my kolejnej szansy” – zaapelowali.

stwem ukraińskim, wymienił degra-

razu Styka malował postać Chrystu-

Nie zmienia to faktu, że widzę ne-

sa. Z szacunku malował go na ko-

gatywne tendencje na Ukrainie, ale

lanach. Aż tu raptem rozwierają się

społeczeństwo jest na takim etapie,

Jacek Kuroń i… kwiaty

niebiosa i słychać głos: „Styka! Ty

że potrafi sobie z tym negatywem

nie maluj mnie na kolanach, ty mnie

poradzić.

maluj dobrze!”. Jeżeli opowiedzieć

Czy uważa Pani, że da

o Jacku i o jego działalności dobrze,

się jeszcze odrodzić tego

Nie będzie o komunizmie, opozycji demokratycznej, KOR-ze.

a nie „na kolanach”, to wczorajsze

ducha narodu, który pojawił

wmurowanie tablicy pamiątkowej

Nie będzie nawet o zupach ani „kuroniówkach”. Będzie o… kwiatach.

się w czasie „Rewolucji Po-

i dzisiejsza konferencja, spełniają to

marańczowej”?

zadanie. Wczorajsze uroczystości

Nie ulega wątpliwości. Bo patrząc

MIREK ROWICKI

i dzisiejsza konferencja odbywają

na Ukrainę widzę też nasze polskie

(vel MARCIN ROMER)

się jakby na dwóch poziomach. Je-

realia, gdy oprócz wspaniałych, rado-

den – ten wczorajszy, sentymental-

snych chwil mamy też chwile zwątpie-

Byłem wtedy świeżo po studiach.

ny, symboliczny powrót Jacka do

nia i załamań. Ale tu musimy powie-

Rozpocząłem pracę w warszawskim

domu dzieciństwa, a ten dzisiejszy

dzieć, że trzeba znaleźć klucz do spo-

Kombinacie Budownictwa Miejskie-

– racjonalny, definiowanie sytuacji

łeczeństwa ukraińskiego. A to nie jest

go „Warszawa – Zachód”, peerelow-

w jakiej znaleźliśmy się, my – Po-

proste. Politycy ukraińscy strasznie

skim molochu zatrudniającym kilka

lacy i Ukraińcy. To także próba

nadużyli zaufania swoich wyborców.

tysięcy ludzi. Jesienią 1980 roku

określenia jakichś działań na przy-

Odbudowanie tego zaufania będzie

szłość, które, zapewne, pojawią się

wymagało jeszcze trochę czasu.

razem z innymi zakładaliśmy tam

w podsumowaniu konferencji. Myślę,

Solidarność. Zostałem przewodni-

W związku z tym, czy wi-

że Jacek byłby zadowolony, że kon-

dzi Pani osobę, która mo-

czącym Komisji Zakładowej, potem

ferencja nie ograniczyła się do bał-

głaby porwać za sobą spo-

delegatem Regionu Mazowsze.

wochwalczego stwierdzenia, rodem

łeczeństwo ukraińskie?

Jacek był wtedy dla nas, mło-

z Gombrowicza, że „Jacek Kuroń

Odpowiem krótko – nie widzę.

dych, wzorem, postacią kultową. Pi-

Na Walnym Zebraniu Delegatów NSZZ Solidarność Regio-

wielkim człowiekiem był”.

Chociaż wielu ma taki potencjał. Ale

szę Jacek, bo pozwalał nam mówić

nu Mazowsze. Czerwiec 1981. Na pierwszym planie Anna

historia już wielokrotnie pokazała, że

Padła tu propozycja stwo-

do siebie po imieniu. Bardzo nam to

Walentynowicz, na drugim m.in.: Andrzej Gwiazda i Jacek

politycy, którzy wydawałoby się, iż

rzenia forum intelektualnego

imponowało.

Kuroń (z archiwum autora)

są pozbawieni charyzmy, szerszych

Polska-Ukraina. Czy uważa

W czerwcu 1981 roku, w wielkiej

horyzontów, nagle w konkretnej sy-

Pani, że postać Jacka Kuro-

auli Politechniki Warszawskiej odby-

szedł do pierwszego i wyjął z niego

mówienia, przed stołem prezydial-

tuacji politycznej odkrywają w sobie

nia mogłaby temu patrono-

wało się Walne Zebranie Delegatów

całe naręcze kwiatów. Rozejrzał się

nym stały puste kosze…

potencjał, o który nikt by ich nie po-

wać?

mazowieckiej Solidarności. Po środ-

po wielkiej sali i… jak gdyby nigdy

Później zdarzyło się jeszcze

Jeżeli chodzi o tego typu inicja-

dejrzewał. Może brak takiego polityka

ku stał przystrojony kwiatami stół

nic, zaczął wręczać kwiaty wszyst-

wiele rzeczy. Był stan wojenny, pod-

tywy to jestem „za”. Uważam, że

nie jest najgorszą rzeczą, bo Ukraina

prezydialny. Zasiedli za nim przed-

kim obecnym tam paniom. Nie omi-

ziemie, okrągły stół. I wiele innych

ciągle mamy deficyt stosunków mię-

jeszcze potrzebuje czasu, żeby prze-

stawiciele zarządu Regionu. W pew-

nął nikogo. Ani pani z rozłożonego

zdarzeń. Dokonywaliśmy różnych

dzyludzkich, społecznych, na po-

żyć kolejny etap swej historii i kolejny

nej chwili pojawił się Jacek Kuroń.

kiosku z książkami, ani sprzątaczki.

wyborów. Ale Jacka Kuronia do dziś

ziomie organizacji pozarządowych.

emocjonalny zryw.

Spojrzał na kosze z kwiatami, pod-

Zanim skończyły się wstępne prze-

zapamiętałem właśnie takiego.

W takich działaniach Jacek Kuroń

Dziękuję serdecznie.