8

Przegląd wydarzeń

31 lipca–16 sierpnia 2012 nr 14 (162) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Tragedia wołyńska – jeszcze jest czas

Sprawie polsko-ukraińskiego pojednania i tragicznym wydarzeniom na Wołyniu w latach 1943-44 poświęcone

było kolejne spotkanie dyskusyjnego klubu Mytusa. Już anons tematu, umieszczony w Kurierze, wywołał

masę komentarzy na stronie internetowej. Samo spotkanie zgromadziło szerokie grono osób, którym temat

nie jest obojętny. Moderatorem spotkania był, jak zawsze, Wołodymyr Pawliw. Prelegentami byli Marcin

Wojciechowski, dziennikarz „Gazety Wyborczej” i Taras Woźniak, znany lwowski publicysta.

tej rocznicy. To od nas zależy jaki ton

czy posłowie sejmików piszą historię.

KRzYSzTOF SzYMAŃSKI

tym dyskusjom zadamy, – dodał Ta-

Dzieje się to z czysto politycznych

tekst

ras Woźniak. – Nasze opracowanie

pobudek aby dogodzić wyborcom.

KRzYSzTOF SzYMAŃSKI,

historyczne, które ukazało się na 60-

Pojednanie jest możliwe tylko w

KONSTANTY CzAWAGA

lecie, zostało rozesłane do wszystkich

wypadku wzajemnego poważania

zdjęcia

administracji rejonowych na Wołyniu.

i poszanowania. Niestety na Ukrainie

Obydwaj przedstawili swe poglą-

Jak zostało wykorzystane – nie wiem.

nie ma jednej nauki historycznej –

dy na kwestię tragedii wołyńskiej, wi-

Teraz społeczeństwo ukraińskie jest o

zachodnie województwa mają swój

dziane jakby z dwóch stron granicy.

wiele lepiej poinformowane, ma do-

odrębny pogląd na wiele wydarzeń,

Marcin Wojciechowski zaznaczył, że

stęp do Internetu i na wiele rzeczy

szczególnie II wojny światowej. My,

i Polacy i Ukraińcy powinni uświa-

spogląda inaczej. Niestety polity-

żyjący współcześnie nie powinniśmy

domić sobie, że Kresy są wspólną

cy, których opcja polityczna sta-

odpowiadać za historię. Możemy

ojczyzną obu narodów i tylko tak

nowi większość na tych terenach,

tylko dać ocenę tych wydarzeń. Ale

należy to odbierać. Dla każdego z

nie stoją na pozycjach pojednania,

struktury polityczne, które odwołując

mieszkających tam narodów to była

a wydobywają demony przeszłości

się do historii, próbują tworzyć nowe

jego „mała ojczyzna”. Co do samych

i starają się znów mówić z pozycji

tradycje państwowe, powinny brać na

wydarzeń na Wołyniu i później na

nienawiści. Żeby zmienić tę sytuację,

siebie odpowiedzialność za przyjęte

innych terenach, można stwierdzić,

należy przytaczać przykłady wzajem-

opcje. Jeżeli jestem z czegoś dumny,

że pewnych korzeni tych wydarzeń

nej pomocy, które miały miejsce w

to powinienem brać odpowiedzial-

należy szukać nie w historii II wojny

tamtych czasach na tych terenach –

ność za te wydarzenia.

Wołodymyr Pawliw i Taras Woźniak prezentujący publika-

światowej, a jeszcze wcześniej – w

coś na wzór „Sprawiedliwych wśród

O braku obiektywnej informacji

cję o wydarzeniach na Wołyniu

latach 30. XX wieku. W chwili obec-

Narodów Świata”, jak to robią Żydzi.

o wydarzeniach na Wołyniu mówiła

nej świadomość tragedii wołyńskiej w

To pozwoli zmienić wizerunek tych

dziennikarka Radia „Swoboda” Ha-

społeczeństwie polskim istnieje i na-

wydarzeń.

rządu i parlamentu, to na Ukrainie

wspólna deklaracja z Kościołem

dal jest żywa. Dzieje się to za sprawą,

W dyskusji wziął też udział Mi-

jest to nadal sprawa regionalna. Tę

greckokatolickim. A inne? Cerkiew

przede wszystkim tych ludzi, którzy

rosław Rowicki – redaktor naczelny

sprawę może odmienić tylko większa

prawosławna, która miała i ma wiele

przeżyli tę tragedię, ich potomków,

Kuriera Galicyjskiego, który podkre-

ilość opracowań historycznych na

do powiedzenia na Wołyniu, jaki ma

ale i również za sprawą niektórych

ślił, że w Polsce środowiska kresowe

ten temat.

do tego stosunek?

polityków. Sprawa oceny tych wyda-

też nie są jednorodne. Są tacy, który

Roman Czmełyk z lwowskiego

Nawiązując do tematu włączenia

rzeń powinna zostać rozstrzygnięta

na Kresach robią karierę polityczną,

Instytutu Narodoznawstwa i Etno-

się Cerkwi do procesu pojednania,

pomiędzy Polakami i Ukraińcami. Ale

ale są tacy, którzy chcą po prostu

grafii przytoczył przykłady ze swych

Konstanty Czawaga z Kuriera Gali-

proces ten nie jest prosty i chociaż

przyjeżdżać na swe dawne tereny,

prac etnograficznych, prowadzonych

cyjskiego zauważył, że hierarchowie

trwa już ponad 20 lat to nie ma jesz-

odwiedzać te ziemie, bez konfliktów,

wspólnie z Uniwersytetem Warszaw-

cerkiewni jeszcze „nie dojrzeli” do

cze zakończenia. Zarówno Polacy,

bez żadnych tendencji rewizjoni-

skim, na pograniczu polsko-ukraiń-

pojednania i do głoszenia go wśród

jak i Ukraińcy powinni zrozumieć, że

stycznych. A historia Polski i Ukrainy

skim, od Sianek po Szack. Przytoczył

swoich wiernych. Na razie nabożeń-

nie może być to proces jednostronny.

są powiązane. Wydarzenia na Wo-

też przykład, z którym zetknął się

stwa odprawiane są „każdy na swoich

Jest oczywistym, że ta akcja nosiła

łyniu, chociaż tragiczne, stanowią

osobiście, gdy osoba pokrzywdzona

grobach” i nie wszędzie panuje zrozu-

wszelkie znamiona czystki etnicznej.

tylko jeden fragment tej historii. W

w czasie tragedii wołyńskiej, miesz-

mienie wartości chrześcijańskich.

Dziennikarz „Gazety Wybor-

To jest fakt historyczny i nie można

czej” Marcin Wojciechowski

temu zaprzeczyć. Musimy to wyznać,

żeby nauczyć się z tym żyć i pomóc

lina Tereszczuk, która jako jedna z

ludziom, którzy to przeżyli, ukształ-

niewielu, robiła reportaż i prowadziła

tować i uporządkować swą historię

wywiady z mieszkańcami Wołynia w

rodzinną i swe przeżycia.

2003 roku. Po pięciu latach znów

Różnica pomiędzy Polską i Ukra-

tam powróciła, nie zastała już jed-

iną w tej kwestii jest taka, że dotyczy

nak wielu swoich poprzednich roz-

ona tylko terenów dawnych Kresów

mówców, a inni zaznaczali, że od

i jest całkowicie obca mieszkańcom

poprzedniego wywiadu nikt z nimi

Wschodu Ukrainy czy Krymu. W

o tych wydarzeniach nie rozmawiał.

odróżnieniu od Polski, na Ukrainie

Za rok znów planuje wyjazd na Wo-

ta kwestia nie jest podnoszona na

łyń i zastanawia się kogo jeszcze

poziomie rządu czy parlamentu.

zastanie przy życiu i kto będzie mógł

Taras Woźniak podkreślił, że ob-

podzielić się wspomnieniami.

chody 70-lecia tragedii wołyńskiej są

Podsumowując dyskusję, zebra-

ostatnia szansą dla wielu, którzy to

ni zgodzili się z tym, że czas który

przeżyli by usłyszeć oficjalna prawdę

pozostał do 70. rocznicy tragedii

o nich. 80-lecia wielu z nich nie docze-

wołyńskiej można jeszcze należycie

ka. 2013 rok ma to do siebie, że moż-

Podczas dyskusji

wykorzystać. Ocenę wydarzeń, ich

na będzie mówić o tych wydarzeniach

przyczyny i skutki należy pozostawić

Wasyl Rasewycz – lwowski hi-

naszych stosunkach musimy dążyć

kająca obecnie w Bieszczadach,

w bardziej spokojnych warunkach –

historykom i naukowcom, naturalnie

storyk i redaktor naczelny portalu za-

do uruchomienia takich procesów

opiekuje się opuszczonymi grobami

nie będzie żadnych wyborów – ani w

niezaangażowanym politycznie. Po-

xid.net, zaznaczył, że w jego ocenie

jak to było w przypadku pojednania

ukraińskimi i jest orędownikiem do-

Polsce, ani na Ukrainie i politycy nie

winni oni dać kompetentną analizę

historia, jako nauka, i w Polsce i na

pomiędzy Niemcami i Francuzami

brych stosunków polsko-ukraińskich.

będą wykorzystywać tych obchodów

wydarzeń i przygotować grunt pod

Ukrainie zanika. Fakty historyczne

czy Niemcami i Polakami, choć w

Człowiek ten odszukał groby swojej

do własnych celów. Obchody 60-lecia

wypowiedzi polityków.

są wykorzystywane przez polityków

tamtych przypadkach ten proces był

rodziny na Wołyniu. Dziś opiekują

dla wielu były pierwszym zetknięciem

W pojednaniu i porozumieniu

różnych opcji. Ten proces nasila się

rozłożony na daleko dłuższy okres.

się nimi mieszkający tam Ukraińcy.

się z tą historią. Dziś, po dziesięciu

pomiędzy naszymi narodami nale-

w okresach przedwyborczych. W

My musimy nadrabiać czas.

To na takich przykładach trzeba bu-

latach od poprzedniego jubileuszu,

ży pokazywać więcej pozytywnych

procesach historyczno-politycznych

Natalia Rymska – tłumaczka i publi-

dować obecne stosunki i porozumie-

trzeba zacząć znów publikować opra-

przykładów współpracy w różnych

doszliśmy do absurdu, gdy lokalne

cystka zaznaczyła, że dopiero przy-

nie. Wracając do kwestii pojednania,

cowania historyczne na ten temat.

dziedzinach. Natomiast w stosun-

władze pozwalają sobie przyjmować

gotowując materiały do publikacji

zaznaczył, że polsko-niemieckie po-

Da to nowy impuls do rozmów o tych

kach międzyludzkich należy sprzyjać

deklaracje o znaczeniu ogólnopań-

z okazji 60-lecia, dowiedziała się o

jednanie przygotowywane było także

wydarzeniach, ale z nowych pozycji.

w nawiązywaniu bezpośrednich kon-

stwowym. Ma to miejsce zarówno po

tych wydarzeniach. A obecnie za-

przez hierarchów kościelnych po obu

„Nie jest to dla nikogo tajemnicą, że

taktów, bo to one będą stanowiły o

stronach granicy. Z kim w tej kwestii

ukraińskiej, jak i po polskiej stronie

uważa tendencję, że gdy w Polsce

politycy będą powtarzać te treści, któ-

wizerunku Polaka na Ukrainie i Ukra-

ma rozmawiać polski Kościół? Jest

granicy. W taki sposób deputowani

o tej sprawie mówi się na poziomie

re będą się ukazywać w przededniu

ińca w Polsce.