12

Przegląd wydarzeń

17–30 sierpnia 2012 nr 15 (163) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

BODIO – Bohdanowi Stupce in memoriam

Odszedł jeszcze jeden wybitny lwowianin – popularny aktor teatralny,

filmowy, działacz teatralny, minister kultury, wreszcie dyrektor artystycz-

ny ukraińskiej sceny narodowej w Kijowie – BOHDAN STUPKA.

Od tego czasu zaprzyjaźniliśmy

że również chętnie był zapraszany

ZBIgNIEW CHRZANOWSKI

się i nawet wyjazd do Kijowa nie

do współpracy i przez rosyjskich re-

tekst

przeszkodził temu, a moja później-

żyserów filmowych.

zdjęcia archiwum prywatne

sza współpraca z Łarysą Kadyrową,

Bohdan Stupka krótko piastował

autora

która również przeniosła się do Kijo-

urząd Ministra Kultury Ukrainy i wła-

wa, tylko utrwaliły ten związek.

śnie wtedy wystarał się o kapitalny

Znaliśmy się od ponad pół wieku,

Spotykaliśmy się, zresztą, nie

remont siedziby stołecznego Teatru

kiedy to w latach 60. błyskotliwie za-

tylko w Kijowie, ale też i w Polsce.

Narodowego im. Iwana Franki. Szko-

debiutował na lwowskiej scenie rolą

Bohdan Stupka gościł wielokrotnie

da tylko, że nie zdążył zaplanować

mechanicznego człowieka – Me-

w Przemyślu. Podczas jednego z

remontu dawnego teatru Skarbkow-

chantropa w dramacie Aleksandra

pobytów zagrał „Pamiętnik Wariata”

skiego we Lwowie, na scenie którego

Liewady „Faust i śmierć”, a był wtedy

według Mikołaja Gogola. Do reali-

tak wspaniale debiutował i grał przez

jeszcze studentem studia teatralne-

zacji tego przedstawienia potrzebne

wiele lat.

go przy teatrze im. Marii Zańkowiec-

Nasza znajomość rozpoczęła się

było łóżko, a ekipa przyjechała bez

kiej. Po tym sukcesie grał dużo, był

tego rekwizytu. Tę rolę musiało speł-

faktycznie nie w teatrze, ale w lwow-

chętnie obsadzany przez reżyserów

Zbigniew Chrzanowski (od lewej) i Bohdan Stupka po spek-

nić moje prywatne łoże, przeniesione

skim studio telewizyjnym na Wysokim

zarówno w klasycznym, jak i we

taklu w sali kameralnej Teatru Narodowego im. Iwana Fran-

na scenę Zamku Kazimierzowskiego

Zamku, gdzie wtedy pracowałem, a

współczesnym repertuarze. A kiedy

ki, Kijów, 2008 rok

i na nim z powodzeniem hasał gogo-

Bohdan był częstym gościem wielu

zadebiutował w głośnym filmie „Biały

lowski bohater. Wtedy też zadebiuto-

ptak z czarnym znamieniem” stał się

programów. I dopiero w 1975 roku los

Bohdan odszedł w pełni sił twór-

teatralnej. Była to wspaniała kreacja

wał na scenie jego syn Ostap w roli

jednym z najpopularniejszych i naj-

połączył nas na scenie teatralnej pod-

czych. Ironią losu choroba, która tra-

aktorska od początku aż do tra-

strażnika. Za drugim razem Bohdan

bardziej lubianym przez ukraińską

czas realizacji komedii Aleksandra

piła Jego bohatera w sztuce „Histe-

gicznego końca. Rolę te powtarzał

Stupka pojawił się w Przemyślu w

Fredry „Damy i Huzary”. Nie wyobra-

publiczność aktorem.

ria” nie oszczędziła Go pod koniec

rokrocznie przez kilkanaście lat, bo

spektaklu „Tewje – mleczarz” Szolom

życia. Przez długie lata w teatrze we

Teatr Narodowy zawsze rozpoczynał

Alejchema. Była to zresztą jedna z

Lwowie nikt inaczej do Niego się nie

kolejny sezon teatralny dramatem

jego ulubionych ról.

zwracał jak „Bodio”, a później już

swego patrona.

Bohdan był człowiekiem weso-

i Bohdan Sylwestrowicz, i Panie Mi-

Nie raz i nie dwa zdarzały się

łym i pogodnym, nie lubił konwe-

nistrze, i Panie Dyrektorze.

sytuacje wesołe i niekonwencjonalne

nansów i ceremonii. Pamiętam, jak

Bardzo Go będzie brakowało na

z udziałem Bohdana Stupki. Pamię-

przedstawił mnie w Kijowie, gdy pia-

scenie i na ekranie.

tam, jak po całym dniu festiwalowym

stował urząd Ministra Kultury – ła-

monodramatów „Maria”, siedzieliśmy

miąc wszelkie konwenanse podczas

PS.

w gronie wybitnych polskich aktorek

konferencji prasowej na Festiwalu

W chwili, gdy kończyłem pisać

Ireny Jun, Barbary Dziekan, Niny Re-

Kultury Polskiej przedstawił mnie

te wspomnienia dotarła jeszcze

petowskiej i, oczywiście, gospodyni

jako starego znajomego. Wtedy też

jedna smutna wiadomość – w War-

festiwalu, Łarysy Kadyrowej w poko-

zaprosił nasz zespół z „Kartoteką”

szawie w wieku 95 lat zmarł wybitny

ju gościnnym teatru, który znajdował

Tadeusza Różewicza na występy do

polski reżyser, pedagog i eseista

się faktycznie na poziomie chodnika.

Kijowa.

Erwin Axer, Lwowianin. Był długo-

Omawialiśmy nasze plany i szcze-

Pamiętam, spotkaliśmy się przed

letnim dyrektorem Teatru Współ-

góły programu. Wrześniowy wieczór

gmachem teatru im. Iwana Franki.

czesnego, który w latach 60–70.

był dość ciepły i pogodny i okno było

On z laseczką szedł na sztywnych

był czołową polska sceną teatralną.

otwarte – oto w oknie pojawia się po-

nogach. Pomyślałem, że coś mu

Łarysa Kadyrowa i Bohdan Stupka na inauguracji cze-

Tak się złożyło, że widziałem jedno

stać Bohdana w słomkowym kapelu-

dolega, ale pytać nie wypadało.

chowskiego festiwalu, Kijów, 2009 rok

z Jego najlepszych przedstawień

szu: „A cóż to za konferencja?” – za-

Natomiast spostrzegawczy Walera

– „Karierę Artura Ui”, zrealizowaną

pytał z uśmiechem, poczym zgrabnie

Bortiakow zawyrokował, że mistrz

jednocześnie w Warszawie i w Le-

wskoczył przez parapet do pokoju

żałem sobie innego wykonawcy roli

Wyjazd ze Lwowa wraz z reży-

już od rana próbuje wieczorny spek-

ningradzie, z najlepszymi aktorski-

i dołączył do naszej rozmowy, aby

Rotmistrza. Bohdan Stupka zagrał ją

serem Sergiuszem Danczenko do

takl. Grano wtedy sztukę poświęconą

mi kreacjami Tadeusza Łomnickie-

już po chwili zaprosić nas do swego

Kijowa w latach 80. dał mu możli-

brawurowo – sztuka nie schodziła ze

Zygmuntowi Freudowi pt. „Histeria”,

go i Michaiła Lebiediewa. Aktorzy

dyrektorskiego gabinetu. Tu poczę-

wość bliższej współpracy z kijowską

sceny prawie przez pięć lat, zagrano

a bohater sztuki miał właśnie kłopoty

grali na przemian – Lebiediew na

stował nas znakomitym ormiańskim

wytwórnią filmową. Był chętnie za-

ponad 300 przedstawień, aż do pa-

z nogami. Bohdan był znakomitym

scenie warszawskiej, a Łomnicki

koniakiem – a rozmowa przeciągnęła

praszany do współpracy przez pol-

miętnego 1981 roku, kiedy to nazwi-

profesjonalistą, doprowadzając każ-

w Leningradzie. Miałem możliwość

się do późnej nocy.

skich reżyserów filmowych – Krzysz-

sko reżysera z wilczym biletem nie

dy szczegół roli do perfekcji – i kiedy

obejrzeć oba spektakle: i w Warsza-

Kiedy byłem jego gościem w

tofa Zanussiego i, przede wszystkim,

mogło firmować spektaklu. Predyspo-

to robił, nikt nie wiedział. Nigdy nie

wie, i w Leningradzie. Takie dawne

Ministerstwie, zwróciłem uwagę

Jerzego Hoffmana, który darzył Go

zycje aktorskie, bystrość, ostry wzrok,

zapomnę Jego pierwszego wejścia

czasy i smutna konkluzja, że sztuka

na piękny olejny portret wybitnego

szczególną sympatią, a rola Boh-

nadzwyczajna sprawność ruchowa

na scenę w dramacie Iwana Franki

teatralna w tym roku ponosi niepo-

reżysera, reformatora ukraińskiego

dana Chmielnickiego w pamiętnym

Bohdana Stupki – wszystko to znako-

„Skradzione szczęście” – takiej pre-

wetowane straty.

teatru Łesia Kurbasa, potem ten

„Ogniem i Mieczem”, jak też Popiela

micie formowało postać postarzałego

cyzji przekazu stanu zziębniętego,

portret zdobił jego gabinet dyrektor-

w „Starej baśni”, przysporzyły mu sła-

kawalerzysty, ciągle pełnego wigoru

zmęczonego i starego człowieka,

kg

ski w teatrze.

wy i popularności. Warto wspomnieć,

i werwy.

rzadko można dziś ujrzeć na scenie

Noc muzeów we Lwowie

- Po tym nocnym programie

zostały mi tylko pozytywne wraże-

nia – opowiada mój kolega Michał.

Już po raz drugi w dniach 27–29 lipca br. we Lwowie zrealizowano

– Najciekawsza dla mnie była nocna

trzydniowy projekt „Noc we Lwowie”. Wszyscy chętni (pierwszego

wycieczka po Cmentarzu Łycza-

dnia nawet bezpłatnie) mieli możliwość podziwiać nocny Lwów space-

kowskim. Podzielono nas na grupki.

rując uliczkami miasta, podziemiami czy Cmentarzem Łyczakowskim.

Przewodnik oświecał latarką nagrobki

i opowiadał ciekawe historie. Miałem

Wszyscy chętni mogli odwiedzić

wrażenie, że niektóre rzeźby zaraz

EUgENIUSZ SAŁO tekst

kaplicę Boimów, kościół jezuitów, ra-

ożyją. To niezapomniane wrażenia.

archiwum Klubu Stypendy-

tusz, muzeum historyczne, muzeum

- Zawsze chciałam wejść na ra-

stów Fundacji Semper

broni „Arsenał”, muzeum piwowar-

tusz nocą, – dzieli się wrażeniami stu-

Polonia we Lwowie zdjęcia

stwa, pałac Potockich, pałac Bandi-

dentka Lidia. – Kiedy dowiedziałam

I to jeszcze nie cała lista week-

nelli, podziemia Lwowa, Cmentarz

się, że będzie taka możliwość, od

Michał Hirniak (od lewej), Sabina Malinowska i Eugeniusz

endowych atrakcji, bo zaplanowano

Łyczakowski i in. Ponoć w projekcie

razu się zarejestrowałam. Naprawdę

Sało

prawie 100 wycieczek, spektakli

„Noc we Lwowie” wzięło udział po-

wspaniały widok. Wydaje się, że cały

teatralnych i performansów na uli-

nad 6 tys. osób. Większość stano-

Lwów masz w zasięgu dłoni.

Religii. Aktorzy teatru „Woskresinnia”

ten w ubiegłym roku był najpopular-

cach, w muzeach i galeriach miasta.

wili mieszkańcy Lwowa, ale też nie

Jak informuje służba prasowa

stworzyli mroczne kreacje katów,

niejszym wśród uczestników akcji.

Kilka godzin przed otwarciem, we

brakowało turystów m.in.: z Polski,

Lwowskiej Rady Miejskiej, 16–18

wiedźm i duchów. Można było także

Po raz pierwszy w tym roku

wszystkich miejscach turystycznych

Anglii, Niemiec, Czech, Rosji, Grecji,

listopada 2012 roku odbędzie się

zobaczyć rzeczy, które kiedyś zostały

można było wejść nocą do ratusza.

ukształtowały się długie kolejki.

Nigerii, Indii, Kanady i in.

kolejna jesienna akcja „Noc we Lwo-

znalezione w podziemiach miasta.

Utworzono też trzy nowe nocne szlaki

Pierwszeństwo mieli zarejestrowani

Jedną z najciekawszych była

wie”. Wszystkich zainteresowanych

Natomiast na Dziedzińcu Wło-

wycieczkowe: „Lwów za babci Au-

uczestnicy. Chociaż większość osób

teatralizowana wycieczka po pod-

serdecznie zapraszamy.

skim zaprezentowano spektakl o mi-

strii”, „Lwów – miasto miłości” oraz

trafiła bez rejestracji.

ziemiach Lwowa w Muzeum Historii

łosnej historii Pelagii i Mikelini. Utwór

przejażdżka „cudo-busem”.