20

Rozmowy Kuriera

17–30 sierpnia 2012 nr 15 (163) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Lwowianki spełniają swe marzenia!

Czyli ze Lwowa do Egiptu i Sudanu –

przez Warszawę  (część I)

16 stycznia 2012 roku absol-

zawsze interesowałam. Wtedy od-

To było dość… nudne, tak bym po-

na temat siedmiu cudów świata czy

kasz w Warszawie, założy-

wentka Średniej Szkoły nr 10 im. św.

żyło wszystko z tego nastoletniego

wiedziała, choć znam takich, którzy

wykopalisk, które były prowadzo-

łaś rodzinę. Jak zaczęła się

Marii Magdaleny we Lwowie Ana-

okresu, kiedy zaczytywałam się w

się tym fascynują. Ja z kolei zawsze

ne jeszcze w XIX wieku. Myślę, że

Twoja przygoda ze starożyt-

stazja Stupko-Lubczyńska obroniła

książkach o piramidach, bo tutaj na-

trafiałam na cmentarzyska, co dla

duży wpływ na ukształtowanie się

nym światem?

doktorat w dziedzinie archeologii na

gle zaczęły się zajęcia na ten temat,

mnie było bardzo ciekawe. Każdy z

tych zainteresowań miały lekcje hi-

Ukończyłam Średnią Szkołę nr

Uniwersytecie Warszawskim. W tym

podawano takie szczegółowe różne

nas dostawał – nawet ten, kto pierw-

storii starożytnej, prowadzone przez

10 we Lwowie w 1997 roku. Wzięłam

samym dniu, 16 stycznia, polonistka

wiadomości, które ja już znałam,

szy raz był na takich wykopaliskach

pana Ryszarda Vincenca, mojego

udział w Olimpiadzie Literatury i Ję-

tejże szkoły, pani Maria Iwanowa,

bo już o tym kiedyś czytałam... To

– swój grób do odkopania. To akurat

klasowego kierownika i nauczycie-

zyka Polskiego i przygotowywałam

obchodziła swoje kolejne urodziny.

było bardzo ciekawe i bardzo łatwo

były popielnicowe groby, co znaczy,

la historii. Jednak kiedy nadszedł

materiał o Brunonie Schulzu. Wła-

Historia, którą pragnę przedsta-

mi to szło (w porównaniu z poloni-

że zwłoki palono na stosie, a później

czas wybierania kierunku studiów,

ściwie to nawet nie wiedziałam, co

wić naszym Czytelnikom rozpoczęła

styką, na której wcale nie było mi

zsypywano do urny i zakopywano w

okazało się, że we Lwowie nie ma

się dzieje, gdy się przejdzie pewien

się jednak dużo wcześniej niż pój-

łatwo). Okazało się, że jest to coś,

ziemi, a na powierzchni pozostawia-

archeologii. Teraz już podobno jest,

etap w tej Olimpiadzie. Doszłam do

ście Nastii do pierwszej klasy lwow-

co mnie fascynuje i bardzo fajnie się

no oznaczenia w postaci jakiegoś

ale wtedy nie było w ogóle żadnej:

etapu finałowego: tutaj w Warsza-

skiej „dziesiątki”.

tam odnalazłam, mimo że dwa lata

większego lub mniejszego kamienia.

ani śródziemnomorskiej, ani europej-

wie pisaliśmy wypracowania, odpo-

Tak wspomina ten czas Natalia

w jednym musiałam zrobić i zdać

Była to akurat kultura z epoki brązu

skiej, pradziejowej czy jakiejkolwiek

wiadaliśmy na pytania i okazało się,

Stupko, matka Anastazji:

straszną ilość egzaminów… To były

i brązowe ozdoby, które były na da-

innej… A ja raczej nie myślałam o

że miejsce zajęłam wcale nie jedno

„Kiedy trzeba było oddawać Na-

bardzo przyjemne studia jeszcze z

nym nieboszczyku, czasami nawet

tym, żeby studiować gdzieś poza

z pierwszych. Pamiętam, siedzia-

stię do szkoły, byliśmy z mężem przed

tego powodu, że po każdym roku

nie były spalone, nie były stopione,

Lwowem – skoro tam mamy Uniwer-

łam z panią Marią Iwanową i jesz-

niełatwym wyborem. On zdecydowa-

były wyjazdy na wykopaliska w ra-

tylko były sobie w tej urnie w środku,

sytet, to byłam pewna, że tam „wylą-

cze jedną koleżanką z klasy w takiej

nie był po stronie „dziesiątki”, ja zaś

mach praktyk.

na przykład jakieś bransolety i inne,

duję”. Więc tak sobie tę archeologię

dużej sali i jakaś pani wyszła na

chciałam oddać ją do swojej „czwar-

naprawdę ładne rzeczy.

tej”. Proroczym okazał się głos pani

Ale wyjeżdżałaś również

Marii Iwanowej, która powiedziała:

poza Polskę?

Pani Natalio, proszę oddać dziecko

Później, chyba na piątym roku,

do naszej szkoły, nie pożałuje pani.

pojawiła się możliwość wyjazdów do

Tak też się stało.

Egiptu. Można było złożyć podanie

Pierwszą nauczycielką Nasti była

o stypendium i jeśli się je dostało, to

pani Kornelia Bujnowska, wymagają-

można było wyjechać na pięć miesię-

ca i sroga. Położyła dobre podwaliny

cy do Kairu. Trzeba było przedstawić

wychowania i wiedzy w każdym swo-

projekt, czyli co się chce robić: czy

im uczniu. Ale fart nie opuścił tej klasy

kończyć magisterkę, czy zbierać

– jej kierownikiem został nauczyciel

materiały do innego tematu… Bo w

historii, pan Ryszard Vincenc. To był

Warszawie – fakt, jest biblioteka w

jego pierwszy rok w szkole, pierwsza

Polskiej Akademii Nauk, dziś dosyć

klasa, którą się opiekował. Wycho-

dobrze wyposażona, a wtedy chyba

wankowie i wychowawca rozumieli

jeszcze tak nie była… Wówczas w ta-

się doskonale, zwłaszcza w starszych

kim podaniu o stypendium pisało się,

klasach, bowiem wiekowo dzieliło ich

że chce się szukać materiałów, ma

niewiele lat. Ale to nie znaczy, że pan

się jakiś ciekawy temat i jest on wart

Ryszard nie był nauczycielem wyma-

tego, żeby takiej osobie przyznać sty-

„Zegar” z Muzeum w Asuanie. Fot. Anastazja Stupko-Lubczyńska

gającym. Sam posiadał dobrą wie-

pendium. Zazwyczaj było tak, że za

dzę historyczną i potrafił rozkochać

pierwszym razem się nie dostawało;

środek sceny i powiedziała: „Będę

odpuściłam, zapomniałam, że w ogó-

Jak wyglądają takie wy-

w historii niejednego swego ucznia.

jeżeli ponawiało się tę prośbę, to zna-

teraz czytała nazwiska osób, które

le mnie to kiedykolwiek pasjonowa-

jazdy?

Uważam, że wybranie archeologii

czyło, że jest się wytrwałym i wtedy

się zakwalifikowały…” I czy to ja nie

ło. Poszłam na polonistykę.

Najpierw się jeździ – a przynaj-

przez Nastię jest poniekąd zasługą jej

dostawało się za drugim, trzecim ra-

usłyszałam do czego, czy to ona nie

Po drugim roku, kiedy się oka-

mniej wtedy jeździło – po Polsce, a

kierownika klasowego.

zem. Ja dostałam za drugim.

powiedziała (bo było to oczywiste),

zało, że można zacząć studiować

Uniwersytet Warszawski ma aku-

Jednak przed archeologią była

ale stwierdziła: „Osoby, które zosta-

równolegle inny kierunek, to stwier-

rat do przebadania Mazury – więc

Jaki temat zgłosiłaś?

polonistyka na Uniwersytecie War-

Chciałam się zajmować wierze-

ną wyczytane, proszone są później

dziłam, że może spróbuję? Najpierw

tam są prowadzone wykopaliska,

szawskim. I tu należy podziękować

niami astronomicznymi i ich odzwier-

o podejście do mnie i wpisanie się

starałam się dostać na Historię

w których siłą roboczą są studen-

pani Marii Iwanowej, która cały rok

ciedleniami w dekoracji egipskich

na listę”. I tak czyta, czyta te nazwi-

ci. Za każdym razem mieszkało się

Sztuki, bo to akurat był okres mojej

przygotowywała Anastazję do olim-

grobowców. Później, kiedy już byłam

ska, przeczytała moje i pani Maria

w jakiejś głuchej wiosce, spało się

fascynacji historią sztuki, w dodatku

piady polonistycznej. Ogólnie rzecz

w Egipcie, okazało się, że ten temat

Iwanowa mówi: No, to teraz idź tam

na podłodze w jakiejś szkole, takie

miałam koleżanki z tego kierunku…

biorąc, szkoła dała córce dobrą,

jest za szeroki i zawęziłam go do

do niej! A ja mówię: Ale po co? Ona:

survivalove [survival – jak przeżyć –

Jak się okazało – wcale nie było tak

wszechstronną wiedzę, rozwinęła

dekoracji trumien ze Średniego Pań-

Dostajesz indeks Wydziału Poloni-

łatwo się tam dostać. Była rozmowa

przyp. redakcji] trochę warunki… Ta-

jej umiejętności, nauczyła rzetelno-

stwa. (Średnie Państwo to mniej wię-

styki Uniwersytetu Warszawskiego.

kwalifikacyjna, trzeba było naprawdę

kie wyjazdy mocno zbliżają, bo przez

ści i odpowiedzialności. Za to jestem

cej 2000–1900 p.n.e.) Na wewnętrz-

Na co ja: Ale ja przecież wcale nie

dobrze się orientować w tematach

miesiąc jest się w tym samym towa-

chcę studiować polonistyki. (śmieje

jej niezmiernie wdzięczna”.

nej części pokryw tych trumien były

związanych ze sztuką. Choć przy-

rzystwie, takie malutkie społeczeń-

się). (Okazało się, że tamta pani mó-

Z Anastazją Stupko-Lubczyńską

przedstawiane tzw. „zegary astrono-

gotowywałam się parę miesięcy do

stwo się tworzy ze wszystkimi jego

umówiłyśmy się na rozmowę na Wy-

miczne” – takie tabele, w które wpi-

niuansami. Poza tym – chyba też

tego egzaminu i choć wydawało mi

wiła, że ci, którzy są zainteresowani

dziale Polonistyki. Był gorący dzień,

sywano nazwy gwiazd. W zależności

zawsze dobrze trafiałam, bo te wy-

się, że nie poszło mi jakoś strasznie

dalszymi studiami, muszą się wpisać

więc postanowiłyśmy się schować od

od tego, w której godzinie nocy była

kopaliska były bardzo ciekawe pod

źle – nie przyjęli mnie. Z opowieści

na listę – była to forma zgłoszenia

upałów wewnątrz polonu. „Tak teraz

obserwowana dana gwiazda, jej na-

pamiętam, że strasznie rozpaczałam

względem tego, co kopałam. Chodzi

się.) Stwierdziłam, że nie idę, bo nie

się określa polonistykę? – uśmiech-

zwa przesuwała się w tej tabelce. To

z tego powodu. Stwierdziłam, że w

o to, że czasami można było trafić na

chcę podejmować tych studiów, ale

nęła się Nastia. – Za moich czasów

jest dość skomplikowana sprawa.

takim razie spróbuję dostać się na

wykopalisko, które ciebie akurat nie

pani Maria powiedziała: idź, potem

tak się nie mówiło”. Okazało się, że

do końca interesowało, np. na sta-

jakiś inny kierunek. Na archeologię

będziesz mogła ewentualnie zrezy-

Były rzeźbione?

od czasów jej studiów na wydziale

Malowane. Tabele te składają

nowisko krzemieniarskie. Wówczas

przyjmowali tylko z wysoką średnią,

gnować. (Ja w sumie w ten sposób

zmienił się również sam budynek: zo-

się z trzydziestu sześciu kolumn.

a ja akurat miałam wtedy taką na

praca wyglądała w ten sposób, że

wtedy nie myślałam). W rezultacie

stała zainstalowana winda (z myślą o

Każda kolumna odpowiada dziesię-

odkrywało się duży obszar, który

polonistyce. Poszłam, złożyłam tam

poszłam i się zapisałam. I tak się sta-

niepełnosprawnych studentach) oraz

ciu dniom, czyli jest w sumie trzysta

się potem wyrównywało, czyściło

ło, że w ogóle trafiłam tu, do Warsza-

papiery i… zostałam przyjęta.

zostało dobudowane trzecie piętro,

sześćdziesiąt dni. W każdej kolum-

i dokumentowało na zasadzie, że

wy na studia.

Okazało się, że muszę zaliczyć

którego Nastia w ogóle nie znała.

nie jest dwanaście kwadracików, od-

ten krzemień został znaleziony w

program dwóch lat w ciągu jednego

Jak więc się stało, że tra-

Odbył się również ogólny remont.

powiadających dwunastu godzinom

tym miejscu, pobierało się jego ni-

roku: pierwszy i drugi. A wtedy obo-

fiłaś na archeologię?

Słowem – zaszły zmiany, ale zdecy-

nocy. Pierwsza nazwa zapisana w

welacje, to znaczy na jakiej był on

Kiedyś bardzo chciałam studio-

wiązywał taki system, że wybierało

dowanie na lepsze.

pierwszej godzinie mówi o tym, że

głębokości nad poziomem morza,

wać archeologię – bardzo, bardzo.

się na drugim roku specjalizację.

w pierwszej godzinie nocy, czyli tuż

ile metrów dzieliło go od krawędzi

Zatem od nastoletniego okresu za-

Wybrałam wszystkie zajęcia ze sta-

Anastazjo, jesteś obec-

po zmroku, zaobserwowano wschód

wykopów (od północy, od południa).

czytywałam się w różnych książkach

rożytnego Egiptu, bo to Egiptem się

nie archeologiem, miesz-