23

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 17–30 sierpnia 2012 nr 15 (163)

Bezgraniczny cynizm władzy

Kilka dni temu zajrzałem do dyskusji pod moim artykułem, zamieszczonym na portalu zaxid.net, „Nie damy

przepisać historii!”. Artykuł od dawna już przeniesiony został do archiwum, jednak, jak na ironię, dyskusja

pod nim trwała nadal. Liczba komentarzy przekroczyła 800, a zamarła po pojawienia się komentarza inter-

nauty o nicku „Wolyn Vlad”. I tu się zatrzymamy.

nawet pokazywać drogę. Za to moż-

WASYL RASEWYCZ tekst

na było zostać wyrzuconym z pracy i

ilustracje www.shimerli.

być wzywanym przez KGB. Ale jed-

livejournal.com

nak ktoś tam się prześlizgiwał i cho-

Nie wiem czy jest to oryginalny

dził tam. Rozumie się, że pojedynczo

tekst autora, czy znaleziony gdzieś w

lub w grupach po 3–4 osoby.

niezmierzonych przestrzeniach Inter-

Trzeba było widzieć twarze tych

netu, ale jest bardzo trafną kontynu-

ludzi i ich szok od tego, co zobaczyli.

acją tez Pawła Czowczyńskiego, który

Szczególnie strasznie było spotkać

w swoim artykule „Fantomowe histo-

kobiety, które straciły mężów na

ryczne bóle” napisał: „Wypowiedzi po-

wojnie, szczególnie gdy nie dosta-

lityków (niezależnie od narodowości)

ły „pogrzebowego”, a wiadomość,

nad masowymi grobami niewinnych

że „przepadł bez wieści”. Niektóre

ofiar typu: „boli mnie” jest niczym wię-

urządzały prawdziwe pielgrzymki

cej niż szczytem cynizmu. Podobnie

do takich miejsc w poszukiwaniu

jak stała gloryfikacja przez sowiecką

swoich mężów, synów, braci” – pisał

i współczesną rosyjską propagandę

Jewgienij Kuzniecow w „Wałaam-

heroizmu radzieckich żołnierzy i po-

skim zeszycie”.

zornej pamięci o ich czynach. (…) Nie

Bezrękich i beznogich wynosili

wierzę w szczerość ludzkich emocji,

czasem na dwór i podwieszali na

gdy od jednej do kolejnej parady zwy-

drzewach – to był spacer. Zdarzało

cięstwa na Placu Czerwonym „rośnie

się, że zapominano zabrać ich na

się” w randze z podporucznika do ge-

noc i oni zamarzali.

nerała porucznika, a im dalej od tych

„Nie zważając, że pierwsze trans-

tragicznych wydarzeń, tym więcej

porty przyjechały tu jeszcze w 1950,

dekoracji pojawia się na mundurach

prąd podciągnięto dopiero w 1952.

pseudo-weteranów”.

Nie było światła, nie opalano po-

Myślę, że poniższy wpis lepiej

mieszczeń i większość z nich zmarła

ujawni cyniczny charakter władzy w

właśnie w ciągu dwóch pierwszych

historycznych manipulacjach.

lat. W lecie „samowary” i „walizy” (tak

nazywano inwalidów bez rąk i bez

nóg) na dzień zawieszano, nieraz

gdzie podziali się

po dwoje, w koszach na drzewach.

weterani-inwalidzi?

Bywały przypadki, że na noc zapomi-

Ku refleksji dla miłośników

nani ich zdejmować…, a noce w Ka-

marynarkach bojowe odznaczenia.

miast i wsi. Żeby nie przypominali o

szumnych obchodów

W badaniach statystycznych

relii nawet w lecie są bardzo zimne”.

Ale… jeżeli się zastanowić, to ci

Właściwie nie byli okrasą miasta,

długu wobec nich, bo to przecież oni

„Rosja i ZSRR w wojnach XX wieku.

(„Zapomniani powieszeni”, Arkadij

dzisiejsi staruszkowie, których „oj-

ale opieki partii i rządu nad ofiarami

uratowali nas wszystkich.

Straty Sił Zbrojnych” zaznaczono,

Bejnenson). Co odczuwali w duszy ci

cowie miast” chcieliby „sprzątnąć” z

wojny nie demonstrowano. A jesz-

„…żebrzący,odmawiająprzyjęcia

że podczas wojny zdemobilizowano

młodzi chłopcy, zwycięzcy nad faszy-

deficytowej powierzchni mieszkalnej

cze śpiewali, żebrali na bazarach i w

skierowania do domów inwalidów…

z powodu ran, choroby i wieku 3 798

zmem, którym ojczyzna odwdzięczy-

– oni pod koniec lat 40. i początku

wagonach. Mogło to wywołać jakieś

samowolnie uciekają i nadal żebrzą.

200 ludzi, z nich 2 576 000 inwalidów.

ła się w taki sposób? Czy nie żałował

50. byli w rozkwicie młodości. To oni

niezdrowe myśli o niewdzięczności

Proponuję przekształcić domy inwali-

A wśród nich 450.000 po amputacji

każdy z nich wiele razy, że nie zginął

wywozili weteranów-„samowary” na

narodu radzieckiego wobec swych

dów i starców na domy zamknięte o

kończyn.

w walce?

Wałaam. A kto nie wywoził – ten mil-

obrońców – jeżeli ktoś się nad tym za-

obostrzonym rygorze” – dokument nr

Starsi czytelnicy – dużo starsi,

A gdy umierali – od ran wojen-

czał i nie pytał: gdzie się podzieli?

stanawiał. Najważniejsze, że niczego

06778 – wypowiedź ministra MWD

prawie dynozaury – jeżeli poszukają

nych, czy tęsknoty, nawet ich grze-

Nie interesowali się, nie protestowa-

i nikogo nie obawiali się…

(ministerstwa spraw wewnętrznych –

w pamięci, wspomną, że pod koniec

bano bez mogił. Nie ma mogiły i nie

li, zwolniono miasto od natrętnych

Były ich tysiące – ofiar tej strasz-

red.) Krugłowa 20 lutego 1954 roku.

lat 40. na ulicach było dużo inwalidów

ma imienia. Po prostu szli w ziemię.

i nieprzyjemnych inwalidów – i do-

nej wojny, młodych chłopców, okale-

Według zamysłu „dobroczyńców”

– dziedzictwo ostatniej wojny... Bez

O Wałaamie chociaż jeszcze coś

brze. Ale przyszła i na nich kolej. A

czonych, którzy stali się tułowiami

przesiedleniu do internatów podlegali

rąk, bez nóg, o kulach i protezach,

wiadomo, są portrety, wspomnienia,

na co czekali?

bez przyszłości. Takie pozostałości

tylko samotni, ale nikt nie sprawdzał –

a także na „samorobnych” wózkach

ale były i inne internaty, po których

„Czytelniku! Drogi mój czytel-

są po każdej wonie, cóż dopiero po

brali wszystkich pod rząd, a ci, którzy

– właściwie, trudno to nazwać wóz-

nie pozostało śladu.

niku! Czy jesteśmy w stanie zrozu-

II światowej.

mieli rodziny, nie mogli nawet dać im

Czy wspominają ich, przewiąza-

mieć bezmiar rozpaczy i nieutulo-

znać! Zabrano im dowody, książeczki

ni taśmami św. Grzegorza, „patrioci”

nego żalu w momencie, gdy zstąpili

wojskowe. Zniknęli i już.

w czasie krzykliwego świętowania

na tę ziemię. W więzieniu, w najgor-

Tam oni i żyli – jeżeli to można było

Dnia Zwycięstwa?

szym lagrze gułagu zawsze więzień

nazwać życiem. Najpewniej, istnieli w

Niedawno słyszałem (nie wiem

ma cząstkę nadziei, że stąd wyjdzie,

jakiejś Aidzie, po drugiej stronie Styk-

na ile jest to prawdą), że panuje zda-

zdobędzie wolność i inne, nie tak

su czy Lety – rzek zapomnienia. Byli

nie, że wszystkich starszych ludzi,

gorzkie życie. Stąd nie było wyjścia.

tam weterani bitwy pod Stalingradem,

emerytów należy wywieść „na przyro-

Stąd było wyjście tylko w mogiłę, jak

pochowani za życia piloci i czołgiści…

dę”. Do specjalnych pensjonatów, bo

skazańca na śmierć. Proszę sobie

znów i znów idący w bój, w piekło

w miastach jest im trudno żyć, głośno

wyobrazić, jakie życie toczyło się w

ognia – za nas. Jako nagrodę dostali

i duszno, a „na przyrodzie” będzie im

tych ścianach.

medale i internat typu więziennego,

dobrze. A ile mieszkań się zwolni!

Widziałem to z bliska przez wiele

skąd nie było wyjścia. A przecież byli

Nietrudno zrozumieć, że ta świa-

lat. Ale opisać trudno. Szczególnie,

to młodzi chłopcy, którzy chcieli żyć!

tła idea jest tak samo ludobójcza, jak

gdy przed oczyma przepływają ich

Właściwie w tych internatach byli

wywiezienie weteranów na Wałaam

twarze, oczy ręce, trudne do opisu

oni więźniami. Stamtąd nie można

do obozu. Nikt nie będzie pytał o ich

uśmiechy, uśmiechy istot jakby na

było wyjechać. Taki internat istniał,

kiem, bo były to po prostu deseczki z

zdanie. A jak już będą się tam nimi

wieki winnych i proszących o przeba-

I nagle zniknęli.

na przykład, na wyspie Wałaam.

kółkami, na których siedział beznogi

opiekować – to wiadomo. Wystarczy

czenie. Nie, tego nie można opisać.

Zebrano ich w ciągu jednej nocy,

Internatami kierowało MWD. Zro-

inwalida i odpychał się od ziemi ta-

wspomnieć kilka skandali w domach

Niemożliwe, chyba jeszcze dlate-

załadowano do wagonów i wywiezio-

zumiałe, co to było za życie. Nawet te

kimi „popychadełkami”. Tak się poru-

starców w Jammie i w drugich zagu-

go, że na samo wspomnienie staje

no do „internatów typu zamkniętego

skromne środki przeznaczone na ich

szał. Inwalidzi byli krzykliwi, rozdraż-

bionych miejscowościach, gdzie sta-

serce, zapiera dech, a myśli plączą

o obostrzonym rygorze”. Potajemnie,

utrzymanie były rozkradane prawie

nieni, nie zawsze trzeźwi, ale zawsze

ruszków dosłownie sprowadzano ze

się w kłębek bólu! Przebaczcie…”

w nocy – żeby nie było głośno. Na

całkowicie. Schowano ich z oczu jak

czysto ubrani… Kto ich osądzi?

świata. Trzeba jednak mieć nadzieję,

(„Wałaamski zeszyt”, Jewgienij Ku-

siłę – niektórzy rzucali się na tory,

najdalej.

Żyło się zwycięzcom ciężko i de-

że ta idea nie zostanie urzeczywist-

zniecow).

ale gdzie im do młodych i zdrowych?

„…Kategorycznie  zakazywano

monstracyjnie nosili oni na wytartych

niona.

Wolyn Vlad (Ukraina, Lwów)

Wywieźli, aby nie „psuli” widoku

nie tylko kogoś tam prowadzić, ale