8

Przegląd wydarzeń

31 sierpnia–13 września 2012 nr 16 (164) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Lwowska premiera filmu Agnieszki Holland W ciemności”

5 minut dla twórcy kandydata do Oskara”

26 sierpnia we Lwowie nareszcie odbyła się oczekiwana ukraińska premiera filmu Agnieszki Holland „W ciemności”.

Stało się to dzięki wielkiemu zaangażowaniu Krzysztofa Willmanna z Warszawy, jak również organizatorów VII Festiwalu

Filmowego „Kinolew”. Jest to rozreklamowany w Polsce i na Zachodzie film fabularny o losach Żydów, którzy podczas

okupacji niemieckiej, ponad 12 miesięcy ukrywali się w lwowskich kanałach. „W ciemności” był jednym w pretendentów

do tegorocznego „Oskara”. Z okazji premiery ukraińskiej do Lwowa przyjechali reżyser Agnieszka Holland, dziennikarka

Beata Dżon, która przetłumaczyła książkę „Dziewczynka w zielonym sweterku” Krystyny Chiger, jednej z ocalałych

dzieci żydowskich i Tadeusz Telicki – jedyny znany świadek wyjścia grupy Żydów z kanałów. Była obecna też Gienia

Ruda czyli Gizel Bogner, która jako dziecko została uratowana z getta przez ukraińską rodzinę Petriw ze Lwowa.

KONSTANTy CZAWAGA

tekst i zdjęcia

Sala kina „Kopernik” była wypeł-

niona po brzegi, a część chętnych nie

dostała się do sali filmowej. Wśród

widzów można było zobaczyć Po-

laków, Ukraińców, Żydów, Rosjan,

ludzi innych narodowości. Obecny

był Konsul Generalny RP we Lwowie

Jarosław Drozd. Przed projekcją filmu

przekazano nagranie specjalnego

wystąpienia do widzów Krystyny Chi-

ger, która ze względu na stan zdrowia

nie mogła przyjechać na ukraińską

premierę filmu „W ciemności”. W po-

dobny sposób przemawiał z ekranu...

obecny w pierwszym rzędzie na sali

Tadeusz Telicki, który przyjechał z

Polski.

Po zakończeniu projekcji filmu

Gienia Ruda i Tadeusz Telicki

oklasków było nie za dużo. Andrij

Pawłyszyn, lwowski historyk i tłu-

„W tym filmie Lwowem nawet

cownika lwowskich zakładów oczysz-

macz, który pełnił obowiązki modera-

nie śmierdzi” – usłyszałem z ust

czania miasta, który szedł z dziwnym

tora spotkania od razu zauważył, że

starszej pani po wyjściu z kina.

hakiem w ręce. Zapytał ich, czy chcą

wydzielony czas dobiega końca i po-

„Jest rzeczą niemożliwą, w każdym

zobaczyć cud.

zostało zaledwie 5 minut. W imieniu

razie dla nas, tutaj, ażeby pokazy-

„Poszliśmy za nim do tej bramy”

wszystkich widzów zapytał dlaczego

wać Lwów bez Lwowa” – komento-

– pan Telicki pokazuje na dom pod

Reżyser Agnieszka Holland

ten film o Lwowie nakręcono w Łodzi.

wał inny lwowiak.

nr 2 A i prowadzi nas na podwórze

Agnieszka Holland stwierdziła, że w

zrobiła już dwa filmy o tej tematyce.

innym miejscu było taniej.

Powiedziała, że nie chciała by spę-

„To nie ja wybierałam ten temat,

dzić trzech lat swego życia w get-

tylko on mnie wybrał – powiedziała

cie i kanałach, bo tyle czasu robi się

reżyser. – Napisał do mnie kanadyj-

dzisiaj film fabularny. Jednak scena-

ski scenarzysta David Shamoon, że

rzysta nalegał, znalazł producentów,

znalazł opis takiej historii w jakiejś

którzy też nalegali i wtedy reżyser-

gazecie kanadyjskiej. Potem znalazł

ka postawiła taki warunek: że nie

książkę napisaną przez brytyjskiego

zrobi takiego filmu po angielsku, bo

dziennikarza Roberta Marshalla w

nie znajdzie słynnych aktorów i pie-

osiemdziesiątych latach, która nazy-

niędzy, tylko to musi być opowieść

wała się „W kanałach Lwowa”. Kupił

w językach z tej historii. O Lwowie

prawa do tej książki. To był opis tego

wiedziała sporo, tyle co każdy inteli-

co państwo widzieli. Przy okazji ten

gentny Polak wie. Przeczytała kilka

dziennikarz, który pracował wtedy w

książek o wojennych czasach i wspo-

BBC, zrobił również film dokumen-

mnień o losach ludzi w tym mieście.

talny. Przyjechali tu do Lwowa Mun-

„Zależało mi na tym, żeby poja-

dek Margulies (jeden z ocalałych w

wiła się jakaś prawda tego miejsca,

kanałach – Kurier nr 3 (151), 14-27

i etniczna, i ludzka, żeby obie za-

lutego 2012) i jeszcze ktoś”.

istniały w tym filmie” – zaznaczyła

Agnieszce Holland przypadł go

Agnieszka Holland.

w sali kina „Kopernik”

gustu scenariusz filmu. Wcześniej

A co na to lwowiacy?

Znany we Lwowie działacz na

do jednego w wejść do kanalizacji.

rzecz ochrony zabytków żydowskich

Wspomina, jak ten człowiek uderzył

Meylakh Sheykhet grzecznie podzię-

w dekiel kanalizacyjny, a po chwili

kował Agnieszce Holland za prezen-

ze środka wyszli mężczyźni kobiety i

towany film, jednak ze zdziwieniem

dzieci. Było ich jedenastu. Byli zmar-

zapytał, dlaczego tyle tam scen ero-

nowani, bladzi, głodni, ale szczęśliwi.

tycznych. Jego zdaniem można było

Ludzi dowiedzieli, że są to Żydzi, któ-

tego wszystkiego nie pokazywać.

rzy przetrwali ponad 12 miesięcy w

Tymczasem było widoczne, że u pani

kanałach lwowskich.

Holland zabrakło czasu na rozmowę

Bohaterem, który uczynił ten cud

z lwowiakami.

był Leopold Socha. Również Stefan

Jeszcze przed projekcją filmu

Wróblewski oraz Jerzy Kowalów,

„W ciemności” dzięki zaproszeniu

którym pomagały Wanda Magdalena

Krzysztofa Willmanna, który jest też

Socha oraz Anna Wróblewska ukry-

stałym czytelnikiem „Kuriera Galicyj-

wali uciekinierów w getta.

skiego” miałem możliwość poznać 89

Podczas krótkiego pobytu we

letniego Tadeusza Telickiego. Obec-

Lwowie Krzysztof Willmann i jego

nie jest mieszkańcem Wschowy.

lwowscy  przyjaciele  oprowadzili

A wtedy, podczas rzezi wołyńskiej,

gości z Polski po trasie edukacyjnej

uciekł ze swej wsi Hurby do Lwowa.

„Śladami dziewczynki w zielonym

Stoimy na placu Bernardyńskim, wła-

sweterku”.

śnie tam, gdzie po przejściu frontu,

„To było dla mnie niesamowite

27 lipca 1944 roku, Tadeusz Telicki

spotkanie ze Lwowem” – powiedział

razem ze swoim kolegą spotkał pra-

na pożegnanie Tadeusz Telicki.

Z tego włazu wyszli Żydzi