10

Przegląd wydarzeń

31 sierpnia–13 września 2012 nr 16 (164) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Ustalenia międzynarodowego

spotkania konserwatorów

Każdego roku rozszerza się zakres współpracy polskich i ukraińskich konserwatorów

dzieł sztuki, architektury i zabytków historycznych na terenie Lwowa. Konserwatorzy

stawiają przed sobą bardzo ambitne zadania, zaś praktyka ostatnich lat wskazuje,

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjęcia

że wykonanie tych zadań jest na bardzo wysokim poziomie. Obie strony poczuwają

się do odpowiedzialności za ratowanie wspólnego dziedzictwa kulturowego i starają

Można śmiało powiedzieć, że

nowym wezwaniem dla nich będzie

się o pozyskanie potrzebnych środków finansowych.

zespołowe odnowienie i przywróce-

nie do dawnej świetności kościoła

oo. jezuitów p.w. św. Piotra i Pawła.

kościoła również wymaga bardzo

Lwowska świątynia powstała w la-

rzetelnych badań, pod względem

tach 1610-1630 i jest zabytkiem nie

warunków klimatycznych wnętrza,

tylko o znaczeniu lokalnym, ale i eu-

stanu zniszczenia tych czy innych

ropejskim. Od 1946 roku – od chwili

dzieł sztuki. Ogólny program badań

zamknięcia świątyni przez władze

i prac można określić bez specjal-

sowieckie – została ona przekształ-

nego finansowania. Potrzeba tylko

cona na magazyn książek biblioteki

zainteresowanie wszystkich zebra-

Akademii Nauk, który istniał tu do

nych.

końca 2011 roku, do chwili przeka-

Konsul Marian Orlikowski za-

zania świątyni na greckokatolicką

pewnił w imieniu KG RP we Lwowie,

cerkiew garnizonową.

że konsulat będzie wspierał wszel-

Dopiero to ujawniło ogrom prac

kie sprawy organizacyjne: „Dobrze

konserwatorskich, które trzeba wyko-

rozumiemy, że mamy do czynienia z

nać, i to jak można najszybciej, aby

obiektem o wartości nie tylko naro-

zachować stan dzisiejszy wnętrz. Od

dowej, ale światowej. Można i trze-

chwili przejęcia bardzo odpowiedzial-

ba dodać tej świątyni nową wartość.

na jest postawa opiekunów świątyni

Możemy nie tylko ratować, ale i two-

– kapelanów wojskowych UGKC z o.

rzyć nowe wspólne dziedzictwo,” –

Stepanem Susem na czele. Zarząd

zaznaczył konsul Orlikowski.

parafii prowadzi niezbędne napra-

Michał Michalski podkreślił, że

wy oraz remonty, na miarę swoich

po tych rozmowach i wymianie zdań

Konsul Marian Orlikowski (w pierwszym rzędzie, od prawej) i Lilia Onyszczenko

możliwości finansowych. Rada miej-

jesteśmy o kilka kroków do przodu.

Urzędu Marszałkowskiego reprezen-

ska Lwowa również nie pozostawia

tował Jacek Łach. Ze strony ukraiń-

bez uwagi ten zabytek i okazuje

skiej w spotkaniu udział wzięły osoby

wsparcie prac remontowych i kon-

odpowiedzialne za ochronę dziedzic-

serwatorskich. W latach 2010-2011

twa kulturowego Andrij Łewyk i Lilia

zrekonstruowano więźbę dachową

Onyszczenko, Andrij Saliuk, prezes

i pokryto świątynię nową dachówką,

fundacji Ochrony Historyczno-Ar-

a sygnaturkę obito blachą miedzia-

chitektonicznej Spuścizny Lwowa,

ną. Na ten cel z budżetu miasta

prof. Jurij Ostrowski i prof. Roman

wydzielono 1,1 mln hrywien. Koszt

Wasyłyk z lwowskiej ASP. Organiza-

remontu i rekonstrukcji placu przed

cyjnie spotkanie wspomagali konsu-

kościołem wyniósł 240 tys. hrywien,

lowie konsulatu generalnego RP we

wydzielonych również z budżetu

Lwowie Marcin Zieniewicz i Marian

miasta.

Orlikowski. Na spotkaniu obecni byli

W 2012 roku staraniem parafii

również gospodarze świątyni – oo.

przeprowadzono remont wszystkich

Stepan Sus i Taras Łozowskij. Strona

drewnianych ram okiennych i niektó-

polska zaangażowała w ratowanie

re inne prace konserwatorskie. Mię-

Jurij Ostrowski (od lewej), Michał Michalski i Paweł Boliński

tego zabytku też naukowców i kon-

dzy innymi rozpoczęto konserwa-

serwatorów z Rumunii z uniwersytetu

cję zabytkowego XVIII-wiecznego

Tak właśnie przedstawił spra-

sażenie świątyni, np. wypowiedzieć

w mieście Cluj-Napoca.

tryptyku szafkowego, w centralnej

Tym bardziej, że specjaliści AGH

wę, przemawiając do zebranych

się w sprawie budowy ikonostasu.

Posiedzenia komisji odbywa-

części którego znajduje się wypu-

i ASP z Krakowa pracują w kościele

prof. Edward Kosakowski, który

Trzeba wyrazić swoje zdanie czy

ły się w samej świątyni jezuitów.

kła płaskorzeźba i polichromowany

nad inwentaryzacją fotogrametrycz-

zapewnił zebranych o ogromnym

ikonostas byłby na miejscu w tym

Spotkanie to było nie podobne do

i pozłacany obraz Matki Boskiej, a

ną i konserwatorską.

zainteresowaniu i zaangażowaniu

kościele. Do prac konserwatorskich

wcześniejszych tego rodzaju posie-

na ruchomych skrzydłach – przed-

Po rozmowach przyjęto protokół

strony polskiej w ratowaniu zabyt-

należy aktywnie włączyć studentów

dzeń komisji konserwatorskiej, które

stawione są postacie proroków za

uzgodnień współpracy przy reno-

ku. Lilia Onyszczenko informowała

obu ASP w Krakowie i we Lwowie.

w ostatnich latach często odbywają

Starego Testamentu.

wacji kościoła. Między innymi eks-

wszystkich o 200 tys. hrywien, wy-

Andrij Łewyk zaproponował wyzna-

się we Lwowie. Każdy z obecnych

Potrzeby finansowe na natych-

perci zalecili w 2013 opracowanie

dzielonych przez Radę miasta na

czyć konkretny plan prac wstępnych

odczuł własne zaangażowanie w

miastowe ratowanie dzieł sztuki, które

kompleksowego programu badaw-

rok 2012 na najważniejsze prace

i badań, a dopiero później myśleć o

tak odpowiedzialną sprawę i również

znajdują się w tej świątyni, wielokrot-

czego oraz prac konserwatorskich

remontowe w kościele. Zwróciła

dalszych zabiegach konserwator-

ogrom zadań na nim spoczywający.

nie przewyższają skromne możliwo-

fresków, który stanie się kanwą do

również uwagę, że w pierwszej ko-

skich. Prace na tak ważnym obiek-

Na tym spotkaniu nie chodziło o cenę

ści parafii i budżetu miejskiego. Stan

dalszych działań ratunkowych przy

lejności ratować należy malowidła

cie o znaczeniu narodowym powin-

konserwacji konkretnego dzieła czy

rzeczy dobrze jest znany zarówno

malowidłach we wnętrzu.

ścienne na stropie południowej em-

ne być uzgodnione z Ministerstwem

zabytku, a o opracowanie koncep-

we lwowskim Zarządzie Ochrony

Zwrócono uwagę na potrzeby

pory, bo są one w najgorszym sta-

Kultury Ukrainy. Trzeba też postarać

cji kompleksowego ratowania tego

Środowiska Historycznego, jak i w

podjęcia prac interwencyjnych ra-

nie, a nawet częściowo osypuje się

się o fundusze z budżetu państwa

europejskiego zabytku jako całości.

Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa

towania fresków empory południo-

tynk i proces niszczenia fresków

ukraińskiego i trzeba starać się

Należało tu sformułować zadania

Narodowego RP. Stało się to powo-

wej nawy. Zdecydowano w 2013

postępuje każdego dnia. Interwe-

żeby ukraińskie ministerstwo bar-

na kilka, a może na kilkadziesiąt lat

dem do organizacji we Lwowie spo-

roku przeprowadzić trójstronne,

niować trzeba już dziś.

dziej interesowało się przebiegiem

naprzód, określić kolejność wyko-

tkania wszystkich zainteresowanych

czyli polsko-ukraińsko-rumuńskie,

Prof. Jurij Ostrowskyj zauważył,

prac konserwatorskich.

nania poszczególnych prac, metody

stron. MKiDN reprezentował Michał

warsztaty w formie międzynaro-

że problemów z ratowaniem zabyt-

Andrij Saluk wyraził zdanie, że

i sposoby ich wykonania. Każdy z

Michalski, przybyli też eksperci i kon-

dowych praktyk studenckich pod

ku jest bardzo dużo, zaś jedną z

przede wszystkim trzeba opracować

obecnych wypowiedział swoje wi-

serwatorzy z ASP i AGH w Krakowie:

nadzorem dyplomowanych konser-

nich jest koncepcja przystosowania

konkretny program działań konser-

dzenie rozwiązania problemów, czu-

dr Paweł Boliński, dr Anna Forczek,

watorów. Zaproponowano w naj-

dawnego kościoła rzymskokatolic-

watorskich, obejmujący wszystkie

ło się olbrzymie zaangażowanie w tą

prof. Edward Kosakowski, dr Adam

krótszym terminie rozpocząć mo-

kiego do potrzeb liturgii obrządku

istniejące problemy. Bez takiego

sprawę ze strony wszystkich. Można

Biedroń, prof. Władysław Zalewski.

nitoring warunków klimatycznych

greckokatolickiego. Trzeba określić

programu trudno jest mówić o ja-

powiedzieć, że zebrali się razem nie

Departament Edukacji, Kultury i Dzie-

wnętrza kościoła.

strategię możliwych zmian w wypo-

kiś konkretnych pracach. Gmach

z urzędu, a z potrzeby serca.

dzictwa Narodowego Małopolskiego

(cdn.)