15

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 31 sierpnia–13 września 2012 nr 16 (164)

Polak potrafi

nich była działalność tzw. band pozo-

ny. Zdążył jeszcze wydać polecenie

rowanych, składających się z funkcjo-

„Felkowi”, by ten się wycofał, po czym

nariuszy UB, KBW, rzadziej żołnierzy

stracił przytomność. Zmarł na koryta-

LWP, którzy udawali prawdziwe od-

rzu Gminnej Kasy Spółdzielczej, kilka

działy partyzanckie (byli poprzebie-

minut po otrzymaniu postrzału.

Relacjonując imprezy „polonijne” oraz życie Kościoła katolickiego na Kresach,

rani i wyposażeni jak „leśni”) i w ten

często zapominamy, że wokół nas mieszka dużo Polaków – przedstawicieli tej

Jeden z najbardziej zaufanych

sposób prowadzili rozpoznawanie

prawdziwej Polonii, którzy nie zważając na ukraińskie realia budują, uprawiają

podkomendnych  Zadzierskiego,

struktur konspiracyjnych. Nie cofały

uczestnik wielu akcji Michał Krupa

się one nawet przed popełnianiem

ziemię, handlują, produkują meble, pracują w placówkach dyplomatycznych,

„Wierzba” ostatni żołnierz z oddziału

morderstw i skrytobójstw, w tym na

dostarczają sprzęt medyczny i po prostu żyją życiem, porównywalnym do życia

Zadzierskiego „Wołyniaka”, członka

kobietach i dzieciach. Ich działalność

przeciętnego obywatela Ukrainy. Często w ich mieszkaniach nie ma prądu

oddziału „Ojca Jana”. Wraz ze swo-

miała obciążać konto podziemia nie-

im dowódcą służył w MO w Leżaj-

podległościowego i przedstawić je w

i gorącej wody. Toczą ciągłą walkę ze skorumpowanymi urzędnikami na wszyst-

sku, skąd razem zdezerterowali.

jak najgorszym świetle w oczach spo-

kich szczeblach i brakiem jasnych przepisów odnośnie działalności cudzoziem-

Wielokrotnie ubezpieczał „Wołynia-

łeczeństwa.

ców na Ukrainie... Mijają lata, a oni wciąż są wokół nas, zakładają rodziny i przy-

ka” podczas różnorakich spotkań, był

jaźnią się z miejscowymi Polakami i Ukraińcami.

świadkiem jego tragicznej śmierci 31

Przypomnijmy niektórych

XII 1946 r. Po rozbiciu oddziału Krupa

62 lata temu, rankiem 3 grudnia

ukrywał się samodzielnie do momen-

1949 r., w wyniku doniesienia agen-

JERZy WÓJCICKI

tu aresztowania 11 lutego 1959 roku.

turalnego, zabudowania w Mężeni-

opracowanie

Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w

nie (pow. Łomża), gdzie przebywał

Rzeszowie z 30 listopada 1959 roku

komendant białostockiego Okręgu

W tym artykule mowa będzie o

został skazany na 15 lat więzienia, a

NZW por. Kazimierz Żebrowski

Jerzym Wałęsiaku – rolniku z Polski,

po zastosowaniu amnestii zwolniono

„Bąk” wraz ze swoim synem Jerzym

który już od sześciu lat zajmuje się

go w 1965 roku. Zmarł w 1972 r.

uprawą roli w Kalinówce, w powiecie

gródeckim obwodu chmielnickiego.

Andrzej Kiszka ps. „Leszczyna”,

Jurek – jak mówią o nim miesz-

„Dąb”, żołnierz NSZ, samoobrony

kańcy wioski ma „za plecami” już 60

AK-WiN i NZW. Dopiero w 1961

lat, zawsze jest wesoły i pracowity.

udało się funkcjonariuszom SB i MO

Chociaż już trzy razy pakował się,

osaczyć go w bunkrze. Skazany na

zbierając się do Polski, ale za na-

mową miejscowego wójta wciąż de-

cydował się pozostać i kontynuować

uprawę pomidorów, pszczelarstwo,

hodowlę raków i ryb.

Jerzy wałęsiak

„Każdy lubi robić coś swojego –

Wałęsiak przejmuje się problema-

– kumato, posiadający właściwości

ja nie lubię hodować bydła, ale rolnic-

mi Ukraińców. Co ciekawe – sam pan

lecznicze. Jerzy Wałęsiak hoduje po-

two – to „moje”. Pomidory, papryka,

Jerzy ma po linii ojca ukraińskie ko-

nad 8 rodzajów pomidorów – 8 holen-

marchewka, cebula – wiem o nich

rzenie: „Mój pradziadek Franek przy-

derskich i jeden turecki. Przed sadze-

prawie wszystko. Po zapachu mogę

Stanisław Kuchcewicz ps.

jechał do Polski, gdzie poznał piękną

niem pan Jurek zawsze konsultuje się

rozpoznać chorobę u roślin. Czasami

„witek” (zdjęcie z okresu

panią Grabowską – moją prababkę.

z polskimi specjalistami by wiedzieć

muszę wozić próbki aż do polskich

wojny)

jaki rodzaj najbardziej będzie odpo-

Pobrali się i dziadek pozostał tam na

laboratoriów” – opowiada Wałęsiak.

wiedni do warunków ukraińskich.

zawsze. Dlatego czuję się na połowę

Na 12 hektarach ziemi, oprócz

ps. „Konar”, zostały otoczone przez

Nie wszystko idzie tak, jak by

Polakiem a na połowę – Ukraińcem.

warzyw, Polak uprawia także jęcz-

grupę operacyjną II Brygady KBW

chciał Polak z Ziemi Chmielnickiej.

Mieszkając w Polsce, często zatrud-

mień, w pobliskim stawie hoduje raki,

i UB. Dowodzący operacją wezwał

Ponad 20 uli zniszczyli nieznani

niałem u siebie Ukraińców. Mam do

ma 15 uli, w tym – dwupoziomowe

partyzantów do poddania się. W

sprawcy, czasami ludzie kradną wa-

nich jakiś sentyment” – mówi gospo-

i trzypoziomowe. Wałęsiak pracuje od

odpowiedzi „Konar” wystrzelił serię

rzywa na polu...

darz.

rana do nocy. Dwa lata temu rok był

z automatu i wybiegli z ojcem przez

- Przywołałem takiego człowieka

Polak na Chmielnicczyźnie cie-

bardzo urodzajny – produkcję wywo-

Sierż. Józef Franczak ps.

tylne drzwi stodoły, ale i tam natknęli

i pytam – Po co to robisz? Ja pomo-

szy się szacunkiem u miejscowych.

żono do Jałty, Odessy. Ludzie z całej

„Lalek” (zdjęcie przedwo-

się na linię obławy, którą ostrzeliwu-

gę, dam ci jedzenie. Ale kraść? Nie

Swoją postawą i rzetelną pracą daje

Ukrainy dzwonili i przyjeżdżali, by

jenne)

jąc się próbowali sforsować. Teofil

boją się ludzie grzechu.

im przykład i przekazuje doświad-

zobaczyć, jak rośnie czarny pomidor

Lipka, gospodarz, u którego się

dożywocie jako zwykły bandyta, wy-

czenie. Oby ukraińska rzeczywistość

ukrywali, tak wspominał ostatnie

szedł na wolność w 1971. Władze

i brak wsparcia ukraińskiej władzy dla

chwile Komendanta:

sądowe III Rzeczypospolitej odmó-

rolnictwa nie zniechęciły ludzi podob-

[...] „Bąk” z synem biegną w kie-

wiły mu prawa do rehabilitacji... na

nych do pana Jerzego do prowadze-

runku olszyny. Ci z podwórka grzeją

którą czeka do dziś.

nia własnego biznesu na Ukrainie.

do nich. „Konar” zachwiał się, krzy-

Wałęsiak jest swego rodzaju „amba-

czy: Tato! Jestem ranny – i zwalił się

Ostatni „żołnierz wyklęty” – Józef

sadorem” Polski w swojej małej wio-

na ziemię. „Bąk” zaraz się wrócił,

Franczak ps. „Lalek” z oddziału kpt.

sce w powiecie Horodeckim, a takich

ukląkł przy głowie syna, przeżegnał

Zdzisława Brońskiego „Uskoka” – zgi-

„ambasadorów” po całej Ukrainie są

się, przystawił mu pistolet do głowy

nął w obławie w Majdanie Kozic Gór-

setki i tysiące – w sutannach, garni-

i dwa razy strzelił. Tamci krzyczą,

nych pod Piaskami (woj. lubelskie)

turach, za kierownicą i na roli...

żeby przestał się bić. „Bąk” strzelił

prawie dwadzieścia lat po wojnie – 21

Informację udostępnił

sobie w głowę. Bój się skończył.

października 1963 r. 21 październi-

Franciszek Miciński

ka 1963 roku zorganizowano grupę

(ZPU chmielnicki)

57 lat temu, podczas akcji za-

operacyjną składającą się z dwóch

w oparciu o artykuł

opatrzeniowej na Gminną Kasę Spół-

oficerów SB i 35 funkcjonariuszy

Natalii Popowicz

dzielczą w Piaskach (woj. lubelskie)

ZOMO. O godz. 15:45 zabudowania

TV 4GTB zdjęcia

zginął jeden z ostatnich dowódców

Wacława Becia zostały okrążone.

antykomunistycznego podziemia, żoł-

„Lalek” zauważywszy zbliżającą się

Prezydent otworzy cmentarz Apartament

nierz NSZ-NZW i WiN, ppor. cz. w.

obławę, próbował – udając gospoda-

Stanisław Kuchcewicz ps. „Wiktor”.

rza – przejść przez linię obstawy. Gdy

do

Wieczorem 10 lutego 1953 r., tuż

został wezwany do zatrzymania się,

katyński w Bykowni

przed zakończeniem pracy urzędu,

wydobył pistolet, oddał kilka strzałów

„Wiktor” i jeden z jego żołnierzy – Zbi-

i zaczął uciekać. Przebiegł ok. 300

wynajęcia

gniew Pielach ps. „Felek” wkroczyli do

metrów, po czym został śmiertelnie

20 i 21 września prezydent Bro-

w rozmowach z prezydentem i pre-

budynku GKS w Piaskach. Ich działa-

ranny i po kilku minutach zmarł. W

nisław Komorowski złoży wizytę na

mierem Ukrainy.

Wynajmę apartament przy pl.

nia ubezpieczał od strony cmentarza

prosektorium  Zakładu  Medycyny

Ukrainie, w trakcie której weźmie

Polski Cmentarz Wojenny w By-

Józef Franczak ps. „Lalek”. Po kilku

Sądowej w Lublinie przeprowadzono

Katedralnym we Lwowie (cen-

minutach w budynku pojawiła się

sekcję zwłok i pozbawiono je głowy,

trum). Jest to duży pokój (70 m2),

udział w otwarciu cmentarza w By-

kowni będzie czwartym cmentarzem

grupa funkcjonariuszy MO z poste-

a następnie złożono w bezimiennym

z łazienką, kuchenką gazową,

kowni, który upamiętni ponad 3,4

katyńskim, po cmentarzach w Lesie

runku w Piaskach, zaalarmowana

grobie na cmentarzu komunalnym

naczyniami kuchennymi, Inter-

tys. ofiar zbrodni katyńskiej.

Katyńskim, Miednoje i Charkowie-Pia-

przez pracowników GKS. W pocze-

przy ul. Unickiej. Dzięki pomocy pra-

netem.

Prezydent Komorowski od lat

tichatkach, które otwarto w 2000 r.

kalni doszło do strzelaniny, w wyniku

cownika cmentarza rodzinie udało się

Kontakt: +380677842151,

zabiega o otwarcie tego cmentarza

www.prezydent.pl

której „Wiktor” został śmiertelnie ran-

ustalić miejsce pochówku.

Marian