27

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 31 sierpnia–13 września 2012 nr 16 (164)

Historia jednego

Pampuszki solone,

Humor

pampuszki z uszami” żydowski

budynku

W Kałuszu odbyło się wspaniałe święto pampucha. Tym pra-

Kapelusz

starym smakołykiem częstowano tysiące gości. Setki przed-

Pan Iszer jest w kinie „Atlantik”

Budynek przy dawnej ul. Dwernickiego (Insty-

stawicieli okolicznych wiosek i przedsiębiorców napiekło tysią-

(dawnym Teatrze Skarbka) we Lwo-

ce pampuszków, które goście spożyli w oka mgnieniu.

tucka, Świecickiego) został zbudowany według

wie. Przed nim siedzi wysoka blon-

projektu architekta Wierzbickiego w roku 1900.

dynka w modnym, czerwonym kape-

są weselsze. Po wierzchu smaruję

SABINA RÓŻYcKA

lusiku. Pan Iszer kręci się na swoim

jajkiem i do piekarnika. Pieczemy

tekst i zdjęcie

Szczyt fasady zdobił niegdyś napis: „Dom im.

miejscu, to pochyla ku żonie, która

20-30 minut”. Do uszatych smako-

Tadeusza Kościuszki”. Budynek jest pięknie

coś do niego mówi, to odsuwa w dru-

łyków pani Tatiana przygotowuje

Na centralnej ulicy miasta i na

sos: 2-3 ząbki czosnku, łyżkę oleju,

placu – od zapachu mąci się w gło-

gą stronę. Blondynka, słysząc szelest

położony w sąsiedztwie dwóch parków: Stryj-

2 łyżki przegotowanej wody i sól do

wie. Panie i panienki, które dbają

za sobą, odwraca się i pyta:

smaku. Wszystko to trzeba zmieszać

o linię – na tej imprezie nie miały

skiego (Kilińskiego) i Żelaznej wody. Po odda-

- Czy panu przypadkiem nie

i utrzeć. Taką mieszanką polewa się

co robić. Ale powstrzymać się od

przeszkadza mój kapelusz?

niu go do użytku mieściło się tu Państwowe

pampuszki i… je łapczywie.

skosztowania najmniejszego, ale

- Jeszcze jak przeszkadza! –

Komuś bardziej smakują pam-

bardzo kalorycznego i niewiarygod-

Gimnazjum Kupieckie Żeńskie.

powiada pan Iszer. – Odkąd go moja

puszki na słodko. Do ciasta często

nie smacznego pampuszka, nie było

żona zobaczyła, to tylko o nim gada,

gospodynie dodają odrobinę wódki,

siły. A były duże, mniejsze i całkiem

tak że w ogóle nie rozumiem, o co

żeby ciasto było bardziej puszyste.

malutkie, pampuszki z dżemem, mię-

chodzi w tym filmie...

Nazywają je „pijane pampuszki” lub

sem, podrobami, rodzynkami, serem,

Z Wysokiego Zamku

słodkie spotykacze. Doprowadzają

fasolą i kapustą, ze słodką i czosnko-

Pan Izajasz z Kulikowa przyje-

smakiem… do utraty rozumu. Na

wą polewa. Smakołyków co nie miara

miejscu proponuje się konkursy – na

– wybieraj do smaku.

chał odwiedzić syna, który chodzi do

największa ilość zjedzonych pam-

Gości tysiące. Przechadzają się

gimnazjum we Lwowie. Syn oprowa-

puszków. Każdy namiot ma swoich

do namiotu do namiotu. Gosposie z

dza ojca po całym mieście i wreszcie

zwycięzców. A mężczyźni powiadają,

podkałuskich wiosek prezentują swe

prowadzi go na Wysoki Zamek, skąd

że sami nie gorzej od pań umieją wy-

umiejętności artystyczne: śpiewają

rozciąga się przepiękny widok na peł-

piekać pampuszki.

piosenki ludowe, skoczne kołomyjki,

ne wzgórz i zieleni miasto. Syn poka-

„Mama uczyła mnie jeszcze w

a do tego częstują pieczonymi pro-

zuje ojcu charakterystyczne budynki

dzieciństwie piec te smakołyki – mówi

siętami, wódką na pokrzywie, kiełba-

teatru, uniwersytetu, wieże ratusza

Walery Maśko z Czerniowic. – Mówi-

sami, szynką i innymi regionalnymi

i katedry, zagubioną między budyn-

ła, jak chcesz jeść, musisz umieć je

smakołykami. Co do przepisów, to

kami mieszkalnymi synagogę Złotej

zrobić”. 30-letni mężczyzna chętnie

każda z gospodyń ma swój - ory-

Róży... Wreszcie powiada:

dzieli się przepisem. Na 30 dużych

ginalny i pilnie strzeżony. Zamiast

pampuchów trzeba 5 deko drożdży

przepisu proponują skosztować, i jak

- Popatrz, tato, jak tam na dole

rozprowadzić szklanką mleka, dodać

smakuje – to jeść. Mają doświadcze-

jest pięknie, prawda?

łyżkę cukru. Do dwu szklanek mąki

nie, a receptury smakołyków powsta-

- Jaki ty głupi jesteś, chociaż

wbić jedno jajko, szczyptę soli, dwie

wały przez lata. Tak robiła Tatiana

chodzisz do gimnazjum – powiada

łyżki cukru, 5 deko miękkiego ma-

Szwedczykowa, 35-letnia kałuszan-

Wyżywienie w bursie było nad-

STEFANIA łABAZIEwIcZ

na to ojciec. – Jeżeli na dole jest tak

sła. Wyrabiać ciasto, dodając mle-

ka, która mówi, że jej gościom naj-

zwyczaj skromne. Poprawiło się do-

tekst

ładnie, to dlaczego ty mnie, starego,

ko z drożdżami. Ciasto ma rosnąc

bardziej smakują „uszate” pampuszki

piero po 1922 roku, gdy zniesiono

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

ciągniesz akurat na górę...?

godzinę. Na nadzienie pan Walery

z polewą czosnkową. Kobieta podaje

kartki na żywność i co nieco już moż-

zdjęcie

U Naftuly

bierze 150 gr suchego maku, doda-

je do wszystkich zup, a nie tradycyj-

na było dokupić w sklepie. W 1921

Do znanej, zwłaszcza w literac-

je cukier odrobinę mleka i wszystko

nie tylko do ukraińskiego barszczu.

Po I wojnie światowej założono

roku dyrektor Szujski zorganizował

kim świecie Lwowa, restauracji Naf-

miele. Pampuszki smaży w oleju. Ten

„Na ciasto biorę pół kilo mąki – mówi

tu bursę dla młodzieży męskiej dla

orkiestrę tamburino-mandolinistów,

tuly Topfera na Łyczakowie przycho-

przepis spodobał się wielu gospody-

gospodyni – szklankę wody, deko

lwowskich gimnazjów. Mieszkało tu

złożoną z 27 chłopców. Nauczycie-

niom, które obiecały, że na następny

drożdży, po jednej łyżce oleju, cukru

dzi obcy gość z prowincji albo z innej

45 chłopców, pochodzących z pod-

lem i kierownikiem orkiestry był pan

rok obowiązkowo zrobią pampuszki

i szczyptę soli. Trzeba zamiesić cia-

zupełnie dzielnicy. Siada przy długim

lwowskich wsi i miasteczek, gdzie

Bierzecki. Gimnazjaliści występo-

według tego przepisu, aby jeszcze

sto, które ma rosnąc dwa razy. Z cia-

stole, przy którym siedzi już jakiś pan

nie było możliwości kontynuacji nauki

wali z koncertami po uzdrowiskach:

bardziej zadziwić gości którzy znów

sta formujemy kulki i odciągami dwa

i je obiad. Obcy gość woła kelnera,

w gimnazjum. Rodzicami tej mło-

Zakopane, Krynica, Tryskawiec,

przyjadą do Kałusza.

„uszy” po bokach. Takie pampuszki

zamawia obiad i czekając na poda-

dzieży byli nauczyciele, pocztowcy,

Rabka, Iwonicz.

nie, pyka tymczasem jedno cygaro

kolejarze, rolnicy, a również rodziny

W różnych okresach prefektami

po drugim, puszczając dym drugie-

profesorskie po śmierci jednego z

byli: T. Towarnicki – student prawa,

mu gościowi prosto w oczy.

rodziców. Dyrektorem bursy był pro-

po wojnie sędzia w Rzeszowie; P.

- Panie, to jest grubiaństwo! –

fesor III Gimnazjum im. Szajnochy,

Kontny – literat i poeta, autor „Srebr-

woła zirytowany gość i widząc, że

Władysław Szujski, a opiekunami byli

nych kwiatów”, a również Stanisław

jego sąsiad w ogóle na to nie reaguje,

prefekci, na wzór klerykalny, dwóch

Vincenz zaprzyjaźniony z żydowskim

świeckich studentów. Wszyscy miesz-

poetą Nuchimem Bomse, wiersz któ-

dodaje: – Pan jesteś błaznem, idiotą,

kali w Bursie. Do Bursy wchodziło się

rego „Modlitwa mojej mamy przed

szubrawcem!

frontowymi drzwiami. W suterynach

zmierzchem” przetłumaczył Czesław

- No, no, no... -– powiada obcy,

była kuchnia i magazyny żywnościo-

Miłosz.

pykając nadal cygaro.

we. Po lewej stronie łaźnia i maga-

Mieszkańcami bursy przy ul.

- Tak jest. I jesteś pan bałwanem

zyny. Na parterze mieszkał dyrektor

Dwernickiego byli m. in.: dr Zyg-

bez wychowania, kretynem, tfu! –

wraz z rodziną. W środkowej części

munt Albert, kierownik Zakładu Ana-

i pluje przybyszowi w twarz. Obcy

była świetlica, gdzie młodzież uczyła

tomii i Patologii AM we Wrocławiu

gość wyjmuje chusteczkę, ociera

się pod nadzorem prefekta. Po lewej

wraz z bratem Tadeuszem; Tadeusz

twarz i powiada:

stronie byłą jadalnia, a do stołu po-

Jacyna-Onyszkiewicz, prof. AM w

- Robię pana uważnym, że gdy-

dawali dyżurni bursacy. Piętro wyżej

Lublinie.

by pozwoli! pan sobie powtórzyć te

były pokoje sypialne. Jeden z pokoi

Po II wojnie światowej sowieci

obelgi, będę zmuszony usiąść przy

zajmowali prefekci.

odbili napis na frontonie, a w bu-

innym stole!

W bursie mieszkali chłopcy z I

dynku założyli szkołę wieczorową,

Dzięki Bogu

Gimnazjum przy ul. Kubali (ob. Szu-

następnie Instytut Marksizmu-leni-

Endecki technik (student poli-

chewycza), III Gimnazjum przy ul.

nizmu, a obecnie mieści się tu Insty-

techniki) zaczepia pana Nechemia-

Batorego (Kniazia Romana) i VIII

tut Fizyki przy Ukraińskiej Akademii

sza, odpoczywającego na Wałach

Gimnazjum przy ul. Czarnieckiego

Nauk.

Hetmańskich:

(Wynnyczenki).

kg

- Słyszał pan, panie Nechemiasz,

że wczoraj w Berlinie powiesili jedne-

POLSKI REPREZENTACYJNY ZESPÓŁ

go Żyda i jednego osła?

- Słyszałem, słyszałem – odpo-

PIEśNI I TAŃCA ZIEMI LWOWSKIEJ

wiada pan Nechemiasz – i już od

rana dziękuję Bogu, że nas obu tam

WESELI LWOWIACY”

nie było!

źródło:

Zaprasza młodzież od 12 lat i wzwyż do nauki polskich tańców narodowych,

Janusz Wasylkowski,

regionalnych i lwowskich. Próby zespołu odbywają się w szkole nr 10 w śro-

Obyś żył w ciekawych

dy i piątki od godz. 19:30 do 21:00. Zgłoszenia przyjmujemy podczas prób

czasach,

lub pod nr tel.: 261 54 87 lub 0505087433. Serdecznie zapraszamy!

warszawa 1991

Kierownik zespołu Edward Sosulski