o spotkaniu w Krzemieńcu

9

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 14–27 września 2012 nr 17 (165)

W mieście tęsknoty

Żywka z Muzeum Niepodległości o

Niny Taylor-Terleckiej z Oxfordu o

odwiedzinach Józefa Piłsudskiego

twórczości jej męża Tymona Terlec-

w Krzemieńcu i Białokrynicy w gości-

kiego na temat Słowackiego. Jesz-

i... porozumienia

cze w autobusie odbywały się wykła-

nie 12 pułku Ułanów Podolskich. Po

południu odwiedziliśmy park i pałac

dy, już w czasie jazdy powrotnej, tych

którzy nie zmieścili się w programie.

Woroncowa w Białokrynicy oraz oko-

Pan Waldemar Michalski prezento-

liczne pojezierze.

wał tradycje literackie Wołynia w XX

W tym samym czasie, w różnych

Organizatorzy i goście tegorocznych spotkań krzemienieckich, znanych od

wieku, a jego małżonka co piękniej-

miejscach Krzemieńca pracowała

lat jako „Dialog dwóch kultur”, w drodze do celu zatrzymali się „na chwilę”

sze utwory poetyckie. Prof. Grzegorz

grupa plenerowa, szkicując gmach

we Lwowie, aby zaczerpnąć łyk lwowskiego powietrza, pokrzepić się smacz-

Nowik, podczas mijania Zadwórza

Liceum z Góry Wołowicy czy Góry

przypomniał Polskie Termopile z 17

Królowej Bony od strony miasta. Efek-

nym obiadem w „Premierze” i odpocząć „na chwilę” po trudach przekrocze-

sierpnia 1920 roku, gdzie padło 316

ty pracy ponad 20 młodych artystów

nia granicy. Komfortową podróż do Krzemieńca w ciekawym i miłym towa-

ochotników, z których jeden za spra-

podziwialiśmy w salonach dworku.

rzystwie zawdzięczamy Mariuszowi Olbromskiemu, jednemu z głównych

wą matki, która utraciła w tej wojnie

Część literacką zamykało wystą-

syna, polskiej ormianki, pani Zarugie-

pienie strony ukraińskiej o postaci

organizatorów i pasjonatów „Dialogów”, których początki, organizowane w

wicz, stał się „nieznanym żołnierzem”

i twórczości Wołodymyra Hnatiuka,

różnej formie, sięgają końca lat 90. ubiegłego wieku. Jako przedstawiciele

grobu w Warszawie. W drodze po-

prezentowanej przez pana Ostapa

Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie kilkakrotnie byliśmy współorgani-

wrotnej, już w Przemyślu oddaliśmy

Czeremszyńskiego, założyciela mu-

cześć i złożyliśmy ostatnie już kwiaty

zeum jego pamięci w Welsniowie Mo-

zatorami tych niezwykłych spotkań.

przed pomnikiem „Orląt Przemy-

nastyrskim oraz z polskiej strony pana

skich”, o którym mało kto wiedział że

Stanisława Rogali, literata z regionu

wackiego, podczas której wystąpili

Stanisława Rogali pozwalam sobie

TERESA DUTKIEWICZ

istnieje.

kieleckiego, który prezentował swoją

m.in. Szerhej Hryhorij – kierownik

zaproponować wiersz.

Jakże trudno było się rozsta-

twórczość związaną ze Słowackim,

Podróż minęła szybko. Prof. Grze-

Wydziału Kultury Obwodowej Ad-

wać. Krzemieniec łączy ponad gra-

opowiadanie „Śmiercionośne wier-

Poszukiwanie zagubionego szlaku

gorz Nowik, wicedyrektor Muzeum

ministracji w Tarnopolu, Husławskyj

nicami, ponad podziałami, ponad

sze” o poezji w Legionach oraz „Orły

Krążę między drzewami

Józefa Piłsudskiego w Sulejówku po-

Andrij – przewodniczący Rejonowej

wreszcie mijającym czasem. Ujął to

i sokoły” o latach walki w Legionach.

chodzę

głębił podróżnym wiedzę o Marszałku

Rady w Krzemieńcu, Wojciech Biliń-

po górach i dolinach

Polski, szczególnie z okresu wojny

ski - Konsul RP we Lwowie, Marek

skrzydła rozpinam

polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewic-

Maluchnik – kierownik Departa-

nad przepaściami

kiej.

mentu Dziedzictwa Narodowego

słucham szumu

Emilia Chmielowa, prezes FOP-

Ministerstwa Kultury i DN RP, Olga

rwącej rzeki

nU z kolei przedstawiła w zarysie

Iwaniak – prezes Fundacji „Pomoc

w wodzie stojącej

dwudziestoroczną działalność Or-

Polakom na Wschodzie”, Emilia

obmywam nogi

ganizacji, której przewodniczy od

Chmielowa – prezes Federacji Orga-

szepczę pod Krzyżem

chwili założenia.

nizacji Polskich na Ukrainie, Krzysz-

rozmawiam z filozofami

Teresa Dutkiewicz, wiceprezes

tof Jaraczewski, Mariusz Olbromski

czasu i przestrzeni

FOPnU, zatrzymała się na omówieniu

– pełnomocnik Fundacji „Pomoc

szukam zagubionego szlaku

wydawnictw prozatorskich i poetyc-

Polakom na Wschodzie” i Muzeum

kich oraz czasopisma „Nasze Drogi”,

Józefa Piłsudskiego w Sulejówku,

które ukazuje się od osiemnastu lat.

Andrzej Rysiak, który przekazał por-

Oraz wiersz naszego przyjaciela

Tegoroczny program krzemie-

tret Juliusza Słowackiego ze zbio-

Mariusza Olbromskiego:

nieckich „Dialogów” był niezwykle

rów Muzeum Juliusza Słowackiego,

bogaty. Trzy sesje naukowe – „Jó-

Tamara Sienina – dyrektor Muzeum

Miasto tęsknoty

I znów Juliuszu w tym czarownym

zef Piłsudski a Juliusz Słowacki”,

Juliusza Słowackiego, Roman Łu-

mieście,

„Słowacki znany i nieznany”, „Wołyń

bliwskyj – poeta i tłumacz.

gdzie wieże te same pośród gwiazd

literacki i artystyczny”. Trzydziestu

W każdym wystąpieniu odczu-

błądzące

prelegentów z Polski – dr Jan Skło-

wało się satysfakcję ze zbliżenia pol-

nad twym rodzinnym domem lecą

dowski, prof. Tomasz Chachulski,

sko-ukraińskiego, za którego „patro-

meteory

prof. Bernadetta Kuczera-Chachul-

nów z nieba” można uznać Juliusza

i w ciemnych szybach nagle

ska (Uniwersytet Kardynała Stefa-

Słowackiego i Józefa Piłsudskiego.

objawiają

na Wyszyńskiego w Warszawie),

Nastąpiło również otwarcie wysta-

przez jasne mgnienie – wersy

Łukasz Żywek, dr Anna Milewska-

wy fotograficznej „Szlakiem Piłsud-

przelotne.

Młynik (Muzeum Niepodległości w

skich”, której komisarzem jest dr Jan

Krzemieniec zasnął. Sowa jedna

Warszawie), prof. Grzegorz Troja-

Skłodowski. Natomiast Hanna Gro-

huczy,

nowski (KUL), dr Jan Musiał (WSW

nowska-Szaniawska przygotowała

zamilkły w parku botanicznym

w Przemyślu i in. – cała plejada wy-

nadzwyczaj bogatą wystawę (około

drzewa.

bitnych osobistości.

100 zdjęć) fotografii krzemieńczan:

Śni dworek: ganek i kolumny białe,

Podziwiać należy gości i pre-

Ludwika Gronowskiego, Henryka

ucichły

legentów, którzy przybyli zza gra-

Hermanowskiego, Stanisława Shey-

Pomnik Juliusza Słowackiego przed dworkiem poety

schody, a w głębi głos się żaden nie

nicy – prof. Nina Taylor-Terlecka

bala pt. „Mistrzowie fotografii Liceum

rozlega.

(Uniwersytet w Oxfordzie), Hanna

Krzemienieckiego 1930-1939”.

Całkiem inny temat społecznosci

wszystko w „Pieśni Krzemienieckiej”

Śpią klamki, drzwi, obrazy drzemią

Zbihorowska-Kościa, Krystyna Ko-

Zadziwiającą jest wszechstron-

żydowskiej Krzemieńca omówił pan

Tomasz Olizarowski, jeszcze za ży-

w ramach,

ścia-Dumas, ss. Paula Jadwiga

ność przedsięwzięcia – sesje ple-

dr Jan Skłodowski, prezentując kirkut

cia wielkiego Juliusza, w 1848 roku,

klawikord, fortepian, posnęły już

Wojtacka (Londyn). Szczególnym

nerowe malarskie, sesje plenerowe

krzemieniecki i religijne zabytki kultu-

odśpiewanej już po jego śmierci, na

piece kaflowe,

wydarzeniem była obecność wnuka

fotograficzne, sesje zabytkoznaw-

ry żydowskiej, miejsce dawnej wiel-

pierwszej Biesiadzie Krzemieniec-

sofy, fotele, książki, ciemnych luster

Józefa Piłsudskiego – Krzysztofa

cze, zajęcia z zakresu wspólnego

kiej Synagogi i budynek dworca auto-

kiej u księcia Adama Czartoryskiego

morze.

Jaraczewskiego, dyrektora Muzeum

dziedzictwa kulturowego, spotkania

busowego w murach małej synagogi.

w 1851, pisząc:

W ogrodzie mdleją róże na posłaniu

Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

przy ognisku, występy artystyczne.

Całość spotkania zakończyliśmy

z trawy,

Już od samego rana, pierwszego

Recital pianistki Marii Baki-Wilczek

„Duch Czackiego, Krzemieńczanie!

wieczornym, wspólnym śpiewaniem

opodal niczym białe zjawy drzemią

dnia pobytu w Krzemieńcu, wszyscy

z Krakowa z pewnością będzie wy-

Naszym świętym talizmanem,

i ogniskiem na Górze królowej Bony,

brzozy.

przeżywali ogromne emocje. Wi-

darzeniem z programem „W hołdzie

Kto więc zwie się Krzemieńczanem,

której urokliwe piękno zachęcało

Świerki dźwigają wielką banię

zyta na cmentarzu i złożenie kwia-

Słowackiemu i Piłsudskiemu – kom-

Znajdzie siłę w talizmanie....

wręcz do zadumy i tęsknych pieśni.

księżycową,

tów na grobie Salomei Słowackiej,

pozytorzy polscy”. Atrakcją był też

Krzemieńczanie ukraińscy dumki,

w galaktyki kasztanowce zanurzyły

odczytanie listów Słowackiego do

program artystyczny młodzieży z Ka-

Dajmy bracia, wzór jedności

my „krzemieńczanie z ducha” pieśni

dłonie.

Matki oraz odśpiewanie „Testament

wiarenki Literackiej Chorzowskiego

I poświęceń czynorodnych,

legionowe, a wszyscy razem wspól-

Śpi twe gimnazjum, uliczka

mój” – hymnu Europejskiej Rodziny

„Słowaka” czy też program „Sadźmy,

Bo zaprawdę dla niezgodnych

ne, zwłaszcza nieśmiertelne „Sokoły”

pochyła, opodal

Szkół im. Juliusza Słowackiego – to

przyjacielu, róże”. W warsztatach

Nie ma łaski Opatrzności.

o zielonej Ukrainie, śpiewaliśmy tak

Ikwa w nurtach Pannę utuliła.

tylko początek. Następnie złożenie

uczestniczyła młodzież artystyczna

głośno, ze niosły się one z Wołynia,

Noc weszła

wieńca przy pomniku Tarasa Szew-

zarówno z Polski jak i z Ukrainy.

Nim do Polski Bóg da wrócić

hen na Podole.

w jary, w bujne sady, posnęły auta,

czenki, uczestnictwo we mszy św. w

Spotkania Literackie – to frag-

I wolności znak rozświecić,

Ostatni dzień miał być dniem

dworzec śpi

kościele parafialnym za dusze śp.

menty prozy o Piłsudskim i Słowac-

By Krzemieniec wnukom wskrzesić

pożegnania, ale do obiadu trwało

zamknięty, śpią wokół wszystkie

Marszałka Józefa Piłsudskiego i ś.p.

kim, a także wiersze Waldemara Mi-

I radosną pieśń zanucić,

jeszcze dokończenie sesji i ostatnie,

wzgórza,

Juliusza Słowackiego. Po Mszy św.

chalskiego, Mariusza Olbromskiego,

równie ciekawe jak pierwsze referaty,

sklepy, czy urzędy. Bonę ogarnął

złożone zostały kwiaty u stóp pła-

Stanisława Rogali.

Zapomnijmy serca blizny,

w tym pana Krasnodębskiego z Lon-

czas srebrny.

skorzeźby Juliusza Słowackiego.

Nie miałam możliwości zapo-

Choć niepełne w reku czasze,

dynu na temat „Tradycji i dziedzictwa

I tylko twa tęsknota tutaj ciągle

Uroczystość otwarcia „Dialo-

znać się bliżej z poezją z nowo-

Krzemieńczanie ! Zdrowie Wasze!

Rzeczypospolitej Czworga Narodów

krąży

gu Dwóch Kultur” nastąpiła przed

poznanymi poetami, ale ponieważ

zdrowie Wasze dla Ojczyzny!

w nauczaniu Jana Pawła II czy pani

przez ten sen najgłębszy.

dworkiem – Muzeum Juliusza Sło-

w darze otrzymałam tomik poezji