12

Przegląd wydarzeń

30 października–15 listopada 2012 nr 20 (168) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Czar Bukowiny – dotknięcie nieznanego  (cz. 2)

Obudził mnie poranny dźwięk dzwonu w pobliskim monastyrze, od którego cała wioska nazywa się Monastyr Humoru.

Widocznie ten dźwięk spełnia funkcję budzika dla miejscowych Rumunów, ponieważ po krótkim czasie zaczęto wokół

rąbać drwa i klepać kosy. Idziemy przez labirynt wąskich uliczek ogrodzonych płotami, omijając liczne furmanki. Tymcza-

sem obok parkingu przyklasztornego już rozłożono stragany z barwnymi wyrobami sztuki ludowej Bukowiny. Jeden po

drugim podjeżdżają autokary z turystami z Francji, Niemiec, Austrii. Tutaj za murami obronnymi kryje się jedna z perełek

tego kraju – malowane z zewnątrz cerkwie z XVI -XVII wieku, wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. O

tych zabytkach jeszcze opowiemy w Kurierze.

KONSTANTY CZAWAgA

tekst i zdjęcia

W historię, krajobraz i życie tej

ziemi zostały organicznie wpisane

obiekty sakralne Kościoła katolic-

kiego. Wszędzie, gdzie są skupiska

Polaków jest czynny kościół i brzmi

modlitwa w języku ich ojców, dzia-

dów, pradziadów.

Bóg i Ojczyzna

Te słowa wyhaftowano na starym

sztandarze, który w Domu Polskim

Pojana Mikuli. W tym domu mieszkają Polacy

w Suczawie pokazał dziennikarzom

polskim wiceprzewodniczący Związ-

ku Polaków Rumunii Kazimierz Lon-

gier. „Boże, błogosław tej rodzinie”

Wiceprzewodniczący Związku Polaków Rumunii Kazi-

– odczytałem na przedwojennym ki-

mierz Longier prezentuje stary polski sztandar

limie w pokoju drewnianego budynku

w polskiej wsi Plesza. Zobaczyliśmy

tam wyrąbaną w skale jaskinię, bo-

powiększona do 25 metrów długości,

wiem przesiedleni z Czadcy Górale

9,5 metra szerokości i 7 metrów wy-

chcieli w taki sposób urządzić sobie

sokości. Niezwykła świątynia posia-

kaplicę. Udało im się jednak wznieść

da ołtarz, obrazy, żyrandol, ambonę

murowany kościół.

z soli i nawet drewniany balkon dla

Ciekawa jest też historia podziem-

chóru. Na bocznej ścianie jest rzeź-

nego kościółka św. Barbary, który zo-

ba św. Barbary – patronki górników,

baczyliśmy w kopalni soli kamiennej

a także tablica ku czci arcybiskupa

we wsi Kaczyka. Znajduje się ona na

Józefa Bilczewskiego, metropolity

głębokości 21 metrów. Od wejścia do

lwowskiego, który nawiedzał Kaczy-

szybu prowadzą początkowo drew-

kę. Od 1786 roku Bukowina należała

niane schody, dalej solne. Trzeba

do arcybiskupstwa lwowskiego. 16

przejść prawie 200 metrów. Wcze-

października 1904 roku arcybiskup

„Boże, błogosław tej rodzinie” – napis na przedwojennym ki-

śniej założono tam kaplicę dla górni-

Bilczewski konsekrował w Kaczyce

limie w pokoju drewnianego budynku w polskiej wsi Plesza

ków i również dla całej osady polskich

jeszcze niewykończony duży kościół

przesiedleńców z Wieliczki i Bochni.

parafialny w stylu neogotyckim, który

moją matką. I teraz, jak idę do kościo-

dobrze. I ten ksiądz podpisał..., bo

Modlili się tam też grekokatolicy. Na

został wzniesiony według projektu

ła, to lubię siedzieć z tyłu, aby mnie

jak nie, to byliby go z cerkwi wyrzu-

początku XX wieku kaplica została

architekta Teodora Mariana Talow-

nikt nie widział. To jest taki stres dla

cili. I on podpisał (włączenie do Ko-

mnie. Jak jest dużo ludzi w kościele,

ścioła prawosławnego – red.) Aż do

to nie czuję się dobrze. Nie mogę się

lat 80. tak było. Drugi ksiądz, który

modlić. Jak obchodzono święta? –

był prawosławny, odprawiał msze

I grekokatolickie, i rzymskokatolickie

jak kiedyś, ale nie śmiał wspominać

Boże Narodzenie było jedno. Ale dwa

papieża. Ukraińcy szli do tej cerkwi.

ks. Mariusz Stanisław Bu-

razy obchodzono Wielkanoc, Wnie-

Oni nawet nie wiedzieli, do kogo

czewski

bowzięcie, Zielone Święta. Czemu

należała. Teraz ta cerkiew znów jest

by tak nie robić? Czemu by nie świę-

greckokatolicka.

tować więcej?

- Ostatnim naszym proboszczem

skiego, profesora Politechniki Lwow-

Cerkiew greckokatolicka zosta-

– mówi pani Leokadia – polskim,

skiej. Do cudownego obrazu Czarnej

ła przekazana Rumuńskiej Cerkwi

rzymskokatolickim, był ks. Chachuła.

Madonny Kaczyckiej pielgrzymowali

Prawosławnej – wspominała pani

Potem przyszli inni księża rzymsko-

wierni nie tylko w całej Bukowiny, ale

Dziubińska. – Tam był stary ksiądz.

katoliccy, ale Rumuni. Po troszku, po

też z Galicji – ze Lwowa, Stanisławo-

Jego córka była moją bratową, dla-

troszku i zaczęli modlić się i śpie-

wa, a nawet z Krakowa. Ciekawostką

tego wiem o tym wszystkim bardzo

wać po rumuńsku. To moja teściowa

było, że słynąca łaskami kopia ob-

razu Matki Boskiej Częstochowskiej

pochodzi z pojezuickiego kościoła w

Stanisławowie. Na początku XIX wie-

ku sprowadził ją pierwszy proboszcz

kaczyckiej parafii, ks. Jakub Bogda-

nowicz. Polacy z Południowej Bu-

kowiny powiedzieli, że ich świątynia

w Kaczyce była wielkim wsparciem

duchowym i moralnym także w okre-

sie komunistycznym.

„Za czasów komunistycznych

wszyscy, i Polacy, i Rumuni, musieli-

śmy w szkole robić to co nam kazali

– wspominała Leokadia Dziubińska,

wieloletnia nauczycielka. – Bo jak nie,

to... „Jak ty uczysz dzieci ateizmu, a

sama chodzisz do kościoła?” – pytali.

Przez 36 lat chodziłam do kościoła

Kościół w Nowym Sołońcu. Obok kapliczka rzeźbiarza

Plesza. Przed najwyżej położonym polskim kościołem na

po kryjomu, a dzieci moje chodziły z

Bolka Majeriki

Bukowinie Południowej