18

Przegląd wydarzeń

30 października–15 listopada 2012 nr 20 (168) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Co ongiś w głodnych

Trolejbusy

z second handu”

czasach jadano?

Łuckie miejskie przedsiębiorstwo transportu

elektrycznego kupiło w Polsce trolejbus za

Ogromne nadwyżki żywnościowe z jakimi mamy do czynienia w dzisiej-

cenę… złomu. „Rogacza” wyprodukowano

szych czasach sprawiły, iż niemalże całkowicie zaginęły dawne

w 1991 roku i został zezłomowany w Lubel-

umiejętności pozyskiwania pokarmu z pozornie niejadalnych roślin.

skim PTK. W najbliższym czasie, po załatwie-

Korzenie pałki wodnej, placki z żołędzi czy też podkorze z sosny niejed-

niu wszystkich formalności, pojazd ruszy po

nokrotnie ratowały naszych przodków przed śmiercią głodową.

ulicach stolicy Wołynia.

ADAM KACZYŃSKI

i wykwalifikowanych pracowników

AgNIESZKA RATNA

przedsiębiorstwo ma na miejscu, ale

tekst i zdjęcie

W dzisiejszych czasach wiedzą

partnerzy zza Bugu zawsze są goto-

dotyczącą sposobów pozyskiwania

wi służyć konsultacją i pomocą nie-

„Rozumiemy, że jest to środek

jedzenia z otaczającego nas środo-

wiska naturalnego dysponuje jedynie

odpłatnie. Przekazana została kom-

transportu używany – mówi mer

niewielka grupka zapaleńców zaj-

pletna dokumentacja i za kilka dni

Łucka Mykoła Romaniuk. – Natural-

mujących się zgłębianiem tajników

pojazd pojawi się na ulicach Łucka.

nie chcielibyśmy wesprzeć naszego

„sztuki przetrwania”. Na szczęście

„Zgodnie z państwowym progra-

producenta i zakupić dla miasta no-

umiejętności te nie muszą być wy-

mem rozwoju transportu miejskiego

woczesny trolejbus łuckiej produkcji.

korzystywane na co dzień, jednakże

na lata 2007-2015 mieliśmy przewi-

Ale jego cena to 1,750 mln hrywien,

tragiczne wydarzenia XX w. takie

dziany zakup 12 nowych trolejbu-

co dla nas jest stanowczo za drogo. A

jak Wielki Głód na Ukrainie czy też

sów – mówi pan Grycanczuk – ale

pojazd, który zaproponowano nam w

kolejne fale głodu, spowodowane

w budżecie nie przewidziano na to

Lublinie, zakupiliśmy za cenę złomu.

spustoszeniami II wojny światowej

środków. Dlatego podjęliśmy decy-

Całkowita wartość transakcji (włącza-

pokazują, iż gdyby nie zapomniano

zję o zakupie trolejbusów w Lublinie.

jąc w to koszty przewozu i załatwienie

wiedzy zdobytej przez poprzednie

pokolenia, wówczas ich skutki mogły

„Najmłodszy” ma 14 lat, a „najstar-

wszelkich formalności) wyniosła 60

by być znacznie mniej dotkliwe.

szy” – 24”.

tys. hrywien”.

Według słów dyrektora przedsię-

Dyrektor przedsiębiorstwa trans-

czenie obranych żołędzi w ługu, czyli

rają korzenie, które można spożywać

Brzoza, świerk i sosna –

biorstwa, na dziś w Łucku potrzeba

portu miejskiego Iwan Grycanczuk

roztworze drzewnego popiołu, który

na surowo, bądź też po ugotowaniu.

drzewa ratujące życie

około 70 trolejbusów, a z 58 pojaz-

zaznaczył, że partnerzy z Lublina

miał odczyn zasadowy. Następnie

Korzenie pałki pozyskuje się od je-

Na pierwszy rzut oka wymienio-

dów niewiele ponad 40 wyjeżdża na

zgodzili się też na sprzedaż części

dokładnie płukano wymoczone żo-

sieni do wiosny. Niestety ze wzglę-

ne powyżej drzewa kompletnie nie

trasę, reszta jest ciągle „na remon-

zamiennych, również za symbo-

łędzie, suszono i ucierano na mąkę,

du na temperaturę wody nie jest to

nadają się do jedzenia. Po chwili

tach” i przeglądach technicznych.

liczną cenę. Całą bazę remontową

bądź po prostu gotowano. W przy-

czynność zbyt miła. Korzenie pałki

zastanowienia przychodzi nam jed-

padku braku ługu taninę usuwano

najczęściej tkwią w śmierdzącym

nak do głowy pozyskiwany na przed-

poprzez wielokrotne naprzemienne

mule dlatego też należy je dokładnie

wiośniu słodkawy sok brzozowy.

przepłukiwanie pokrojonych żołędzi

umyć. Zawarta w korzeniach skrobia

Niemalże identyczne właściwości

gorąca i zimną wodą.

oraz inne cukry sprawiają, iż są one

(choć znacznie gorsze smakowo)

jednym z najbardziej kalorycznych

posiadają również i inne drzewa.

„dzikich” pokarmów. Mankamentem

Dawne ruskie latopisy, kroniki skan-

Trujące kasztany

Pospolicie występujące w Polsce

korzenia jest jego łykowatość spo-

dynawskie, czy choćby relacje z

kasztany w przeciwieństwie do swo-

wodowana występowaniem dużej

nieudanych kampanii wojennych

ich południowych kuzynów niestety

ilości podłużnych włókien. Jeżeli nie

pełne są opisów obdzierania z kory

nie nadają się do spożycia, gdyż za-

chcemy co chwila wypluwać prze-

przez wygłodniałych ludzi niemal-

wierają duże ilości saponin – substan-

rzutych włókien wówczas musimy

że wszystkich napotkanych drzew.

cji niszczących czerwone ciałka krwi.

pokroić korzeń w cieniutkie plasterki,

Wczesną wiosną, a więc na tak zwa-

Truciznę można usunąć poprzez go-

lub po długim gotowaniu odcedzić

nym przednówku, kiedy to naszym

towanie pokrojonych kasztanów po-

odżywczy wywar i wyrzucić wszyst-

przodkom najczęściej zaglądał głód

łączone z wypłukiwaniem, jednak jest

kie stałe pozostałości. Inną jadalną

w oczy, budzące się do życia drze-

to niezwykle pracochłonne. Ciekawy

częścią pałki wodnej są jej młode

wa puszczają soki, które zawierają

Ten trolejbus niedawno jeździł po Lublinie

opis produkcji chleba za kasztanów

pędy. Można je zbierać od wiosny do

rozpuszczone cukry i sole mineral-

przytoczył ksiądz Jan Krzysztof Kluk,

czerwca, gdyż później robią się zbyt

ne. Stosunkowo dużo składników

w napisanej w latach 1777–1780

twarde. Najbardziej wartościowa jest

odżywczych zawiera miękkie podko-

kącik poetycki

pracy „Roślin potrzebnych i pożytecz-

biaława nasada pędu długości 10–

rze, które po umiejętnym oddzieleniu

nych opisanie”: „Czasu drogości moż-

20 cm. Po jej obraniu z wierzchnich

może być jedzone na surowo, bądź

na z nich mieć chleb smaczny dobry

warstw pozostaje sam rdzeń grubo-

też po wysuszeniu mielone i dodawa-

Müller & Zitter”

i zdrowy, podług przepisu P. Kurrela,

ści palca, bądź ołówka. Po dokład-

ne do zwykłej mąki. Podkorze sosny

któremu z tey mąki biszkopty się na-

nym umyciu i pokrojeniu rdzeń pędu

oczywiście nie mogło być podstawą

wet udawały. Na to przerzyna się w

stanowi doskonały materiał na zupę.

diety, jednakże pozwalało przetrwać

kilku miejscach brunatną łupinę kasz-

Jadalne są również młode żeńskie

krytyczne chwile. Słynny chleb z do-

Całe życie trzymałaś ją za zasłoną

Zaglądasz do zniszczonej umywalki

tanów, kłada się w beczkę warstwami,

kwiatostany, którym pałka zawdzię-

datkiem trocin nie miał co prawda

w salonie

Myślisz o korycie w którym dziadek

przesypując niegaszonym wapnem,

cza swoją nazwę. W XVII stuleciu

takich samych wartości odżywczych

W końcu pojawił się chłopak

karmił świnie

nalewa się wody i mokną 24 godzin.

potrawy przyrządzone z pałki wod-

jak pełnowartościowy produkt, jed-

z dalekiej Polski

Zdarta z żeliwa farba na pewno jest

Potem tłuką się i w wodzie pławią, w

nej były przysmakiem kozaków.

nak pozwalał przeżyć i zapewniał

Nie mogłaś mu jej pokazać

pamiątką rogów i kopyt

której mąka osiadła wysusza się”.

stałą perystaltykę jelit dzięki której

Gdy wracał do domu

Próbujesz ukryć niesmak

możliwy był bezproblemowy powrót

Żołędzie

poprosiłaś o zmiotkę z Ikei

Wymienione powyżej rośliny sta-

Żołędzie od zarania dziejów sta-

do normalnych pokarmów. W sośnie

nowią zaledwie przykład możliwości

nowiły źródło pokarmu dla pierwot-

Jesteś teraz miastowa

oprócz podkorza jadalne są również

jakie daje nam otaczająca nas przy-

nych ludów Europy. Rozwój rolnictwa

młode gałązki oraz kwiatostany, któ-

W podzięce za nią

miastowa po ojcu

roda. Przystępując do samodziel-

sprawił, iż od czasów wczesnego

re zwierają dużo witaminy C. (stano-

spoglądacie teraz

Zniszczyłaś wszystkie zdjęcia

nych prób „podjadania” dzikich roślin

średniowiecza były używane tylko

wią wspaniały surowiec na znako-

do zardzewiałego śmiecia

rodzinnej chaty

musimy jednak pamiętać, iż nie żyje-

sporadycznie jako pokarm zastępczy

mity syrop ) W identyczny sposób

Ze złomu wyniósł go Iwan –

To po niej spacerowała dumnie

my w czasach księdza Kluka, kiedy

bądź „wypełniacz” do zwykłej mąki.

wykorzystywano podkorze i młode

przyjaciel ze szkoły

Oksana – locha

nikt nie słyszał o zanieczyszczeniach

Podstawowy problem z żołędziami

gałązki świerka. W czasie drugiej

Zapłacił flaszką –

zjedzona na święta

rzek, pestycydach czy też ołowiu

polega na tym, iż są gorzkie. Za-

wojny światowej kucharze stosowali

tutejszym przelewem

Matka często opowiadała

ze spalin. Zbieranie pałki wodnej w

warta w nich tanina nie tylko psuje

bardzo ciekawą metodę konser-

o jej dużych oczach

rzeczce „Smródce” może zakończyć

smak, ale także sprawia, że przy

wowania zupy. Na kocił grochówki

się poważnymi komplikacjami zdro-

zjedzeniu większej ilości pojawiają

dawano garść zielonych sosnowych

Dziś bardziej miejska

wotnymi. Należy również pamiętać

się bóle brzucha i zaparcia. W cza-

szyszek. Smak pozostawał niezmie-

patrzysz tępo w to żelastwo

Prawie jak u Kozaka –

o obowiązkowym myciu wszystkich

sach głodu z bogatych w skrobię

niony, jednak zupa nie kisła.

Zdziwiona dlaczego Polaka

starego ogiera dziadka

roślin, zwłaszcza tych zbieranych

żołędzi pozyskiwano mąkę, którą na-

Pałka wodna

zachwyca ledwo widoczny

Poszedł do rzeźni ze znajomością

w pobliżu miejsc wypasu zwierząt –

stępnie dodawano do zwykłej mąki

Jedną z najłatwiejszych do po-

napis: Lwów

waszych pięciu morgów

pomimo postępów nauki i degradacji

zbożowej. Niezbędnym warunkiem

zyskania dzikich roślin jadalnych jest

Ty uporczywie próbujesz

środowiska nadal można zarazić się

umożliwiającym konsumpcje żołę-

najzwyklejsza pałka wodna. Wszyst-

o nich zapomnieć

piotr soBota,

glistami i innymi niezbyt sympatycz-

dzi było jednak pozbycie się taniny.

kie jej części są jadalne, jednak naj-

Wstydzisz się słomianej miotły

Rzeszów

nymi zwierzątkami.

Najprostszym ze sposobów było mo-

więcej substancji odżywczych zawie-