27

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 października–15 listopada 2012 nr 20 (168)

Humor

Encyklopedia Lwowa” – warto poczytać

Tradycyjnie już, na otwarcie we wrześniu Lwowskiego Forum Wydawców, wydawnictwa lwow-

Jak Wawrzek pomniejszał

kradzież

skie przygotowują nowe wydania literatury krajoznawczej i historycznej. W bieżącym roku

Wawrzek ukradł cielę tuż przed

Wielkanocą. Myśli sobie: – Wyspo-

ukazało się kilka wartościowych pozycji. Warto zaznaczyć, że rynek literatury krajoznawczej o

wiadam się, żeby nie mieć tyle na

Lwowie i okolicach jest przesycony przewodnikami i albumami ilustrowanymi, zarówno w języku

sumieniu, na te wielkie święta. Księ-

dzu wyznał, że źle zrobił i próbował

ukraińskim, jak i polskim. Nie brakuje też literatury w językach angielskim i niemieckim.

trochę się usprawiedliwiać, iż chciał

ukraść krowę z cielęciem, ale go

JuriJ sMirnoW

naszła litość jak brał od gospodarza

tekst i zdjęcia

i wziął tylko cielę. Ksiądz kazał mu w

jakiś sposób wynagrodzić gospoda-

Z drugiej strony specjalistycz-

rza, a w kościele złożyć woto. Waw-

na literatura naukowa jest dostęp-

rzek zaraz na drugi dzień przyniósł

na wyłącznie dla niewielkiej grupy

dwa serca srebrne. Ksiądz pamiętał:

uczonych. Dlatego istnieje problem

- Miało być jedno serce.

z wydawaniem takich pozycji, które

- Proszę księdza, złożyłem dwa,

byłyby dostępne i interesujące dla

bo cielę bardzo beczy i mam zamiar

szerokiego kręgu lwowiaków i tury-

iść po krowę.

stów, również naukowców. Tyko po-

Spostrzegawczy kupiec

szczególne wydawnictwa lwowskie

Przed wojną do sklepu w podcie-

mogą sprostać tak skomplikowanym

niach przez dłuższy czas zaglądała

wymaganiom. Potrzebne jest też

Adamowa, bo chce kupić majtki.

odpowiednie podejście do poszuki-

- Mam na was w sam raz, mówi

„Encyklopedia Lwowa”, tom

wania tematów i angażowanie war-

Żyd Abram.

czwarty

tościowych autorów. Wśród takich

- Skąd wy wiecie, że na mnie

będą pasowały.

oficyn wydawniczych należy wyróżnić

są m. in. dziekan wydziału historycz-

- Bo ja was długo obserwowa-

„Litopys” – wydawnictwo, które pod-

nego UL Roman Szust i dyrektor

łem od dołu do góry.

jęło się ambitnego zadanie wydania

biblioteki tej uczelni Wasyl Kmet ,

zainteresowani

„Encyklopedii Lwowa”. Tylko nielicz-

znany historyk sztuki Jurij Biriułow

Dwóch przedborzaków lubiących

ne miasta europejskie posiadają takie

i profesorowie AM Luba Kijanowska

zajrzeć do kieliszka spogląda na afisz

wydania. Są to zazwyczaj jedno- lub

i ASP Jurij Ostrowski, czy też były

Ogólnopolskich Spotkań z Poezją

dwutomowe opracowania, często

mer Lwowa i minister w rządzie Julii

redaktor naukowy andrij kozicki

Marii Konopnickiej w Przedborzu.

skąpo ilustrowane. Nawet Kraków ma

Tymoszenko – Wasyl Kujbida. Listę

Jeden z nich mówi:

jednotomową encyklopedię. Wydaw-

mogą dopełnić pracownicy naukowi

Dla odbiorców z Polski i lwowskich

dawanej we Lwowie w czasie okupacji

- Co tak się zaczytałeś? Przecież

nictwu „Litopys” udało się zaangażo-

i kustosze lwowskich muzeów: Bo-

Polaków najważniejsze są nazwi-

w latach 1941–1944. Jest to periodyk

nie pójdziesz na przesłuchania kon-

wać ponad 300 autorów, praktycznie

rys Melnyk, Olga Perełygina, Mykoła

ska o znanych rodakach. Mamy tu

mało znany nawet wśród historyków,

kursowe, bo zaplanowaliśmy seans

ze wszystkich dziedzin nauki, kultury

Chmielowski, Jarosław Pawłyczko,

informacje i rodzinach Lanckoroń-

badania którego w czasach sowiec-

recytacji i śpiewu w barze „Piliczan-

skich i Lubomirskich. Osobne hasła

kich były zakazane i przechowywany

ka”.

poświecone są Karolinie Lanckoroń-

był w specjalnych archiwach.

- Ale będziemy szli w tym kie-

skiej, generałowi Władysławowi Lan-

O lwowskim muzeum przyrodni-

runku na przesłuchanie do komisa-

gnerowi, dowódcy obrony Lwowa w

czym, założonym przez Wojciecha hr.

riatu policji.

1939 roku, Michałowi Michalskiemu,

Dzieduszyckiego, pisze obecny dy-

Pędzenie bimbru

prezydentowi miasta, rzymskokato-

rektor prof. Jurij Gornobaj. Wszyscy

W Tarasie chłop pędził bimber.

lickiemu abp Sewerynowi Morawskie-

dobrze znamy niefortunną historię

Przyszła na kontrolę milicja z Przed-

mu, założycielom harcerstwa Oldze

remontu tego muzeum. Teraz mamy

borza. Szukają wszędzie, byli pewni,

i Andrzejowi Małkowskim i wielu zna-

nadzieję, że remont dobiegnie końca

że znajdą samogon, tak jak doniósł

nym profesorom lwowskich uczelni.

i jeszcze w tym roku będziemy znów

sąsiad. Jeden milicjant o miękkim

Na stronach tego tomu spotykamy

mogli podziwiać unikatowe ekspona-

sercu, który lubił sobie wypić, pod-

nazwiska Ignacego Łukasiewicza,

ty, które niegdyś zgromadziła rodzi-

czas kontroli natrafił na bimber, w

wynalazcy wspólnie ze swym kolega

na Dzieduszyckich i inni darczyńcy.

wiadrach do wody.

Janem Zachem sposobu destylacji

Na tejże stronie znajduje się hasło

Wziął duży garnek i napił się tej

ropy naftowej i lampy naftowej, zna-

o unikatowym muzeum lwowskiego

wody, jak gdyby nic. Kontrolę prze-

nego aptekarza lwowskiego Henry-

piwa. Hasło to jest ilustrowane sta-

rwano, bo nie znaleziono niczego.

ka Piotra Mikolascha, w aptece któ-

ra przedwojenna reklamą: „Kto chce

Pod Przedborzem, jeden z funkcjo-

nariuszy zauważył, że kolega jest

rego przy ul. Kopernika, pracowali

żyć bez troski – pije piwo lwowskie”

kompletnie pijany.

wynalazcy.

i „Smakosze piją tylko piwo lwow-

- Toś ty pił na kontroli?

W „Encyklopedii” przedstawiono

skie”. Tej tematyce poświęcone są

- A co, nie można dwóch robót

też galerię lwowskich artystów-ma-

hasła dotyczące zarówno znanych

naraz robić?

larzy, rzeźbiarzy i architektów. Więk-

muzeów, jak etnograficznego czy

gorączka złota

Kierownik projektu Mychajło Komarnycki

szość tych haseł opracował znawca

historycznego, jak również jednego

Przy odbudowie przedborskich

lwowskiej sztuki i kultury dr Jurij

z najnowszych – „Muzeum-więzienia

podcieni w Rynku, gdzie Żydzi przed

dziennikarz sportowy i znawca historii

i sztuki. Prace nad „Encyklopedią”

Biriułow. Szczególnie dużo miejsca

na ul. Łąckiego”.

wojną prowadzili swe interesy, pod-

lwowskiej piłki nożnej Iwan Jaremko.

rozpoczęto w 2007 roku i w 2012

poświecono lwowskim ulicom. O

Opisać szczegółowo tak poważ-

czas kopania fundamentów było

Lista autorów jest znacznie szersza,

wydano już czwarty tom dzieła. To

tym pisał Igor Melnyk, znany z serii

ne wydanie, jakim jest „Encyklopedia

dużo gapiów. Każdy liczył na zło-

tak że nie sposób wymienić wszyst-

jeszcze nie koniec, a dopiero raczej

książek o dzielnicach, ulicach, za-

Lwowa”, jest rzeczą niezwykle trudną

to. Koparka w pewnym momencie

kich w jednym artykule. Do „Encyklo-

połowa pracy, dlatego, że opracowa-

ułkach i placach naszego miasta Z

i praktycznie niemożliwą. Każde ha-

zwarła na dłużej szczęki, wszyscy

pedii Lwowa” szereg haseł opracowy-

no tylko hasła do litery „M”. Każdy na-

wyczuciem skomplikowanej historii

sło trzeba przestudiować uważnie.

krzyczą złoto! Wychylił się z kabiny

wali autorzy z Polski: dr Adam Redzik

stępny tom jest też grubszy, a przez

Kresów opracowano hasła „Ziemia

A w kolejce do wydania już czekają

operator i z wielką powagą mówi:

i Marek Urbaniak.

to znacznie bardziej gruntowny. Tom

Lwowska”, „Województwo Lwowskie”

następne tomy. W planach redakcji

- Nie ma – złote czasy były za

Litery „L” i „M”, zaprezentowane

pierwszy liczył 650 stron, drugi – 603

i „Obwód Lwowski”, każde z których

„Litopys” jest stworzenie wersji elek-

komuny.

w tomie czwartym, przewidywały

strony, trzeci – 730 stron, zaś czwarty

naświetla odpowiednie okresy historii

tronicznej „Encyklopedii” i również

nieudana kwesta

hasła o wszystkich lwowskich uczel-

– już 813 stron. Opracowanie graficz-

naszych terenów. Niezwykle ciekawie

wydanie jej w wersji polskiej i angiel-

Pewien biznesmen przedborski

niach – Uniwersytecie, Politechnice,

ne każdego tomu i ilustracje są wyko-

zostało opracowane hasło „Lwowskie

skiej. Ale są to plany na przyszłe lata.

budował w centrum miasta pawilon

Akademii Handlowej, Akademii Me-

nane na wysokim poziomie poligra-

bony” o lwowskich papierowych pie-

Nie zważając na trudności językowe

handlowy. W tym czasie kwestowa-

dycznej, itd. Obiektywne podejście do

ficznym i artystycznym. Kierownikiem

niądzach z lat 1914-1919. Opisane są

zachęcamy do studiowania „Encyklo-

no na budowę szpitalika i udano się

projektu jest Michajło Komarnycki,

każdego tematu pozwoliło autorom

nie tylko te, które były w obiegu, ale

pedii” również naszych czytelników z

również do niego.

zaś redaktorem naukowym – Andrij

i redaktorom bardzo dokładnie opisać

i te niezrealizowane projekty graficz-

Polski. Osobiście znam wiele pol-

- Nie mogę chwilowo nic dać,

Kozicki. Wśród autorów są znane

okres funkcjonowania uczelni zarów-

ne. To hasło opracował Roman Szust,

skich instytucji naukowych (np. Za-

gdyż jak widzicie wszystkie pienią-

postacie naukowców, krajoznawców

no w okresie polskim, jak i w czasach

dziekan wydziału historycznego UL.

mek na Wawelu) i wielu profesorów i

dze poszły na te gołe mury.

lwowskich, profesorów lwowskich

powojennych i okresie niepodległej

Temat lwowskiej szkoły filozoficznej,

naukowców, którzy już nabyli wszyst-

- A co ma pan jeszcze zamiar

uczelni, działacze polityczni i społecz-

Ukrainy. Wśród ludzi, związanych

założycielem której był Kazimierz

kie tomy tego wydania. W warszaw-

pieniędzmi wylepić ściany? – zapy-

ni. Szeroka tematyka haseł pozwoliła

ze Lwowem, znajdujemy nazwiska

Twardowski, opracował Andrij Sy-

skiej księgarni im. Bolesława Prusa

tał jeden z kwestujących.

zgromadzić zespół autorów od histo-

polskie, ukraińskie, rosyjskie, żydow-

nycia. Zainteresowani znajdą tu też

kolejne tomy Encyklopedii Lwowa”

źródło: Tadeusz Michalski,

ryków sztuki po działaczy sportowych

skie, austriackie, a nawet urzędni-

hasła o kościelnych synodach lwow-

nie zalegały półek – były wykupywa-

Bajania nadpilickie,

i samorządowych. Wśród autorów

ków z czasów okupacji niemieckiej.

skich, o gazecie „Lwiwski Wisti”, wy-

ne zaraz po dostawie.

Piotrków Tryb.,1993