29

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 12–25 marca 2013 nr 5 (177)

kanclerzem wielkim koronnym, do

runków nie przyjął. Wojska polskie

dziejach nowożytnych, ale żołnierz

Inflanty i województwo połockie z

Będąc zwolennikiem silnych rzą-

Warszawy, aby obradujący tam sejm

pozostały na zimowych leżach.

polski dawał dowody dyscypliny i

Połockiem i Wieliżem. Moskwa zo-

dów, Batory ostro zwalczał samowolę

zachęcić do uchwalenia nowych

W Warszawie zebrał się kolejny

poświęcenia. Dla zdobycia twierdzy

stała odepchnięta od Bałtyku, czyli

szlachty i magnaterii, zrzekł się jed-

podatków, potrzebnych dla kontynu-

sejm, w czasie którego Zamoyski

potrzebna była jednak potężniejsza

Europy, prawie na sto lat, po zdoby-

nak władzy naczelnej sądowniczej w

owania działań wojennych. Obawiali

gorąco zachęcał posłów do uchwa-

artyleria niż ta, którą dysponowali

ciu przez Szwecję Narwy.

1578 r., powołując Trybunał Koron-

się bowiem, że szlachta, niechętna

lenia nowych podatków celem kon-

Polacy. Tymczasem na skutek wy-

ny i Litewski. Przeprowadził poważ-

prowadzeniu wojny poza granicami

tynuacji zwycięskiej wojny. Sejm

czerpania i odcięcia moskiewskich

ne reformy systemu podatkowego

Sukcesy Batorego

kraju, przyjmie propozycje pokojowe

ponownie przychylił się do jego pro-

wojsk w Inflantach, Iwan Groźny

Stefan Batory wyniósł z Siedmio-

i oczywiście wojska. Jego żywiołem

Iwana IV Groźnego. Posłowie jed-

pozycji. Niezależnie od tego, Batory

szukał pomocy w Rzymie. Car zdo-

grodu doświadczenie w rządzeniu

była wojna i polityka, którym oddawał

nak uchwalili podatki i późnym latem

zaciągnął pożyczkę u niemieckich

łał pozyskać papieża Grzegorza

krajem wielowyznaniowym, nie za-

się bez reszty, wolał przebywać na

1580 r. nastąpiło kolejne uderzenie

książąt. Ryga również wsparła fi-

XIII, gdyż obiecano, że Moskwa

mierzał więc naruszać obowiązującej

wojnach, co zresztą było niezbędnym

na Moskwę. Tym razem uderzenie

nansowo króla, przekazując 2/3 cła

przystąpi do organizowanej właśnie

w Rzeczypospolitej tolerancji (tzw.

w tym czasie dla Rzeczpospolitej.

skierowano na twierdzę Wielkie Łuki,

ryskiego na rzecz skarbu królew-

ligi antytureckiej i nawet łudzono

konfederacja warszawska). Jako

Posiadał dobrą wiedzę o potrzebach

którą zdobyto po krótkim oblężeniu.

skiego. Dzięki temu mógł Batory

papieża nadzieją unii religijnej z

dobry katolik szczególnie wspierał

wojska i zwykłego żołnierza. Oprócz

Wojskom polskim poddały się rów-

przeprowadzić trzecią z kolei kam-

Rzymem, jeżeli ten skłoni Batorego

zakon jezuicki; założył kolegia jezu-

wyodrębnienia grupy kozactwa reje-

nież zdemoralizowane załogi Wieliża

panię przeciwko Moskwie, podcho-

do zawarcia z Moskwą pokoju. Za

ickie w Połocku, Rydze, Dorpacie,

strowego, Batory powołał tzw. piecho-

i Uświatu. Posłom carskim Batory

dząc w sierpniu 1581 r. pod mury

pośrednictwem dyplomaty watykań-

Grodnie i Nieświeżu, a w Wilnie na

tę wybraniecką, którą tworzyli chłopi

postawił twarde warunki: zwrócenie

Pskowa. Oblężenie miasta trwało

skiego Antoniego Possevina wojna

bazie kolegium jezuickiego utworzył

z dóbr królewskich (1 „wybraniec” z

Polsce całych Inflant, Smoleńska

sześć miesięcy bez przerwy, nawet

zakończyła się w styczniu 1582 r.

w 1578 r. Akademię Wileńską (póź-

20 łanów), wyposażoną w rusznice

i Nowogrodu oraz wypłacenie wyso-

w warunkach zimowych, co było

podpisaniem rozejmu w Jamie Za-

niejszy Uniwersytet im. Stefana Ba-

i toporki dla budowy mostów i umoc-

kiej kontrybucji wojennej. Car wa-

pierwszym tego typu przypadkiem w

polskim. Polska w całości odzyskała

torego).

nień polowych. Korzystał także z bar-

dzo przydatnej w zdobywaniu twierdz

tzw. piechoty węgierskiej wraz z silną

artylerią oblężniczą.

Wiernym sojusznikiem i dobrym

współpracownikiem  Stefana  Ba-

torego był kanclerz wielki koronny

Jan Zamoyski (od 1581 r. również

hetman wielki koronny). Niezmier-

nie utalentowany, przyczynił się do

politycznych, gospodarczych i woj-

skowych sukcesów króla. Dzięki jego

przekonującym przemówieniom, sej-

my niemal bez sprzeciwu uchwalały

podwyższone podatki i godziły się

na nobilitacje (przyjęcie do stanu

szlacheckiego zasłużonych żołnierzy

plebejskiego pochodzenia).

Stefan Batory został uznanym

i życzliwym wobec poddanych kró-

lem, zdolnym do wyprowadzenia

Rzeczpospolitej na godne miejsce

wśród europejskich krajów. Zmarł

12 grudnia 1586 r. w Grodnie. Został

pochowany na Wawelu. Kronikarz

zanotował: „(…) cały obchód żałob-

ny odprawił się kosztem publicznym,

która to cześć tym się tylko królom

wyrządza, co zarobili sobie na szcze-

gólniejszą życzliwość narodu”.

Jan Matejko, „Stefan Batory pod Pskowem”

Brawa dla króla czardasza

Wielkim sukcesem zakończył się koncert „W krainie czardasza” poznańskiego wirtuoza, skrzypka i kompo-

zytora Artura Banaszkiewicza w ramach festiwalu muzycznego „Przykarpacka wiosna” w Iwano-Frankiwsku

(dawn. Stanisławowie).

nawet z orkiestrą symfoniczną, przy

SABINA RÓŻYCKA

akompaniamencie fortepianu, ale

tekst i zdjęcie

teraz gramy w kwartecie – mówi Ar-

tur Banaszkiewicz. – Oprócz mnie w

Kilka miesięcy temu byli studenci

zespole jest akordeonista, kontraba-

Lwowskiego Konserwatorium zaprosili

sista i klarnecista. Jestem klasykiem

Artura Banaszkiewicza na festiwal do

i taki jest mój podstawowy repertu-

Iwano-Frankiwska. Pomysł ten poparł

ar. Koncert „W krainie czardasza”

Konsulat Generalny RP we Lwowie.

jest dobrze przyjmowany przez pu-

- Jestem po raz pierwszy na fe-

bliczność na różnych kontynentach:

stiwalu „Przykarpacka wiosna”, ale

w Europie Północnej i Południowej

konsulat od lat wspiera inicjatywę

Ameryce i Azji – mówił artysta.

wspólnych polsko-ukraińskich im-

Z takim repertuarem kwartet Ba-

prez kulturalnych w waszym mieście

naszkiewicza występował w wielu

– mówił konsul Jacek Żur. – Jestem

krajach, na najbardziej prestiżowych

zadowolony, że maestro Banasz-

scenach świata. Kwartet gra melodie

kiewicz podarował słuchaczom tak

węgierskie, cygańskie, bałkańskie, ro-

wspaniałe wrażenia. Jest tym ar-

syjskie, rumuńskie i żydowskie. Wiele

tystą, którego nie trzeba przedsta-

z wykonywanych utworów jest w aran-

wiać, wystarczy, że bierze smyczek

żacji samego Artura Banaszkiewicza.

do ręki i słychać wówczas, że to

Przed koncertem wystąpił zespół

wielki artysta, wirtuoz.

instrumentów ludowych „Brewis” z

Jak określa sam Artur Banasz-

kiewicz, jego zespół wykonuje fanta-

Iwano-Frankiwska. W ich wykonaniu

zje muzyczne w ludowym i etnicznym

publiczność usłyszała wiązanki me-

Artur Banaszkiewicz (w centrum) z zespołem

stylu. – Ten repertuar wykonywałem

lodii ludowych.