9

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 15–28 października 2013 nr 19 (191)

O Szarym Lwowie” Z Warszawy

i jego twórcy

o Lwowie

Dla wszystkich współczesnych ukraińskich

Ziemia Lwowska zawsze była płodna w literaturę. Pod wzglę-

znawców Lwowa i Galicji, dla autorów pu-

dem urody śmiało zestawiany z Florencją, grόd nadpełtwiański

blikacji o przedwojennej przeszłości miasta,

wciąż zdobywał sobie miłośnikόw i wyznawcόw, stając się na-

źródłem wiedzy są książki polskojęzyczne.

tchnieniem poetόw i pamiętnikarzy – i tak od kilkuset lat.

Wśród współczesnych polskich wydawnictw

Zatem w polskiej pamięci zbiorowej utrwalił się wizerunek

zajmujących się tą tematyką jest też war-

miasta dziarskiego, o niepospolitych ludziach, miasta bohater-

szawskie wydawnictwo Most. Jego twórca,

skiego, niezłomnego, miasta „Semper fidelis”.

Andrzej Karczewski uczestniczył niedawno

w 20. Forum Wydawców we Lwowie.

KoNStANty CZAWAGA

tekst i zdjęcie

„Jestem wydawcą od 1983 roku

– powiedział Kurierowi. – Przez wiele

lat działałem w podziemiu”. Andrzej

Karczewski, który 25 września ob-

chodził swoje 60-lecie, jest znanym

polskim poligrafem i wydawcą. Po

ukończeniu Technikum Poligraficzne-

go pracował w wyuczonym zawodzie

do 1980 roku. Wtedy Andrzej Kar-

czewski wstąpił do „Solidarności”. Był

pracownikiem Regionu Mazowsze. W

1980 pełnił obowiązki redaktora tech-

nicznego „Tygodnika Solidarność”,

a po wprowadzeniu stanu wojenne-

go zaangażował się w działalność

Andrzej Karczewski

drugiego obiegu (m.in. w ramach

Wydawnictwa Głos). Działając w

przekrój wydawniczy Mostu, naszych

podziemnym Stowarzyszeniu Dzien-

książek. Generalnie są to książki hi-

nikarzy Polskich, utrzymywał również

storyczne. Kiedyś jeszcze polityczne,

kontakty ze środowiskami emigracyj-

w tej chwile już mniej. Wydaliśmy

szych eskulapów, wszechstronnie

nika Alfreda Halbana przy ulicy

NINA tAyLoR-tERLECKA

nymi. To właśnie on był współtwórcą

książkę Ferenca Molnára „Galicja

wykwalifikowanych, gdyż lekarze

Mochnackiego nr 38 (obecnie ul.

niezależnego periodyku polityczno-

1914-1915”. Jestem zaprzyjaźnio-

Nieco inna jest ta książka Fran-

nie tylko „równie dobrze władali

Dragomanowej). Został pochowa-

kulturalnego „Wolne Pismo MOST”, a

ny z tłumaczem tej książki. To były

ciszka Jaworskiego. Pierwszorzędny

szablą, jak i lancetem”, ale jedno-

ny na Cmentarzu Łyczakowskim na

następnie w 1984 współzałożycielem

ambasador Węgier w Polsce Ákos

znawca tematu, notabene z Grόdka

cześnie prowadzili hurtowy handel

polu 13, gdzie można zobaczyć jego

podziemnego Wydawnictwa Most,

Engelmayer. To  on przekazał mi

Jagiellońskiego rodem, odbiega jak

inwentarzem domowym. Inne jesz-

nagrobek dłuta Witolda Rawskiego

w którym zajmował się działalnością

książkę Molnára. Czytając Molnára

najdalej od stereotypόw i oklepa-

cze zabiegi higieniczne propono-

(relief na niskiej kolumnie przed-

drukarską i dystrybucją. W trudnych

i czytając historię Lwowa, zacząłem

nych pojęć, odżegnuje się a priori

wała szara brać chirurgów, cyruli-

stawia Dawida, obłaskawiającego

warunkach politycznych oficyna ta

szukać książek, które można było

od tromtadrackiego rozsławienia

ków i balwierzy, która „zaszywała

lwa), a wzniesiony kosztem gmi-

wydawała w drugim obiegu książki,

by wydać i trafiłem na „Szary Lwów”

swego przybranego miasta. Nie

łby pokiereszowane w karczemnej

ny m. Lwowa; cieszył się bowiem

broszury i czasopisma, w tym publi-

Franciszka Jaworskiego. Przy okazji

miniona wielkość go pociąga, tyl-

zwadzie, puszczała krew z wiosną,

ogromną popularnością jako felie-

kacje emigracyjne.

dowiedziałem się , że wydawnictwo

ko szpetne podwόrka i tajemnicze

goliła żywych dla piękności a umar-

tonista „Kuriera Lwowskiego” i autor

„Od 1989 roku jestem „na po-

ukraińskie wydało tę książkę w języ-

zaułki. Opierając się na źrόdłach

łych do trumny, stawiała pijawki etc”.

licznych innych publikacji o ukocha-

wierzchni”, oficjalnie – mówił dalej

ku ukraińskim. To mnie zmobilizowa-

archiwalnych, grzebie z rozkoszą w

Ci zaś tak rośli w siły, że z czasem

nym grodzie. Książka jego ukaza-

Andrzej Karczewski, który od 1996

ło. Wypadało na 20. Forum Wydaw-

starych szpargałach, dąży bowiem w

stworzyli osobny cech „chirurgorum

ła się pośmiertnie, i choć została

roku jest właścicielem Wydawnic-

ców we Lwowie przywieźć też polską

kierunku dokumentacji i faktografii, a

et barbitonsorum” pod patronatem

wysoko ceniona i entuzjastycznie

twa Most. – Bardzo różnorodny jest

wersję „Szarego Lwowa”.

więc i odbrązowienia.

św. Rocha. Po lekarstwa szło się do

rozchwytywana, przeleżała jednak

Autora interesuje wszystko co

„aromatariusza”, czyli do aptekarza,

sto lat bez wznowień.

lwowskie – żywioł ludzki, pstrokaty

ktόry sprzedawał na ulicznym stra-

W ciągu tych stu lat duch dziejo-

Odznaczenie za zasługi

i pyskaty, pospolita codzienność,

ganie obok eliksirów i ziółek szafran,

wy przyniósł cały szereg kataklizmόw

obyczaje i instytucje. Wielobarwnym

cynamon, marcepany oraz środki

– dwie wielkie wojny, inwazje, okupa-

piórem wywołuje tętniące życiem

wzmacniające męski potencjał. Przy

cje, mordy i wywózki. (…)

Order „Za zasługi” trzeciego stopnia został

postacie i malownicze podobizny –

tym dochodziło niejednokrotnie do

Sztuka rodzi się na ruinach,

przyznany przez prezydenta Ukrainy Wiktora

żeby przytoczyć chociażby portret

skarg i zażaleń, rozstrzygniętych do-

czerpie soki z barbarzyństwa. Akt

Jegomości Pana Marcina Solskiego,

piero wyrokiem sądowym. Nie prze-

zburzenia, konstatuje Jaworski, wy-

Janukowycza prezesowi Polsko-Ukraińskiej

miał bowiem „twarz kasztelańską,

żywszy tych zabiegów chory mógł

zwala język zmarłych, język zmar-

Izby Gospodarczej Jackowi Piechocie.

którą ospa zorała do szczętu tak,

jednak liczyć na beztroską śmierć.

łego świata, tajemnic grobowych,

że nawet wąs został przetrzebiony

Od strony opieki społecznej, zapis

mowę trupich czaszek. Sam zaś

Prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz w dniu 24 sierpnia

i czernił się na górnej wardze jak

testamentowy na rzecz szpitala św.

proponuje w swej książce odczyta-

2013 roku wydał rozporządzenie o przyznaniu państwowych

rzadki zagajnik”. Wynika z proto-

Ducha zapewniał dach nad głową

nie murów, zakamarków i kamienic,

odznaczeń obywatelom państw obcych. Odznaczenia te

kołów sądowych, iż urodziwe lwo-

wdowy i sierot. (…)

odszyfrowanie palimpsestu miej-

są przyznawane za zasługi w umacnianiu autorytetu Ukra-

wianki, znane z poezji jako ucieszne

Jaworski okazuje się również

skiego. Lektura jego szkiców to

iny na świecie, promowaniu dziedzictwa i dorobku państwa

i najmilsze, były owszem fertyczne

niepoślednim topografistą, a wła-

wyprawa w zamierzchłe czasy i do

ukraińskiego. Mamy przyjemność poinformować, iż wśród

i obrotne, ale też wyszczekane i

ściwie archeologiem duszy miasta.

nieistniejących światów, to obcowa-

odznaczonych znalazł się prezes Polsko-Ukraińskiej Izby

kłόtliwe, z lubością procesowały się,

Spacerując starymi ulicami, okiem

nie chociażby na chwilę z całą ga-

Gospodarczej Jacek Piechota, wyróżniony został orderem

a niewyparzonym językiem umiały

zamiłowanego znawcy lustruje mury,

lerią barwnych typów. Łącząc pasję

„Za zasługi” trzeciego stopnia.

dopiąć swego.

gmachy, place i budowy, najchętniej

i erudycję szperacza ze swadą uro-

Nagroda ta jest symbolicznym uznaniem wieloletnich

Szczególnie zajmująco przedsta-

kreśli kontury tych, których nie ma.

dzonego gawędziarza, wskrzesił

dokonań prezesa Jacka Piechoty w sferze umacniania go-

wia obraz stosunków zdrowotnych w

(…)

dawnych ludzi z otchłani, suchym

spodarczych relacji polsko-ukraińskich.

dawnym Lwowie. Ówczesny pacjent

Franciszek Jaworski zmarł w

pergaminom przywracając życie.

źródło: materiały PUIG

miał do wyboru usługi najrozmait-

1914 roku w domu uczonego praw-

kg