12

Przegląd wydarzeń

15–28 października 2013 nr 19 (191) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Dialog Dwóch Kultur” –

w Przemyślu, Lwowie i w Krzemieńcu

Początek września na ziemi krzemienieckiej to tradycyjne spotkania naukowców, malarzy,

fotografików, muzealników, animatorów kultury i życia społecznego oraz pisarzy odbywają-

ce się w ramach „dialogu dwóch Kultur”.

obrazów wzbogacił też sale Urzędu

STANISłAW rOGALA

Rejonowego w Krzemieńcu.

Tegoroczny „Dialog” był szcze-

W tym roku na spotkania „Dialo-

gólnie udany i uroczysty. Preludium

gu” przybyła Helena Usowa z Moł-

dla uczestników polskich (ponad

dawii – przedstawiła swoje pismo

pięćdziesięciu naukowców, pisarzy

adresowane do Polaków w Mołdawii

i artystów ze wszystkich najważniej-

„Jutrzenkę”.

szych ośrodków z kraju, a także z

Częścią „Dialogu Dwóch Kultur”

Londynu i Paryża) podczas podróży

był IV Międzynarodowy Plener Foto-

do Krzemieńca, stanowiło zwiedzanie

graficzny w Krzemieńcu dla fotogra-

unikalnego parku Arboretum w Bole-

fików polskich i ukraińskich oraz XV

straszycach, gdzie przed laty tworzył

Warsztaty  Kulturalno-Artystyczne

najwybitniejszy malarz polskiego ro-

dla malarzy artystów w Bolestraszy-

mantyzmu Piotr Michałowski i pozna-

cach, które odbędą się pod koniec

Uczestnicy spotkania pod tablicą ku czci Tadeusza Czackiego w Krzemieńcu

wanie uroków i zabytków Przemyśla.

września. Pomysłodawczynią i ko-

Również dzień następny Pola-

misarzem wszystkich edycji warsz-

poetów ukraińskich w rzeszowskim

Juliusza Słowackiego. Przemawiał

zorganizował Uniwersytet Warmiń-

cy pozostawali w swoim gronie, a

tatów dr Urszula Olbromska.

kwartalniku „Fraza” zaprezentował

wiceminister Kultury Ukrainy Broni-

sko-Mazurski w Olsztynie, który po

ten czas przeznaczyli głównie na

Oprócz wielu doznań artystycz-

dr Jan Wolski z uniwersytetu rze-

sław Styczyński, a także przedsta-

raz pierwszy włączył się do współpra-

spotkanie z zabytkami we Lwowie –

nych i bogatej wiedzy wyniesionej z

szowskiego. Zaproponował również

wiciele władz ukraińskich szczebla

cy we współtworzeniu „Dialogu”. Wiel-

zwiedzanie katedr i starówki, a także

krzemienieckich spotkań w ramach

zamieszczenie przekładów poetów

wojewódzkiego, rejonowego i miej-

ka w tym zasługa przede wszystkim

na wędrówkę ścieżkami: Józefa Pił-

„Dialogu…” na pewno ich uczestnicy

z Równa i okolic w następnych nu-

skiego. Marek Maluchnik z Minister-

prof. Andrzeja Szmyta, dziekana wy-

sudskiego (oprowadzał z bogatym

i lokalne społeczeństwo nie zapomni

merach kwartalnika. Spotkanie ze

stwa Kultury i Dziedzictwa Narodo-

działu humanistycznego tej uczelni. Z

komentarzem naukowym prof. Grze-

o dwóch głębokich przeżyciach: kon-

strony ukraińskiej zorganizował oraz

wego przedstawił list skierowany do

uczelni tej przyjechało do Krzemieńca

gorz Nowik wicedyrektor Muzeum

cercie pieśni i tańca w wykonaniu ar-

prowadził poeta i prozaik Sergiej Sie-

zebranych przez sekretarza stanu

kilkunastu naukowców, a wspomniana

Józefa Piłsudskiego w Sulejówku)

tystów związanych z krzemienieckim

niuk z Szumska.

wiceminister prof. Małgorzatę Omi-

sesja naukowa miała bardzo wysoki

oraz śladami Zbigniewa Herberta, o

Instytutem w jego Sali Kołłątaja oraz

Niezwykłe i przepiękne były wie-

lanowską. List do zebranych skie-

poziom merytoryczny.

którym fascynująco opowiadał histo-

prezentacji antologii wierszy o Krze-

czorne spotkania artystyczne, które

rował Krzysztof Jaraczewski, wnuk

Po zakończeniu sesji nauko-

ryk i pisarz dr Rafał Żebrowski, syn

mieńcu...

obywały się w godzinach wieczor-

marszałka Józefa Piłsudskiego, dy-

wych, (na których łącznie wygłoszono

Haliny Herbert-Żebrowskiej, siostry

W ostatnim dniu „Dialogu” w

nych w Muzeum Juliusza Słowackie-

rektor Muzeum Józefa Piłsudskiego

kilkadziesiąt referatów) codziennie w

Poety – autor imponującej monogra-

Satijowie odbyło się modlitewne spo-

go. Kawiarenka Literacka młodzieży

w Sulejówku. Konsulat Generalny

godzinach poobiednich odbywały się

fii „Herbert”.

tkanie ekumeniczne przy starannie

z Chorzowa, która gości w Krzemień-

RP we Lwowie reprezentował kon-

spotkania artystyczne i rozmowy o

W kościele św. Antoniego, pod

odrestaurowanej kapliczce św. Jana

cu każdego roku, a opiekuje się nią

sul Wojciech Biliński, który w swo-

sztuce. Wielu pisarzy polskich i ukra-

tablicą poświęconą Zbigniewowi Her-

Nepomucena z nadpaloną figurą

Andrzej Król, zorganizowała bardzo

im wystąpieniu podkreślił znacznie

ińskich prezentowało swe utwory.

bertowi zostały złożone kwiaty, a Zbi-

świętego. Dzieła restauracji podjęła

ciekawą imprezę „Urodziny Julka” ze

krzemienieckich spotkań. Środowi-

Bożena Ptak z Gdańska, wiceprezes

gniew Chrzanowski, reżyser, aktor i

się Fundacja Niepodległość z siedzi-

śpiewem, tańcami i wielkimi tortami

sko Polaków zamieszkujących na

Zarządu Głównego Stowarzysze-

dyrektor Teatru Polskiego we Lwowie

bą w Lublinie, a szczególnie w spra-

dzielonymi wśród wszystkich obec-

Ukrainie reprezentowała w Krze-

nia Pisarzy Polskich, przedstawiła

wraz z laureatami Herbertowskiego

wę był zaangażowany Piotr Mazur.

nych. Następnego dnia młodzież ta

mieńcu Emilia Chmielowa, prezes

swoją przejmującą poezję, nasyco-

Konkursu Recytatorskiego prezen-

Inicjatorem wszystkich prac był pan

zaprezentowała również bogaty pro-

Federacji Organizacji Polskich na

ną elementami autobiograficznymi.

tował utwory wielkiego lwowianina.

Stanisław Kowalczuk, mieszkaniec

gram patriotyczny „Polskie powsta-

Ukrainie. Jeszcze tego samego dnia

Podobnie uczyniła poetka i prozaik

Następnie uczestnicy „Dialogu” za-

Równego i strażnik polskiego dzie-

nia” ( Z okazji 150. rocznicy powsta-

rozpoczęły się sesje naukowe „Ro-

Teresa Tomsia reprezentująca środo-

trzymali się przed kamienicą przy

dzictwa kulturalnego. Prace restau-

nia styczniowego), a w piątek kolejny

mantyzm polski i romantyzm ukraiń-

wisko poznańskie. Teresa Tomsia jest

ulicy Łyczakowskiej 55, gdzie Poeta

racyjne wsparło Ministerstwo Kultury

program „Jednak zostanie pomnie ta

ski”, a także „Tadeusz Czacki – jego

poprzez swoich rodziców głęboko

urodził się i mieszkał z rodziną, by

i Dziedzictwa Narodowego RP, a

siła fatalna”. Młodzież musiała kilka-

dzieło i dziedzictwo”.

związana z Kresami, co stara się po-

słuchać dalszej części refleksji dr

szczególnie zaangażował się Marek

krotnie bisować.

Przywołajmy niektóre jej mo-

kazać szczególnie w swojej prozie.

Rafała Żebrowskiego.

Maluchnik z departamentu Dziedzic-

Niemal każdego wieczoru odby-

menty. Młodość Czesława Miłosza –

Swoje dokonania poetyckie prezen-

Następnego dnia – 4 września

twa Kulturowego. Przejmującej modli-

wały się koncerty – był recital forte-

laureata Nagrody Nobla – zaprezen-

tował również Stanisław Rogala, au-

w dzień urodzin Juliusza Słowackie-

twie ekumenicznej wśród pustych pól

pianowy Marii Baka-Wilczek z Kra-

tował dr Jan Skłodowski pokazem

tor 60 publikacji książkowych, pisarz

go – Krzemieniec powitał wszystkich

po byłej wsi przy kapliczce przewodził

kowa. Grała utwory J. Zarębskiego,

plenerowej wystawy, która ozdobiła

i poeta związany ze środowiskiem

uczestników piękną pogodą. Rano

ksiądz kanonik Władysław Czajka z

J. I. Paderewskiego, W. Kilara. Obok

dziedziniec dworku Słowackich. Swe

kieleckim. Mariusz Olbromski, któ-

wszyscy goście spotkali się przy gro-

Równego w asyście ks. wikariusza

niej koncert fortepianowo-skrzypco-

znakomite przekłady poezji Słowac-

ry wspólnie z żoną Urszulą jest od

bie matki Juliusza Słowackiego – Sa-

Grzegorza Józefa Drausa. Modlitwy

wy dali Ołech Daciuk i Iwan Dobry-

kiego na język ukraiński przedstawił

lat organizatorem „Dialogu Dwóch

lomei Słowackiej-Becu na Cmentarzu

odbyły się w oprawie pięknych pieśni

nin. Stare dumy prezentował artysta

Roman Łubkiwśkyj, a prof. J. Łoś z

Kultur”, a swoją twórczość poetyc-

Tunickim. Po mszy św. za dusze Jó-

religijnych do słów Jana Kochanow-

ukraiński Wasyl Żdankin, otrzymując

Uniwersytetu Lwowskiego zajął się

ką, prozatorską i naukową poświęca

zefa Piłsudskiego, Tadeusza Czackie-

skiego i C. K. Norwida w wykonaniu

wielkie brawa. Ślicznie zaprezento-

interpretacją poezji polskiego poety

– między innymi – Krzemieńcowi,

go i Juliusza Słowackiego w kościele

chóru mieszkańców z Równego. Pod

wał się krzemieniecki zespół kobie-

i Tarasa Szewczenki. Prof. G. Nowik

Lwowowi, Podolu i Wołyniowi, za-

parafialnym, którą koncelebrował ks.

kapliczką uczestnicy „Dialogu” złożyli

cy „Lubystok” prezentujący zarówno

z Polski mówił o współpracy politycz-

prezentował swą najnowszą książkę

kanonik Władysław Czajka z Rów-

wieniec biało-czerwony.

pieśni ukraińskie jak i polskie.

no-kulturalnej Piłsudskiego z Petlurą,

„Róża i kamień. Podróże na Kresy”.

nego w asyście krzemienieckiego

Tegoroczny IX „Dialog Dwóch

Podczas spotkań w Krzemieńcu

zaś Marek Franciszkowski prezes

Wystąpili też poeci Stanisław Ledó-

proboszcza Władysława Iwaszczaka,

Kultur” po raz kolejny udowodnił jak

w Instytucie Humanistyczno-Peda-

Towarzystwa  Polsko-Ukraińskiego

chowski i Jan Skłodowski reprezentu-

przedstawiciele obydwu narodowości

bliskie są sobie kultury polska i uk-

gogicznym im. Tarasa Szewczenki

w Paryżu mówił o działalności tego

jący środowisko warszawskie. Bardzo

złożyli wieńce przed pomnikiem Tara-

raińska, jak spokojnie i przyjaźnie

odbył się wernisaż wystawy „Gra w

stowarzyszenia w latach 1976-2012.

ciekawie zaprezentował się również

sa Szewczenki. Inauguracji „Dialogu”

można o nich rozmawiać, jak nale-

szachy” znakomitego malarza An-

Wykłady dotyczyły także poezji ukra-

poeta, eseista, tłumacz reprezentują-

przed dworkiem Słowackiego towa-

ży wzbogacać i rozszerzać przyjaźń

drzeja Rysiaka z Warszawy, artysty

ińskiej (T. Szewczenki, M. Rylskiego,

cy środowisko pisarzy wrocławskich

rzyszyła wystawa kwiatów wykona-

między utalentowanymi i wrażliwymi

z dyplomem Akademii Królewskiej w

I. Franki, , A. Hordona, J. Małaniuka,

Kazimierz Burnat. Polscy poeci kon-

na przez krzemieniecką młodzież

ludźmi obu narodów. Łącznie w spo-

Brukseli i Akademii Sztuk Pięknych

M. Gogola i innych), oraz poezji i pro-

frontowali swoją twórczość z poeta-

akademicką i szkolną – „Święto uli-

tkaniach wzięło udział kilkaset osób,

w Warszawie. Piękno i nowatorstwo

zy polskiej (Bronisława Zaleskiego, R.

mi Ukrainy: Jewhenem Bezkorowaj-

cy Juliusza Słowackiego”. Wszyscy

nie licząc mieszkańców miasta i stu-

jego prac poruszyło wszystkich. Sło-

Wernika, Z. Herberta, St. Balińskiego,

nym, Olhą Birkową, Ołeksandrem

goście i tłumnie zgromadzeni miesz-

dentów uczelni.

wo wstępne wygłosiła Dorota Se-

J. Rumla i innych); malarstwa (Igora

Hordonem, Nadiją Panczuk, Tamarą

kańcy miasta długo ją podziwiali.

Warto też dodać, że krzemieniec-

weryn-Puchalska z Muzeum Okrę-

Pankowa, Jana Cybisa). Stanisław

Sieniną, Natalią Pereskokową, Wo-

Cała ulica biegnąca przy murze

kie spotkania dokumentuje rocznik

gowego w Lublinie, która od kilku

Ledóchowski zaprezentował swoje

łodymyrem Hryhoryczneką, Serhijem

dawnego Liceum Krzemienieckie-

„Dialog Dwóch Kultur”, a zebrane re-

lat zajmuje się badaniem dziejów

bogate zbiory z kolekcji krzemieniec-

Seniukiem. W sobotę, 7 września,

go usłana była kwiatami, ułożonymi

feraty i wystąpienia z ubiegłego roku

życia artystycznego przedwojennym

kiej. Wykłady i prezentacje odbywały

na zakończenie „Dialogu” doszło do

w różnobarwne bukiety i piękne,

złożyły się na publikację o objętości

Krzemieńcu. Wystawa prac Andrze-

się w dworku-Muzeum Juliusza Sło-

bardzo ciekawego i owocnego spo-

kolorowe kompozycje. Kompozycje

ponad czterystu stron. Rocznik ten

ja Rysiaka wpisała się znakomicie w

wackiego, a także w sali kolumnowej

tkania poetów polskich z poetami

były „inkrustowane” cytatami z dzieł

bogato ilustrowany fotografiami roz-

tradycję, którą w mieście Słowackie-

(sala biblioteki) dawnego Liceum

ukraińskimi w bibliotece Równem,

Juliusza Słowackiego, jego podobi-

syłany jest do wszystkich najważniej-

go tworzyli dawniej koloryści, mię-

Krzemienieckiego, a obecnie Insty-

na którym prezentowano utwory

znami ułożonymi z kwiatów, cyta-

szych bibliotek i instytucji kulturalnych

dzy innymi Jan Cybis. Warto dodać,

tutu Humanistyczno-Pedagogicznego

w obu językach. Wielu autorów wy-

tami z wierszy Tarasa Szewczen-

w Polsce i na Ukrainie przyczyniając

iż rok wcześniej artysta podarował

im. Tarasa Szewczenki. W sali kolum-

mieniło się książkami. Na spotkanie

ki. Uroczystość inauguracji miała

się bez wątpienia do wzajemnego po-

do zbiorów Muzeum Juliusza Sło-

nowej całość sesji naukowej „Tadeusz

w Równem przybyło ze strony ukra-

miejsce tradycyjnie przed Muzeum

znania historii i kultur obu narodów.

wackiego swe prace, a jeden z jego

ińskiej kilkunastu pisarzy. Publikacje

Czacki – jego dzieło i dziedzictwo”