16

Przegląd wydarzeń

15–28 października 2013 nr 19 (191) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Na Kaukazie

OSSOLIńSKIE SPOTKANIE

Z PROF. JACKIEM PURCHLą

będzie szczyt

Na XXXV Spotkanie Ossolińskie przyjechał do Lwowa profesor Jacek

Purchla – historyk sztuki, specjalista z zakresu dziedzictwa kulturowe-

Jana Pawła II

go i historii miast, założyciel i dyrektor Międzynarodowego Centrum

Kultury w Krakowie, wykładowca krakowskich uczelni: Uniwersytetu

We Lwowie rozpoczęto przygotowania do wyprawy ukraińsko-

Ekonomicznego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. „Kraków i Lwów na

polsko-gruzińskiej ekipy alpinistów – w przyszłym roku planują

przełomie XIX i XX wieków wobec nowoczesności”.

wspinaczkę na jeden z niezdobytych dotychczas szczytów

Kaukazu na terenie Gruzji. Alpiniści chcą go nazwać imieniem

ściołów i twierdzy wojskowej. Kle-

papieża Jana Pawła II. Wśród uczestników wyprawy będzie po-

rykalizm utrzymywał Kraków w XIX

wieku. W tymże wieku utrzymywało

mysłodawca tego przedsięwzięcia – Marian Nyszczuk, lwowski

go około 200 rodzin arystokratycz-

dziennikarz, który od 30 lat uprawia wspinaczkę wysokogórską.

nych, osiedlonych głównie w śród-

mieściu. Kraków był pozbawiony

burżuazji i kapitałów, dlatego był

mniej podatny na modernizację. Kra-

ków pozostał miastem, gdzie historia

dominowała nad współczesnością.

Ignacy Daszyński pisał, że Kraków

był miastem klerykałów, wojskowych

i prostytutek. Ale Kraków był też mia-

stem wysokiej kultury, sztuki, ale Da-

szyński nie chciał tego zauważać”.

Magiczne słowo „modernizacja”

było bardzo popularne we Lwowie.

Ogromne znaczenie miała Politech-

nika Lwowska, znaczna liczba inży-

nierów, Towarzystwo Politechniczne.

Lwów i cała Galicja, późno wstąpiły

na drogę uprzemysłowienia, ale

w warunkach względnego zacofa-

nia możliwy był skok cywilizacyjny.

Jeden z tych szczytów otrzyma imię Jana Pawła II

Ogromne znaczenie odgrywały prze-

kształcenia w monarchii Habsburgów

gór, mających ponad 4 tys. metrów

KoNStANty CZAWAGA

i budowa kolei żelaznej. Lwowska

wysokości – czekają one na swoich

tekst

burżuazja i kadra inżynierów były

zdobywców. „W tym roku zdobyliśmy

zdjęcia z archiwum

symbolem postępu, nowoczesności.

szczyt na poziomie 4380 metrów,

MArIANA NYSZCZUKA

Krakowski arystokratyzm był

Profesor Jacek Purchla

nadano mu imię Andreja Szeptyc-

antytezą współczesności. Kraków

kiego, lwowskiego metropolity grec-

„W taki sposób chcemy uczcić

gospodarczych Europy Środkowej.

konserwatystów galicyjskich był wyła-

JUrIJ SMIrNOW

kokatolickiego – mówi Nyszczuk.

pamięć bł. Jana Pawła II, którego

Według prof. Purchli Lwów i Kraków

many z postępu miast europejskich.

tekst i zdjęcie

– Wszystkie formalności zostały

kanonizacja odbędzie 27 kwietnia

dążyły do nowoczesności różnymi

Rewolucja transportowa bardziej była

uzgodnione z gruzińskimi władzami

2014 roku – powiedział Kurierowi

drogami. Która z nich okazała się

Do największej sali Biblioteki

widoczna we Lwowie, który szybko

skuteczniejsza? Inaczej wyglądało

NAN im. Wasyla Stefanyka (dawne

stał się ważnym węzłem kolejowym.

samorządowymi, które prowadzą

Marian Nyszczuk. – Wszyscy wiemy,

to przed I wojną światową, a inaczej

Ossolineum) przyszło wielu zain-

Dworzec lwowski jest symbolem pro-

rejestrację nowych nazw geograficz-

że papież jeszcze jako Karol Wojtyła

wygląda z perspektywy czasu w dniu

teresowanych tematem spotkania.

cesów modernizacyjnych w mieście.

nych. „Zdobywajcie” – zachęcił nas

od najmłodszych lat chodził w Be-

dzisiejszym. Dla Krakowa momen-

Wśród obecnych byli profesorowie

Kraków nigdy nie miał potrzeby takie-

prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili,

skidy i w Tatry. Był wzorem dla tury-

tem przełomowym był rok 1893 – rok

uczelni lwowskich, pracownicy mu-

go dworca. Kraków spełniał rolę czyn-

spotkaliśmy go wtedy pod Kazbekiem.

stów i nawet po objęciu najwyższej

budowy nowego teatru i śmierci Jana

zeów, przedstawiciele organizacji pol-

nika narodowego, straży polskości, jej

Obecnie jesteśmy w stałym kontakcie

godności w Kościele katolickim nie

Matejki. Dla Lwowa był to rok 1894 –

skich. Był to jeden z najciekawszych

tradycji i kultury. Lwów był stolicą au-

ze wspinaczami gruzińskimi, poszu-

zaprzestał wycieczek górskich. Wi-

otwarcie Powszechnej Wystawy Kra-

wykładów w dotychczasowej historii

striackiej prowincji, wizją wielkiej me-

kują oni bezimienny szczyt, któremu

działem sporo zdjęć Jana Pawła II w

jowej i Panoramy Racławickiej.

Spotkań Ossolińskich.

tropolii galicyjskiej. Lwów był miastem

zostanie nadane imię Jana Pawła II”.

górach i może pod wrażeniem tego

Oba miasta pod koniec XIX

Gościa przedstawił Adolf Juzwen-

otwartym na świat. Kraków odwrotnie

Ekipa sporządziła już rekone-

wpadł mi na myśl taki pomysł. To

wieku zajmowały odmienną pozycję

ko, dyrektor Zakładu Naukowego im.

– był miastem zamkniętym, pielęgnu-

sans (wstępne rozeznanie – red.)

było spontaniczne, byłem wówczas

polityczną, gospodarczą i kulturową.

Ossolińskich we Wrocławiu. Była to

jącym tradycje. I w tym przejawił się

terenu i okolicy i załatwiła koniecz-

na wysokości 3650 metrów, pod

Lwów był centrum administracyjnym,

właściwie formalność, bo większość

antymodernizacyjny charakter Krako-

ne formalności. Ukraińsko-polsko-

Kazbekiem, jednym z najwyszczych

stolicą Galicji, metropolią, miastem

zebranych znała prof. Purchlę z jego

wa. Dla Lwowa Wiedeń był pewnym

gruzińska grupa chce rozpocząć

szczytów Kaukazu. Razem z nami

wielonarodowościowym, nastawio-

licznych książek i publikacji nauko-

wzorem, zaś Lwów takim wzorem był

wspinaczkę 1 sierpnia 2014 roku.

byli też polscy wspinacze z Wrocła-

nym na rozwój przemysłu, banko-

wych. Dyrektor Juzwenko podkreślił

dla mniejszych miast galicyjskich.

„Staramy się o błogosławieństwo hie-

wia, którzy poparli ten pomysł”.

wości i wielkomiejskie budownictwo.

ogromną rolę Polskiej Akademii Umie-

Teoretycznie Lwów miał łatwiej-

rarchów Kościoła katolickiego dwóch

Marian Nyszczuk tłumaczy, że na

Kraków w tym czasie był twierdzą

jętności w tworzeniu polskich elit kul-

szą sytuację, jako miasto bogatsze

obrządków i Kościoła gruzińskiego” –

Kaukazie jest jeszcze wiele bezimien-

wojskową, otoczoną fortyfikacjami

turalnych i naukowych na przełomie

i otwarte na świat. Miasto wielonaro-

powiedział Marian Nyszczuk.

nych szczytów. Wysokich, skalistych

austriackimi, miasto leżało w odle-

XIX i XX wieku i w czasach współcze-

dowe miało znacznie większą podat-

głości 8 kilometrów od granicy z im-

snych. Jednym z członków PAU jest

ność na nowoczesność, gotowość

perium rosyjskim. Kraków był zapa-

również Jacek Purchla. Wzbogacenie

do zmian. Bardzo ciekawą była pró-

trzony w historię – nie tylko własną,

Krakowa o kolejną znaczącą pla-

ba napisania historii Galicji, ale nie

ale całej Polski. Był miastem bardzo

cówkę naukową jest sprawą trudną,

austriackiej, tylko polsko-ukraińskiej.

klerykalnym i arystokratycznym. Siłę

prawie niemożliwą, ale prof. Purchli

Wytworzyły się mity o Galicji, obecne

rozwojową Lwowa stanowił jego sta-

to się udało. Powołał on do życia

nawet w czasach współczesnych. Ale

tut stolicy Galicji. Wielokulturowość,

Międzynarodowe Centrum Kultury,

jak różne są to mity. Mit Galicji inaczej

dynamizm rozwoju ekonomicznego.

które obecnie zajmuje zaszczytne

postrzegany jest we Wiedniu, inaczej

Gdy Kraków był zajęty odbudową

miejsce wśród naukowych placówek

w Krakowie, a inaczej we Lwowie.

Wawelu, we Lwowie budowano nowe

Krakowa. Jednym z najważniejszych

Do tego historia i pamięć to też dwie

domy towarowe, a w Nowym Jorku –

kierunków badań Centrum są relacje

różne rzeczy. W naszych czasach

najwyższe gmachy świata. Ze swoją

i rozwój cywilizacyjny na linii Wiedeń-

historia Galicji bardziej interesuje na-

zabudową, elektrownią, tramwajem

Kraków-Lwów. Taki temat był poru-

ukowców polskich i ukraińskich. Nie

elektrycznym, gazownią, Politechni-

szony podczas kolejnego Spotkania

tylko na terenach dawnego królestwa

ką, Lwów był znacznie bliższy nie tyl-

Ossolińskiego.

Galicji i Lodomerii, ale i wśród wielu

ko do Wiednia, lecz i Nowego Jorku.

Prelegent analizował stosunek

innych środowisk naukowych.

„Jak różne to były miasta – po-

Krakowa i Lwowa wobec nowo-

Wiktoria Malicka podała datę na-

wiedział prof. Purchla. – Kraków był

czesności na przełomie wieków,

stępnego spotkania – odbędzie się 4

Alpiniści z Ukrainy i Polski po zdobyciu Kazbeka na Kauka-

pięknym, ale dość trudnym miastem,

stosunek obu miast wobec Wiednia

listopada, a gościem będzie architekt

miastem dewotek i biurokratów, ko-

i pozycje w strukturach polityczno-

z Warszawy Marek Budzyński.

zie