1987–2012

19

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 15–28 października 2013 nr 19 (191)

jednak szybko. Wystraszona matka

znanych postaci i polityków, jak na

politycznymi – i to pomimo różnic w

i wtedy pogadamy”. Atmosfera zrobi-

towarzyszyliśmy pani marszałek do

pobiegła wraz z moją żoną, by ścią-

przykład scenarzysty i pisarza Je-

poglądach politycznych i bardzo trud-

ła się bardzo nieprzyjemna, zapadła

granicy, gdyż nocleg przewidziany

gać dzieciaki z wysokich, starych

rzego Janickiego, rzecznika praw

nych czasami rozmów, bez satysfak-

cisza. Wtedy marszałek Józef Zych

był już po stronie polskiej.

murów.

obywatelskich profesora Tadeusza

cjonującego obie strony kompromisu.

podszedł bliżej i spokojnym, stanow-

Jeszcze raz miałem przyjem-

Przyznam się, że z powodu

Zielińskiego, wreszcie marszałka

Bywały też miłe momenty z pograni-

czym głosem powiedział: „Panowie,

ność organizować wizytę marszałka

rozmów toczonych na temat mu-

Sejmu Macieja Płażyńskiego.

cza polityki i życia prywatnego, jak na

przecież nie będziemy kłócić się na

Sejmu RP na Ukrainie latem 1999

Stopniowo we Lwowie zaczy-

przykład ślub syna wicemera Lwowa

cmentarzu…”. W drodze powrotnej,

roku. Była to wizyta Macieja Pła-

zeum Juliusza Słowackiego zależa-

nało się dziać coraz więcej. Piękny

ze znaną lwowską dziennikarką, sta-

już po ostudzeniu emocji, długo roz-

żyńskiego, tragicznie zmarłego w

ło mi bardzo na dobrych relacjach

budynek opery otworzył swoją scenę

łą bywalczynią naszych konferencji

mawiał z dyrektorem, prosząc go o

katastrofie smoleńskiej. Jego przy-

z władzami Krzemieńca. Muzeum

prasowych. Było to możliwe, mimo

na organizację przez TVP Polonia

życzliwość i wsparcie dla rodaków,

jazd miał charakter prywatny. Pan

to otwarto później, w zachowanym

że znaliśmy ich poglądy na temat

widowiska „Podwieczorek przy mi-

dla których praca przy grobach – co

marszałek udawał się wraz z żoną

dworku rodziców poety.

odbudowy Cmentarza Orląt. Oboje

Wspominając lata spędzone w

krofonie”. W roku 1998 odbył się z

było zabronione w czasach radziec-

i trójką dzieci na krótki wypoczynek

raczej nie sprzyjali rekonstrukcji ne-

Konsulacie Generalnym RP, chciał-

dużym rozmachem, transmitowany

kich – traktowana jest jako normalny,

do Rumunii. Po drodze chciał zoba-

kropolii według polskiego projektu.

bym podkreślić, jak bardzo zmieniał

do Polski, koncert jubileuszowy z

ludzki obowiązek. W żadnym razie

czyć Lwów i kilka miejsc związanych

Niejednokrotnie, już podczas

się on przez ten czas i jak rozwijały

okazji pięciolecia TVP Polonia. Ka-

nie ma ona charakteru antyukraiń-

z filmem „Ogniem i mieczem”, który

pobytu w Kanadzie, miałem okazję

się kontakty miasta z naszym kra-

tedra lwowska gościła TVP, świetnie

skiego. Wręcz przeciwnie, może od-

cieszył się ogromną popularnością

spotykać ludzi, których poznałem

jem. Na początku obecność Polski,

już poruszającą się we lwowskich

bywać się właśnie dzięki powstaniu

w polskich kinach. Zaproponowałem

we Lwowie bądź z którymi miałem

nasza oferta kulturalna i dostępność

realiach. W Boże Narodzenie 1998

wolnej Ukrainy.

szerszy program, obejmujący Ole-

wspólnych znajomych. W dalekim

reprezentacyjnych pomieszczeń we

roku  odprawiono  transmitowaną

Na koniec kilkugodzinnego po-

sko, Podhorce, Krzemieniec, Zbaraż,

Toronto spotkałem się z byłą pra-

Lwowie była w znacznym stopniu

przez kanał TVP Polonia pasterkę.

bytu we Lwowie marszałek Józef

Chocim, Kamieniec Podolski, most w

Spotkanie w siedzibie Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi

Lwowskiej, 17 II 1998 r. Prezes ZG Towarzystwa Stanisław

Czerkas (od lewej), Jan Nowak-Jeziorański, sekretarz

generalny rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

Andrzej Przewoźnik, konsul generalny rP Piotr Konowrocki.

demonstracja pod budynkiem Konsulatu Generalnego rP we Lwowie pod hasłem:

(Fotografia ze zbiorów autora wspomnień)

„Konsul Konowrocki i Przewoźnik, precz ze Lwowa!”, 1999 r. (Fotografia ze zbiorów

Zych kupił sobie w sklepie z pa-

Zaleszczykach – miejsce ewakuacji

autora wspomnień)

miątkami dużą, drewnianą buławę

władz polskich do Rumunii w 1939

utrudniona. Spotykałem się bowiem,

Latem 1996 roku odbył się I Festiwal

cownicą Konsulatu, panią Beatą

marszałkowską, wyrób ukraińskich

roku i na koniec, przed przekrocze-

poza oczywiście zwyczajną ludzką

Kultury Polskiej na Ukrainie, organi-

Fedorcio, która zdecydowała się na

rzemieślników, często eksponowa-

niem granicy rumuńskiej, Czerniow-

życzliwością, z wieloma przejawami

zowany później co dwa lata również

emigrację do Kanady. Znajomość ta

ny oraz kupowany w sklepach z pa-

ce. Mimo prywatnej wizyty, marsza-

nieufności, a nawet niechęci. Miało

w Kijowie. Odbył się także przegląd

sięgnęła już następnego pokolenia.

miątkami. Zdjęcie marszałka Sejmu

łek zgodził się spotkać z władzami

to swoje różne przyczyny, o których

filmów Krzysztofa Kieślowskiego z

Nasze córki, które są rówieśnicami,

RP z tą ukraińską buławą, zrobione

Lwowa i Krzemieńca. Pobyt musiał

pisałem na początku. W jakimś stop-

jego udziałem, pokaz filmu z Bar-

bardzo przypadły sobie do gustu.

przeze mnie w sklepie, bardzo go

być ze względów bezpieczeństwa

niu miała na to również wpływ sytu-

barą Brylską, połączony z przyjaz-

Niezależnie od dzielącej je odległo-

rozbawiło, kiedy kilka tygodni póź-

zgłoszony do miejscowych władz.

acja związana ze sporem o odbudo-

dem aktorki, zaś w operze udało się

ści są zawsze w kontakcie, a nawet

niej przyjął mnie w swoim gabinecie

Marszałka, ku jego zaskoczeniu,

wę Cmentarza Orląt. Trudno dokład-

zorganizować wydarzenie najwyż-

– w miarę możliwości – dość regu-

w Sejmie.

witano na granicach obwodów

nie rzecz określić, ale z pewnością

szego formatu – koncert Krzysztofa

larnie się odwiedzają.

Kolejną ważną wizytą na wyso-

chlebem i solą, a eskortowała nas

był to jeden z istotnych czynników.

Pendereckiego. Na widowni zasie-

Wszystkich pracowników Kon-

kim szczeblu były odwiedziny mar-

zmieniająca się, w zależności od

W trakcie pełnienia funkcji kon-

dli, obok Ambasadora RP na Ukra-

sulatu RP we Lwowie, zarówno tych

szałka Senatu RP Alicji Grześkowiak,

obwodu, milicja.

sula starałem się przełamywać tę

inie Jerzego Bahra, minister Marek

nominowanych z kraju, jak i tych

latem 1998 roku. Miały one już jed-

Władze Krzemieńca podjęły mar-

nieufność, utrzymywać jak najwię-

Siwiec z Kancelarii Prezydenta RP

mieszkających we Lwowie, wspomi-

nak odmienny charakter. Pani mar-

szałka nie w siedzibie mera, lecz w

cej kontaktów z przedstawicielami

oraz małżonka prezydenta, Jolanta

nam bardzo serdecznie. Bez życzli-

szałek została powitana na granicy

plenerze, na Górze Bony, z pięknym

różnych środowisk. Dość płynna

Kwaśniewska. Były to wydarzenia

wej pomocy wielu z nich pobyt we

przez zastępcę gubernatora obwodu

widokiem na miasto. Spowodował

znajomość języka ukraińskiego,

szeroko komentowane przez miej-

Lwowie byłby znacznie trudniejszy.

lwowskiego, przez przedstawicieli

to po trochu sam marszałek, wy-

którą relatywnie szybko posiadłem,

scowe media.

Jedną z pierwszych osób, której

władz miasta oraz naszego ambasa-

mawiając się napiętym programem

otwierała wiele drzwi i pozwalała mi

Oczywiście, pobyt na placówce

życzliwości zaznałem, był zawsze

dora Jerzego Bahra i mnie, konsula

zwiedzania. Władze miasta i ob-

lepiej rozumieć naszych sąsiadów.

to nie tylko praca i ważne wydarze-

niezwykle aktywny i pomocny Jacek

generalnego. W programie pobytu

wodu nalegały jednak na choćby

Udało mi się też nawiązać dobre re-

nia polityczne, ale także niezapo-

Klimowicz, żonaty z ukraińską lwo-

przewidziane było spotkanie z gu-

krótki postój i zaproponowały orga-

lacje z mediami. Na organizowane

mniane chwile w życiu prywatnym.

wianką Oksaną.

bernatorem obwodu, merem Lwowa,

nizację spotkania na słynnej górze.

raz w miesiącu konferencje praso-

Tak się złożyło, że nasz syn był

Sześć i pół roku spędzone we

wizyta w katedrze rzymskokatolickiej

Gdy samochody dotarły na szczyt,

we przychodzili przedstawiciele pra-

wśród dwudziestki polskich dzieci,

Lwowie to czas dla mnie bardzo

i rozmowa z biskupem Marianem Ja-

na którym znajdują się ruiny zamku

wie wszystkich ukraińskich gazet,

które tworzyły pierwszą polską grupę

aktywny, pełen miłych wrażeń i sa-

worskim, wizyta na Cmentarzu Orląt

ufundowanego ponoć przez królową

redakcji radiowych i telewizyjnych

przedszkolną we Lwowie. Polskie li-

tysfakcji z wykonywanej pracy, naj-

oraz, na koniec dnia, koncert w ope-

(stąd nazwa góry), okazało się, że

oraz – co nie tak znów oczywiste

tery poznawał, korzystając z elemen-

pierw wicekonsula, potem najwyż-

rze lwowskiej. Wizytę udało nam się

na miejscu oczekują nas nie tylko

– mediów polonijnych. Do dziś prze-

tarza Mariana Falskiego w słynnej

szego przedstawiciela Polski w tym

przygotować doskonale, przeprowa-

gubernator obwodu i mer miasta, ale

chowuję gruby segregator artykułów

„dziesiątce”, kierowanej od lat przez

historycznym, ważnym mieście. Do-

dziłem w tym celu długie spotkanie z

suto zastawione stoły. Musieliśmy

prasowych będących owocem tych

panią dyrektor Martę Markuninę. Nie-

brze się tam czułem i myślę, że nie

zastępcą gubernatora obwodu, który

zmienić program dnia, bo spotkanie

konferencji. W najgorętszym okresie

jako przy okazji syn zgłębił też tajniki

zmarnowałem danego mi przez los

osobiście wszystko nadzorował. Od

na szczycie, które kompletnie nas

sporów o odbudowę cmentarza pre-

języka ukraińskiego, co przydaje mu

czasu. Sprawy tego miasta wciąż

granicy eskortowała nas kolumna

zaskoczyło, trwało dłużej od zapla-

zentowałem nasz punkt widzenia,

się zresztą do dziś. Nasza rodzina

mnie interesują, a Ukraina, ze swoją

policji, a miasto zostało prawie spa-

nowanego. Wspominaliśmy je póź-

łącznie z odtwarzaniem fragmentów

powiększyła się o córkę, prawie że

zawiłą historią, pięknymi pejzażami,

raliżowane podczas przejazdów pani

niej z marszałkiem Płażyńskim, który

polskich dzienników telewizyjnych,

lwowiankę, bo jednak jako miejsce

gościnnością i melodycznością, na

marszałek, gdyż ruch był wstrzy-

był uprzejmy zaprosić mnie na kawę

co bardzo się wtedy podobało (Inter-

urodzin wybraliśmy Warszawę. Nie-

zawsze pozostanie w moim sercu.

mywany znacznie wcześniej. Kul-

podczas mojego pobytu w Warsza-

net nie był jeszcze tak dostępny, jak

mniej, po trzech latach dorastania

Dziś, pełniąc misję w odległym

minacyjnym momentem wizyty był

wie. Równie przyjemnie wspominają

dziś). Te konferencje prasowe były

we Lwowie, pod okiem przemiłej pani

kraju – kierownika wydziału konsular-

koncert w operze, na który przyszła

pewnie Krzemieniec synowie mar-

zwyczajem przejętym po moich po-

Janiny Puszkar, nasza dziewczynka

nego Ambasady RP w Waszyngtonie

publiczność złożona w przeważają-

szałka, dla których wreszcie się coś

przednikach. Oprócz prezentowania

jeszcze przez dłuższy czas pięknie

– wciąż tęsknię za atmosferą Lwowa

cym stopniu z lwowskich Polaków.

działo – poza oglądaniem zabytków.

opinii, informowania o Polsce, za-

„bałakała” po lwowsku.

i za ludźmi, których tam spotkałem.

Pani marszałek wystąpiła z przemó-

Wykorzystali chwilę nieuwagi rodzi-

praszaliśmy dziennikarzy na konfe-

Udało mi się zawrzeć wiele

Bo przecież wiadomo wszem i wo-

wieniem, przyjętym przez rodaków

ców i odbyli wspinaczkę po ruinach

rencje w trakcie pobytu we Lwowie

przyjaźni, w tym także z oponentami

bec, że: „Ni ma jak Lwów, ta joj!…”.

gromkimi brawami. Po koncercie

zamku. Wyprawa zakończyła się