23

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 15–28 października 2013 nr 19 (191)

Orzeł Biały” w Brodach

Szczecin), północnym (Pomorze,

List do redakcji

Mazury).

Nowym władzom PRL chodziło o

Pierwszym punktem w pro-

maksymalne rozproszenie lwowian

20 września odbyły się bardzo ważne wydarzenia dla naszej organiza-

gramie naszych uroczystości było

w Polsce. Byli postrzegani przez

odsłonięcie i poświęcenie pomnika

cji. Już od kilku miesięcy prowadziliśmy przygotowania do dnia, w któ-

komunistyczny rząd jako „element

powstańcom styczniowym. Zazna-

wrogi” po całym obszarze kraju.

rym został poświęcony pomnik Powstańców Styczniowych i uroczyste

czę, że pomnik powstał w 1864

Ponieważ tzw. „umowa repatriacyj-

roku ku czci poległych powstań-

otwarcie filii „Orła Białego” w Brodach.

na” ściśle ograniczała ilość i rodzaj

ców, którzy zmarli w brodzkim

ruchomości, które można było wy-

szpitalu po klęsce w bitwie pod Ra-

wieźć, wyjeżdżający poddawani byli

dziwiłłowem w 1863r. Budową tego

drobiazgowym kontrolom mienia

pomnika przedstawiającego złama-

przez organa sowieckie. Zdarzało

ną kolumnę z białym orłem u góry

się, że kontrole te pozbawiały prze-

zajął się Baltazar Potocki, miej-

siedlanych uwożonego dobytku już

scowy obywatel, a koszta zostały

na dworcu kolejowym, gdy mienie

pokryte ze składek. Ten pomnik

zostało załadowane do wagonów

przetrwał wiele lat, aż do czasów

transportowych. Po 15 czerwca

radzieckich, kiedy został zniszczo-

1946 Polska Komisja Ewakuacyjna

ny poprzez NKWD. Niestety – orzeł

zaprzestała wydawania kart ewa-

został rozstrzelany i ślady od kul do

kuacyjnych. Do 29 listopada 1946

dziś widać na kolumnie.

trwała operacja „zamykania akcji

Około godziny 16 przybyliśmy

przesiedleńczej”. Ograniczano się

na cmentarz w Brodach. Ze Lwowa

– członkowie organizacji „Orzeł Bia-

do egzekwowania wyjazdu od osób,

ły”, telewizja Po Lwowsku, przedsta-

które otrzymały wcześniej kartę i do-

wiciele Uniwersytetu Trzeciego Wie-

tąd nie wyjechały oraz rejestrowania

ku we Lwowie na czele z p. Eweliną

wyjeżdżających. W maju i czerwcu

Małanicz. Na cmentarzu do nas do-

1946 roku terror i nacisk sowiecki na

łączyli się przedstawiciele Fundacji

Polaków stał się już nie do zniesie-

Polacy znad Niemna, członkowie

nia. Przymusowo zamykano kościo-

miejscowej organizacji, duchowni,

ły i klasztory, brutalnie wymuszano

dzieci z rzymskokatolickiej parafii

wyjazdy. Zdarzały się ponure mordy

Podwyższenia Krzyża Świętego w

na tle politycznym. Na krótko przed

Brodach, media, nauczyciele języka

swym wyjazdem został zamordo-

polskiego wraz z uczniami.

wany przez funkcjonariuszy NKWD

W swoim przemówieniu pre-

Janusz Witwicki – znany architekt

zes organizacji „Związek Polaków

Pomnik Powstańców Styczniowych

i historyk sztuki, twórca Panora-

„Orzeł Biały” – Sergiusz Łukjanien-

my Plastycznej Dawnego Lwowa.

ko powiedział: „Szanowni państwo,

Po deklamacji wierszy o Powsta-

szkoły nr 3 w Brodach, społeczność

Konstytucji Ukrainy i prawa „O zgro-

Mieszkańcy trwali w biernym oporze.

drodzy przyjaciele!

niu Styczniowym i opowieści historii

miejscowa. Niestety nie mógł do nas

madzeniu obywateli”.

Ogółem od maja 1945 roku do koń-

Jest to szczególnie ważny dzień

powstania tego pomnika duchowni

dołączyć się burmistrz Wołowa (mia-

Goście  uroczystości  życzyli

ca listopada 1946 roku przesiedlono

dla nas. Zebraliśmy się tu dzisiaj,

poświęcili pomnik. Po czym wystą-

sto partnerskie Brodów), ponieważ w

nam dalszego rozwoju i współpracy.

transportami kolejowymi 130-140

aby poświęcić odrodzony pomnik

pili przedstawiciele Fundacji Polacy

drodze do nas delegacja z Wołowa

Uczniowie miejscowej szkoły poka-

tysięcy mieszkańców. We Lwowie

Powstańcom Styczniowym. To wy-

znad Niemna. To właśnie prezes tej

miała wypadek samochodowy.

zali nam urywek przedstawienia wg

zdecydowało się pozostać ok. 12 ty-

darzenie jest dla nas bardzo ważne

organizacji Robert Pawłowski wspie-

Uroczystości rozpoczęliśmy od-

utworu wybitnego polskiego drama-

sięcy Polaków, w tym także szereg

i symboliczne, dzisiaj odbędzie się

rał finansowo ten projekt.

śpiewaniem hymnów Ukrainy i Polski,

turga Józefa Korzeniowskiego, któ-

uczonych i profesorów: Mieczysław

poświęcenie tego odnowionego po-

Po uroczystościach na cmenta-

przedstawieniem gości i prezentacją

ry pochodzi z Brodów (autor m.in.

Gębarowicz (1893-1984, historia

mnika, tego orła białego i powstanie

rzu przenieśliśmy się do szkoły nr 3,

naszej organizacji, która w chwili

sztuki „Karpaccy górale” – red. KG).

sztuki), Henryk Mosing (1910-1999,

filii polskiej organizacji „Orzeł Biały”

która znajduje się na terenie zamku

obecnej zrzesza ok. 500 członków.

Uczniowie zaśpiewali też dla nas

medycyna), Witold Aulich (zm. 1948,

w Brodach. Odrodzeniem tego po-

w Brodach. W szkole odbyła się uro-

Zorganizowała kursy języka polskie-

piosenki.

maszynoznawstwo), Wilhelm Mo-

mnika oddajemy hołd tym, którzy

czystość otwarcia brodzkiej filii „Orła

go, historii Polski, bibliotekę, klub

Po części oficjalnej wszyscy

zer (zm. 1958, kolejnictwo), Adam

ceną swojego życia walczyli o swoją

Białego”. Dołączyli do nas zastępca

filmu polskiego, konsultacje prawne,

przenieśliśmy się do miejscowej

Kuryłło (zm. 1980, mosty), Gabriel

i naszą wolność. Swoje życie oni

naczelnika administracji rejonowej w

pomaga przy wstąpieniu na uczelnie

kawiarni, gdzie mogliśmy się bliżej

Sokolnicki (zm. 1975, maszyny

położyli na ołtarz niepodległej Pol-

Brodach, przewodnicząca i zastępca

do Polski, organizuje różnego rodzaju

zapoznać, omówić plany organiza-

elektryczne), Marian Nikodemowicz

ski. Flaga Polski to dwa pola – biały

rejonowej rady posłów w Brodach,

warsztaty, wyjazdy do Polski, pomaga

cyjne na przyszłość i po prostu mile

(1890-1952, architektura),

i czerwony. Biały – symbolizuje wol-

konsul RP we Lwowie Marian Orli-

w odnalezieniu straconych związków

spędzić czas.

Według danych polskich peł-

ność, a czerwony – krew, którą Po-

kowski, prezes FOPnU p. E. Chmielo-

rodzinnych. Nasza organizacja jest

nomocników do spraw ewakuacji

lacy gotowi oddać za tą wolność”.

wa wraz z Teresą Dutkiewicz, dyrektor

zarejestrowana i działa na podstawie

KrYSTYNA FrOłOWA

ludności polskiej we Lwowie suma-

rycznie zarejestrowano do ewaku-

Łęczanie” w Borysławiu

acji 108.523 osoby narodowości

List do redakcji

polskiej oraz 3.691 osób narodowo-

ści żydowskiej z tego ewakuowano

98.865 osób narodowości polskiej

22 września nasz chór, a zarazem

Zespół wystąpił też przed Domem

oraz 3.349 osób narodowości ży-

zespół ludowy „Łęczanie”, proboszcz

Kultury. Podczas występu upomin-

dowskiej. 29 listopada 1946 roku

Zdzisław Babiarz oraz jedenasto-

ki otrzymali od zespołu: burmistrz

Polska Komisja Ewakuacyjna za-

osobowa grupa parafian udała się

Borysławia  Włodzimierz  Firman

mknęła swą działalność, a następ-

na uroczystość konsekracji kościoła

oraz przewodnicząca Towarzystwa

nego dnia 30 listopada 1946 opuści-

Matki Bożej Nieustającej Pomocy w

„Zgoda” Eleonora Popowicz. Spe-

ła Lwów i terytorium ZSRR.

parafii św. Barbary w Borysławiu.

cjalne podziękowania dla zespołu

Rozpoczął się okres sowiecki.

Od kilku już lat „Łęczanie” i Po-

skierował obecny proboszcz parafii

lacy z Borysławia utrzymują kontakty

o. Krzysztof Szczygło CSsR.

Wiersz wygnańca

na różnych płaszczyznach: od ludo-

Podczas koncertu wystąpili także

wej, towarzyskiej, poprzez religijne

„Borysławiacy”, których gościliśmy

z Kresów

i wspierające naszych rodaków w

podczas IX edycji Spotkań Folklo-

tym kraju. Tym razem również tak

rystycznych, dzieci polskie oraz ze-

Śniłeś się mi, mój kraju stary:

było. Ks. proboszcz ogłosił zbiór-

spół folklorystyczny „Dolina Soły” z

dom mój na wzgórzu stał biały,

kę pieniężną oraz różnych rzeczy

Oświęcimia.

słońce wschodziło nad bory,

potrzebnych w codziennym życiu:

W wielkim finale koncertu zespoły

a dęby rodzinne pieśń ranną grały.

odzieży, książek, zeszytów, zaba-

odśpiewały „Sokoły” oraz „Życzymy,

I chóry ptaków wznosiły swe pienia,

wek. Parafianie nad wyraz okazali

życzymy”, a następnie gościnni go-

metropolita lwowski w asyście kilku-

skawca i Drohobycza. Do Borysła-

a kwiaty mieniły się tęczą

się hojni, gdyż niemalże do pełna

spodarze zaprosili wszystkie zespoły

nastu kapłanów. Na wejście podczas

wia przybyli także Polacy z Krosna,

a roje pszczół wśród wiśni cienia

zapełniliśmy workami luki bagażowe

na kolację. Mogliśmy tam wspólnie

namaszczenia kościoła oraz zapale-

Oświęcimia, Krakowa, Wałbrzycha

huczą rozgłośnie i brzęczą.

naszego autobusu. Wszystko prze-

powspominać z o. Jakubem Zieliń-

nia zacheuszek śpiewał nasz chór,

i Warszawy.

Czy wrócę kiedyś

kazaliśmy dla parafii oraz dla Towa-

skim CSsR, byłym proboszczem, któ-

który był jedynym zespołemna tej

Po obiedzie rozpoczęła się dru-

do chaty rodzinnej,

rzystwo

Kulturalno-Oświatowego

ry gościł w Łękach Dukielskich przed

uroczystości.

ga część świętowania: Dzień Kultu-

„Zgoda” w Borysławiu.

trzema laty oraz wyjątkowo przyjem-

We mszy św. wzięli udział bar-

ry Polskiej w Pałacu Kultury w Bo-

gdzie się tak cicho i spokojnie żyło,

Uroczystej mszy św. przewodni-

nie i rodzinnie zakończyć ten dzień.

dzo licznie parafianie i wierni innych

rysławiu. Tam „Łęczanie” wystąpili z

gdzie pośród wrzawy wojennej

czył ks. abp Mieczysław Mokrzycki,

obrządków, ale także goście z Tru-

koncertem, który porwał całą salę.

stowlekidukielskie.dukla.org

o szczęściu się przyszłym marzyło?