29

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 30 września–14 października 2013 nr 18 (190)

Nocleg znaleźliśmy w Domu

1785 roku, założyło osadę. W 1791

rusycystykę, pracował kiedyś jako

Na dworzec kolejowy przyje-

knajpy, którą widziałem tu nie po raz

Polskim w Suczawie. Tamtejszy

roku uruchomiono kopalnię. Władze

tłumacz podczas polskich wycieczek

chałem znów zbyt późno. Pociąg

pierwszy, ale tym razem postanowi-

Dom Polski otwarto w roku 1907.

austriackie sprowadzały tu do pracy

i utrzymywał kontakty z Polakami w

do Czerniowiec odjechał 40 minut

łem „poznać prawdę”. Na ulicy Olgi

Obok czerniowieckiego był ważnym

Niemców, Polaków i Ukraińców. Na-

okresie komunizmu. Mile wspominał

wcześniej. Ostatni bilet do Lwowa

Kobylańskiej znajduje się lokal o na-

ośrodkiem polskiej kultury na Buko-

zwa miejscowości jest niewątpliwie

wakacyjne kursy języka polskiego.

na kolejny pociąg został wykupiony

wie Kwinto – łacinką i przez „w”! To

winie u schyłku istnienia monarchii

słowiańska i wiąże się z napływem

Wśród przyjezdnych byli rów-

akurat w tym samym czasie, gdy

nie mogło być nic innego, ale z dru-

osadników z Galicji. Istnieją teorie

austro-węgierskiej, a po 1918 roku –

nież pielgrzymi z Ukrainy: Polacy z

stałem przy okienku. Kasjerce, która

giej strony moja pewność mogła oka-

mówiące, że nazwa pochodzi od na-

w Rumunii. We wrześniu 1939 roku

Piotrowców Dolnych, Maria Malicka

zobaczyła moją zafrasowaną minę,

zać się tylko „polską chełpliwością”.

zwiska odkrywcy soli, Józefa Kaczki,

rozpoczął się exodus polskiej ludno-

i Ludwik Kaspryk – animatorzy życia

niewątpliwie zrobiło się mnie żal i

- Przepraszam, skąd się wzięła

od ukraińskiego kaczannia albo od

ści do Rumunii. Droga wiodła przez

kulturalnego i religijnego w swojej

powiedziała: – Maładoj czieławiek!

wasza nazwa? – zapytałem. – Jest

Bukowinę. Polacy znajdowali wów-

nazwiska właściciela gruntu. Do II

wsi. Dzięki ich staraniom w Piotrow-

Przyjdźcie o 18 do okienka numer

taki polski film. To nazwisko główne-

czas schronienie również w Domu

wojny światowej żywioł polski był tu

cach, na ukraińskiej Bukowinie, po-

sześć i spytajcie. Ukraina to takie

go bohatera – odpowiedział kelner.

Polskim w Suczawie. Wśród nich był

silny. Polacy wyjeżdżali po obydwu

wstał kościół.

miejsce, gdzie w każdej sytuacji ktoś

– Dziękuję! – wykrzyknąłem. – To

m.in. generał Józef Haller. Do długiej

wojnach światowych.

Po zakończeniu sumy tłum mo-

może poprawić ci nastrój. Zatem

właśnie chciałem usłyszeć – nie kry-

listy gości dołączyliśmy i my.

Kościół pod wezwaniem Wnie-

mentalnie zaczął znikać. Autobusy

kwalifikuję się jeszcze do kategorii

łem radości. A więc prawdą okazały

Po II wojnie światowej Dom Pol-

bowzięcia Najświętszej Marii Panny

i samochody na numerach rumuń-

„maładoj”. Co z tego, że do każdego

się opowieści o popularności Juliu-

ski znacjonalizowano. Obecnie budy-

ma status bazyliki mniejszej. Znajdu-

skich, polskich i ukraińskich zaczęły

tak mówią?! O szóstej jednak biletu

sza Machulskiego w dawnym ZSRR.

nek dzielą ze sobą Związek Polaków

je się tu kopia obrazu Matki Boskiej

się rozjeżdżać. Niektórzy dojadali

nie kupiłem i pozostała mi kolejna

Wiedziałem, że jest tu znany film

w Rumunii i zespół folklorystyczny

Częstochowskiej oraz replika groty

kiełbaski i pili piwo, festyn jeszcze

„rozmowa na peronie”. Do odjazdu

„Déjà vu”, którego akcja rozgrywa się

trwał, ale większość wracała do swo-

ich miejscowości. Marek Chrupacz

zaproponował, że podwiezie mnie

autobusem, który przywiózł do Ka-

czyki mieszkańców Pleszy. Oznajmił

kierowcy: – To jest reportażysta z

Polski. Podwieźmy go! Kierowca na

to: – Niech dobrze o mnie napisze.

Wysiadłem na drodze, którą jeżdżą

autobusy do Suczawy, i po 15 minu-

tach siedziałem w autobusie.

Rozpoczął się powrót do domu.

Mniej więcej 48 godzin od rozpo-

częcia podróży odebrałem plecak

w przechowalni bagażu na dworcu

i udałem się na wylotówkę z Sucza-

wy w kierunku Seretu, gdzie usta-

Kaczyka, stragan odpustowy

wiają się podróżujący „okazją”. Na

miejscu czekałem chwilę, aż znajdą

Ciprian Porumbescu. Nawiasem mó-

z Lourdes. Tego dnia od rana odpra-

się dwie osoby do samochodu i za

wiąc, Cyprian Porumbescu, wybitny

wiane były msze święte w różnych

10 lei (to mniej więcej równowartość

rumuński kompozytor, dyrygent i mu-

językach: o 8 po słowacku, o 9 po

10 złotych) zostałem dowieziony do

zyk, urodził się jako Cyprian… Go-

niemiecku, o 10 po polsku i w końcu

Seretu, a potem pod samą granicę, 4

łębiowski. To kolejny polski ślad na

suma o 11 po rumuńsku. Na uroczy-

km dalej, za dodatkowe 5 lei. Kierow-

Bukowinie. Porumbescu to uprosz-

stość przybyli dostojnicy Kościoła ka-

ca rozpoznał, że jestem Polakiem,

czone tłumaczenie jego nazwiska

tolickiego i politycy. W tłumie mówią-

na rumuński – porumbel to gołębica,

bynajmniej nie po akcencie, ale...

cym po rumuńsku nie od razu można

Bazylika w Kaczyce

po twarzy. Okazało się, że pracował

chociaż nazwisko kompozytora Ru-

było wyłowić język polski, ale gdy po-

kiedyś we Włoszech z Polakiem, i od

w Odessie, a dialogi są po rosyjsku.

nocnego pociągu zostały 4 godziny.

munom pewnie bardziej kojarzy się

jawiły się problemy, by dogadać się

razu mu się z nim skojarzyłem. Przy-

Czyżby „Vabank” również?

Miałem czas na soliankę i spacer po

z kukurydzą (porumb to kukurydza).

ze sprzedawcami, nagle z tłumu ktoś

pomniała mi się anegdota o Polaku,

Szybkim krokiem doszedłem do

Czerniowcach.

Dom Polski oprócz tego, że jest sie-

się wyłaniał i pomagał w tłumaczeniu.

który mył twarz w łazience na stacji

Ulica Olgi Kobylańskiej nazywała

dworca, odebrałem bagaże z prze-

dzibą Związku Polaków i redakcji

Przy stolikach, w kompanii popijają-

benzynowej na granicy amerykańsko-

się kiedyś ulicą Pańską. Jest to naj-

chowalni i rozpocząłem „rozmowę na

polskiego czasopisma „Polonus”,

cych piwo też można było usłyszeć

meksykańskiej. Podniósł głowę, ujrzał

starsza ulica Czerniowiec. Za każ-

peronie”. Pierwszy wagon, drugi…

jest miejscem, gdzie można wyna-

polszczyznę, zazwyczaj gwarową: z

w lustrze wchodzącego kierowcę tira

dym razem, gdy tu jestem, udaję się

Chyba nie ma na co liczyć. Wresz-

jąć pokój. Tam też, po raz pierwszy

Pleszy i Nowego Sołońca.

i usłyszał: – Co słychać, kochaniut-

na spacer tą krótką uliczką, mówiącą

cie udało się w ostatnim wagonie. –

od 48 godzin, mogłem wyspać się

Spotkałem Marka Chrupacza,

ki? – Aaallleee skąd pan wiedział, że

wiele o charakterze Bukowiny. Dom

Mogę zagwarantować dojazd do Iwa-

w łóżku.

który pochodzi z Pleszy, a obecnie

jestem z Polski?! – Kochaniutki! – Tę

Niemiecki czy Dom Polski świadczą

no-Frankiwska za 30 hrywien. Tam

We czwartek, o 8 rano, spod

mieszka w Vatra Dornei. Na pytanie,

mordę rozpoznam wszędzie!

o niegdysiejszym składzie narodo-

może tak być, że będziesz musiał

dworca kolejowego pojechaliśmy

czy dużo jest Polaków w Pleszy, od-

wysiąść. Zgodziłem się. Stanisławów

autobusem do Păltinoasy – stąd już

przespałem, co znaczyło, że dojadę

tylko pół godziny na piechotę do

do Lwowa. Śpiewny głos nowych pa-

Kaczyki. Tu od razu można było się

sażerek wydał mi się znajomy. Aha!

zorientować, że to niezwykły dzień.

To stanisławowski akcent! Konduktor

Policja pilnowała ruchu drogowego

nie kazał mi wysiąść, zainkasował

i nie wpuszczała do Kaczyki sa-

kolejne 30 hrywien. Wszyscy byli za-

mochodów. Liczni zmotoryzowani

dowoleni! We Lwowie pobiegłem do

przyjezdni parkowali na obrzeżach

redakcji z życzeniami – 15 sierpnia

miejscowości, a w samej Kaczyce

to przecież także urodziny „Kuriera

gromadziły się tłumy. Wokół panował

Galicyjskiego”!

gwar i rozgardiasz typowy dla atmos-

fery odpustu. Na odpust w Kaczyce

przyjeżdżają katolicy z całej Rumunii

Każdego roku

(Rumunia jest państwem prawosław-

o tej samej porze,

nym, ale mieszkają tu również katoli-

Granica ukraińsko-polska

Każdy Ci życzy,

cy obydwu obrządków).

co tylko może.

Od 1791 roku działa tu kopalnia

powiedział: – Teraz już nie jest tak

– Polacy to dobrzy ludzie i

wościowym Bukowiny. W Czerniow-

I my skorzystamy z tej

soli. Legenda, którą Polacy chętnie

dużo, bo młodzież wyszła do Spanii,

przyjaciele – oznajmił mój rozmów-

cach działają też Dom Żydowski

sposobności:

opowiadają, głosi, że nazwa po-

Italii. Myślę, że tak jedna trzecia wio-

ca, a mi nie pozostało nic innego,

i Dom Rumuński (oczywiście im.

Życzymy Ci szczęścia

chodzi od kaczek, które pływały po

ski wyjechała do pracy. Problem de-

jak się zgodzić. Przeszedłem gra-

Mihaia Eminescu). Przechadzając

i sto lat radości.

jeziorze w miejscu, gdzie jest kopal-

mograficzny Rumunii – ogromna emi-

nicę na piechotę i po 10 minutach

się ulicą Pańską podczas kolejnych

To o czym marzysz

nia. Zaskoczyło mnie zatem, gdy

gracja zarobkowa dotyka też Polaków

zatrzymałem bus na ukraińskich

wizyt w Czerniowcach, obserwowa-

by Ci się spełniło

usłyszałem, jak ukraińscy księża

rumuńskich. Marek Chrupacz nie krył

numerach. Gdy zapytałem o cenę

łem, jak zmienia się to miasto. Po-

I to, co kochasz

greckokatoliccy tłumaczyli gościowi,

zdenerwowania obecnością polity-

podwózki, jeden z pasażerów po-

jawiają się nowe witryny, eleganckie

by Twoje było!

dostojnikowi kościelnemu z Ukrainy,

ków na mszy: – U was też tak jest?

wiedział: – Rucsacu rămâne [ple-

lokale, stary sowiecki design rozpły-

że nazwa pochodzi z języka ukra-

Nagle okazuje się, że oni wierzą. Po

cak zostanie]. To byli miejscowy

wa się w niebycie. Trudno za nim tę-

Zbigniewowi Jarmiłko

ińskiego. Pierwsi osadnicy, jeszcze

co oni tam byli?! Do ołtarza się pcha-

Rumuni z obwodu czerniowiec-

sknić, ale gdzieś pojawia się żal, że

z okazji jubileuszu

przed założeniem kopalni, byli rze-

to przemija, że trzeba było fotogra-

li? Przecież to miejsce święte, gdzie

kiego, którzy podwieźli mnie na

wianuszek życzeń

czywiście, jak się wtedy mówiło,

fować, bo nic nie trwa wiecznie...

oni tam obok księży? Chcą dostać

dworzec autobusowy i nie chcieli

składają koledzy

Rusinami. Dziewięć rodzin z Poku-

Podczas ostatniej przechadzki

głosy, to się pchają. To nie miejsce dla

pieniędzy. Kolejni dobrzy ludzie na

i koleżanki ze Lwowa

cia, sprowadzonych do warzelni w

Pańską zaintrygowała mnie nazwa

polityków! Marek Chrupacz studiował

moim szlaku!