28

kraina złotego uśmiechu

3–17 lipca 2014 nr 12 (208) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Tadżykistan

Część pierwsza – krótki przewodnik przekraczania granic

Mój znajomy, który bardzo dużo podróżuje, twierdzi, że Azja to kraina uśmiechu. Podróżując po krajach Azji

Centralnej przekonałam się, że tam uśmiech ma złoty blask. Obdarzają nas nim pogranicznicy, sklepikarki,

właściciele czajchan, młode, piękne dziewczęta, dzieci, staruszki, milicjanci. Prawie każdy szczyci się co

najmniej jednym złotym zębem. Złoty blask nie ma wyłączności na płeć, wiek czy pozycję społeczną. Zalśni

w prawie każdej sytuacji bo mieszkańcy Azji Centralnej bardzo często się uśmiechają.

uśpiły moją czujność – nie dostałam

MARIA KOWALSKA

jeszcze jednej jak zawsze bardzo

tekst i zdjęcia

ważnej karteczki, za której brak

To jest to, co urzekło mnie w tam-

musiałam zapłacić przy wyjeździe z

tych stronach – niezwykła otwartość

Tadżykistanu.

i gościnność, której nie doświadczy-

W kolejnej budce urzędnik

my nigdzie indziej. Tam ciągle tury-

poinformował nas, że samochód

sta to gość, a nie chodzący portfel.

wjeżdżający z Kirgistanu musi być

Im więcej podróżuję, tym bardziej

obowiązkowo poddany dezynfekcji.

cieszy mnie poznawanie ludzi, a

Ja to rozumiem – widziałam już na

nie tylko oglądanie zabytków czy

granicy turecko-bułgarskiej i albań-

podziwianie krajobrazów. Niniejsza

sko-czarnogórskiej rowki z brudną

opowieść będzie zatem o mieszkań-

cieczą, która ma powstrzymać obce

cach Tadżykistanu bo to oni skradli

bakterie, przed podstępnym prze-

moje serce i pozostawili w niemija-

niknięciem na oponach na drugą

jącym zachwycie.

stronę. Oczywistym jest, że bakterie

Do Tadżykistanu wyruszyliśmy z

mają świadomość istnienia granic.

Osz – miasta położonego na połu-

I oczywistym jest, że dezynfekcje

dniu Kirgistanu w Dolinie Fergańskiej.

kosztują – ja to rozumiem. Tadżycka

Historia miasta sięga 3000 lat, rosną

kosztowała 10 dolarów i kończyła się

tu najsmaczniejsze kirgiskie arbuzy,

wystawieniem dokumentu. Na moje

melony i czereśnie; na górze Salo-

pytanie czy idziemy dezynfekować,

mona (Sulejmana), która dominuje

pan tylko uśmiechnął się i złoty

nad miastem, można się wyleczyć

blask zalał kanciapę: „Nie nada” –

Pola ryżowe w okolicach Batken

w świętych miejscach i przy pomocy

kwitek wystarczy do powstrzymania

lokalnego szamana z bezpłodności,

bakterii.

bo wyglądają one tak jakby pijany

Batken, która zaprowadziła nas na

słupek za słupkiem czy wszystko

nerwobóli i ślepoty; przez Osz prze-

W kolejnej budce kolejny urzęd-

człowiek trzymał ołówek przy ich wy-

granicę z Tadżykistanem.

się zgadza. Porównują zeszyty ze

chodzą ogromne ilości narkotyków

nik poinformował mnie, że musi wy-

kreślaniu. W rzeczywistości jadąc na

Pierwsze spotkanie z Tadży-

wszystkich posterunków granicz-

przemycanych z Afganistanu na Za-

stawić mi papierek (do dziś nie wiem

południowy zachód od Oszu w stronę

kistanem i już wiedziałam, że to

nych i postów na drodze by móc

chód i do Rosji. Miasto pojawia się

za co), ale niewystawienie kosztuje

granicy z Tadżykistanem trzeba nie-

miejsce dla ludzi. Sympatyczny pan

wychwycić  nieprawidłowości.  A

w mediach również z powodu za-

mniej niż wystawienie – kolejne 10

ustannie wpatrywać się w znaki by

paszportowy zaprosił mnie do kan-

ponieważ to wszystko zajmuje mnó-

mieszek na tle etnicznym, które wy-

dolarów. Wiadomo, że na granicach

prosty odcinek drogi nie zaprowadził

ciapy, żeby móc zarejestrować nasz

stwo czasu to nieprawidłowości się

buchają co jakiś czas pomiędzy Uz-

się płaci – trzeba mieć na paszę dla

nas do uzbeckiej enklawy, do której

wjazd. W kanciapie było tylko jedno

dezaktualizują i okazuje się, że w

bekami i Kirgizami. Bo tak towarzysz

gęsi i opryski na morele. Ludzkie to

wjechać nam nie wolno, bo nie mamy

biurko i jedno krzesło więc zostałam

Tadżykistanie wykroczeń nie ma. W

Stalin podzielił tutejszy świat, że po

takie i ja to rozumiem...

wizy.

posadzona na łóżku bez materaca,

tym tajemniczym budynku muszą

upadku Związku Radzieckiego nijak

Prosta droga jest zdradliwa,

prosto na wystających sprężynach.

nie dało się wyprostować zagmatwa-

należy ufać tym wijącym się i za-

Ponieważ system komputerowy

nych granic i dojść do porozumienia

kręcającym w najmniej spodziewa-

jeszcze na tadżyckie posterunki nie

z sąsiadami. Wystarczy spojrzeć na

nych momentach. Drogi w Związku

dotarł, pan wypełniał pieczołowicie

mapę okolicy by wiedzieć, że zasada

Radzieckim nie znały granic a po

w zeszycie własnoręcznie wykre-

„dziel i rządź” została tu znakomicie

jego upadku musiały zagarnąć ka-

ślone rubryczki. Zeszyty te potem

wykorzystana. Możliwym jest też

wałki gór i stepów żeby połączyć

odsyłane są do Duszanbe i wyobra-

wariant z suto zakrapianą imprezą

miasta i wioski tego samego kraju.

żam sobie, że w jakimś ogromnym

na Kremlu przy wyznaczaniu granic

Tak właśnie wygląda droga z Osz do

gmachu sztab urzędników sprawdza

Tadżykistan – okolice Isfary

stać rzędy regałów wypełnionych

W ostatniej budce też się pła-

po sufity zeszytami; tony makulatu-

ciło, ale była to opłata z pokwitowa-

ry, które dają pracę tysiącom ludzi w

niem do pokazania przy opuszcza-

całym kraju, dzięki czemu spadają

niu Tadżykistanu – władzy centralnej

wskaźniki bezrobocia.

też się coś należy. Sympatyczni

A tymczasem przez granicę prze-

panowie celnicy powiedzieli, że jeśli

biegło stadko gęsi. Na moją uwagę,

znajdę sobie męża w Tadżykistanie,

że właśnie doszło do nielegalnego

nie będę musiała za nic płacić. A zna-

przekroczenia granicy, pan pasz-

lezienie męża to żaden problem – na

portowy uśmiechnął się i złoty blask

samej granicy jest kilku kawalerów

wypełnił kanciapę. Okazało się, że

i mogę sobie wybrać. Tadżykistan

stadko należy do pograniczników

spodobał mi się jeszcze bardziej po

– pełniąc służbę daleko od domów

tej propozycji – ostatnia budka, ostat-

musieli zadbać o swój wikt. Na po-

nie opłaty w dolarach i kraj stał przed

żegnanie od panów paszportowych

nami otworem. Szykowaliśmy się na

dostałam morele – żebym poznała

wspaniałą przygodę i nie pomyliliśmy

smak tadżyckiego słońca. I te morele

się.

Niedawno wybudowana droga, która omija uzbeckie enklawy w Kirgistanie