6
Przegląd wydarzeń
18 grudnia 201514 stycznia 2016 nr 2324 (243244) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
IV kiermasz Polska Wigilia na kresach"
Tradycja jest tym na czym opiera się tożsamość rodzinna, regionalna i narodowa.
Zwlaszcza dotyczy to tradycji związanych z religią, a te w okresie Bożego Narodzenia
są szczególne. Przekazowi polskich wigilijnych tradycji regionalnych poświęcony byl
kolejny, bo już IV Kiermasz Edukacyjny, zorganizowany przez Stowarzyszenie Pol-
skich Przedsiębiorców Ziemi Lwowskiej (SPPZL).
Kiermasz rozpocząl się informa-
KRZYSZTOF SZYMAŃSKI
cją o tradycjach świątecznych, którą
tekst i zdjęcia
przygotowala i wyglosila aktorka Pol-
skiego Teatru Ludowego we Lwowie
Kiermasz to zawsze wiele atrak-
Luba Lewak. Blogoslawiąc zebranym
cji, ale przyświecalo mu też kilka za-
ks. proboszcz lwowskiej katedry Jan
szczytnych celów: zbierano fundusze
Nikiel podkreślil, że ,,oplatek jest da-
na specjalny wózek dla nieuleczalnie
rem, ofiarą, którą czlowiek sklada
chorego dziecka, którym opiekuje
Panu Bogu". Oplatek jest symbo-
się Fundacja Dajmy Nadzieję, z ini-
lem pojednania i ma znaczenie nie
cjatywy SPPZL zbierano pieniądze
tylko symboliczne, bo lamiąc się nim
na budowę kościola w Morszynie,
życzymy sobie nawzajem, żeby nam
a z inicjatywy FOPnU na budowę
tego chleba powszedniego nie za-
Domu Polskiego we Lwowie. W so-
braklo. Dziś dzieląc się z wami tym
botę 12 grudnia w salach wystawo-
oplatkiem, życzę wam żeby nie za-
wych lwowskiego Palacu Sztuki bylo
braklo wam tego chleba i tej radości,
na co popatrzeć. Przybywających
roku zrobić tę potrawę u siebie. Dru-
regionalnych, i w tradycjach, i stolach
którą dal nam Chrystus podkreślil
można bylo przewiązać wstążkę i
gości witaly plansze, na których byly
ga grupa gości ze Śląska, przybyla
wigilijnych. Tradycje są różnorodne,
ks. proboszcz. Następnie przelamal
zawiesić na choinkę. Rozeszly się w
zdjęcia przedstawiające tradycje
z Jury Krakowsko-Częstochowskiej
ale takie kiermasze dają możliwości
się symbolicznie oplatkiem z prezes
pierwszej kolejności. Chętni do ku-
polskiej Wigilii i potraw, którymi za-
z miejscowości Pradla, leżącej po
wymiany i zobaczenia czegoś no-
SPPZL Tatianą Bojko. Wśród go-
powania (bo część byla wystawiona
stawiane są stoly podczas tej uroczy-
przeciwnej stronie województwa.
wego. Najlepszym przykladem tego
ści obecna byla zastępca konsula
na sprzedaż) mieli spore trudności z
stości. Brzmialy pastoralki. Na licz-
Stąd i tradycje i potrawy nieco się
przenikania tradycji są np. uszka do
generalnego RP we Lwowie Longi-
wyborem tego najbardziej dla siebie
nych stolach swoje wyroby rozlożyli
różnily. W tym regionie też jest znana
barszczu. Dawniej w moich okolicach
na Putka. Pani Tatiana serdecznie
odpowiedniego.
tradycyjni uczestnicy kiermaszów:
kutia, a osobliwością stolu wigilijnego
tego dania nie znano, a teraz jest
przywitala zebranych i przedstawila
Podczas kiermaszu dzialala
regionalne oddzialy TKPZL z Sam-
jest np. śledź na slodko w miodzie z
już tradycyjne. Najważniejsze to
gości. Eugeniusz Tomas, górnik, któ-
też ,,Nasza Kawiarnia", wzorowana
bora, Szczerca, Pnikuta i Trzcieńca,
utrzymanie tego trzonu tradycji.
na tej, którą opisywal kiedyś Maku-
KOT ,,Zgoda" z Boryslawia. Pachną-
szyński. Tu można bylo usiąść przy
ce świeże wypieki wabily na stoisku
Czy zauważyl pan róż-
stoliku, spróbować ciasta, napić się
Domu Chleba z Pnikuta. Swoje wy-
nice pomiędzy Śląskiem a
kawy czy herbaty i porozmawiać
roby artystyczne i ozdoby świątecz-
Ziemią Lwowską ?
O tak, są pewne odmienności.
chwilę, wymieniając wrażenia o kier-
ne prezentowali czlonkowie Szkoly
Na stoisku Trzcieńca zauważylem
maszu. Na wydzielonych stoiskach
plastycznej ,,Wrzos" i mlodzież z
pączki. U nas pojawiają się dopiero
prowadzone byly warsztaty ozdób
Centrum kulturalno-oświatowego im.
w karnawale, na zapusty, a tu już są
choinkowych orzechów w sreber-
Kornela Makuszyńskiego ze Stry-
na Wigilię.
kach oraz wycinanek i skladanek z
ja. Oryginalne wyroby artystyczne,
kolorowego papieru.
wykonane rękoma podopiecznych
Czy wielu repatriantów
Fundacji Dajmy Nadzieję przyciągaly
z tych terenów mieszka w
O kilka slów dla Czytelników Ku-
oczy swoją oryginalnością, pomyslo-
okolicach, skąd przyjechaly
riera poprosilem wicemarszalka woj.
wością i precyzyjnym wykonaniem.
Kola gospodyń?
Na Śląsku większość repatrian-
śląskiego Stanislawa Dąbrowę, któ-
Byly też stoiska Federacji Organi-
tów osiadala w miastach Bytom,
ry zorganizowal przyjazd do Lwowa
zacji Polskich na Ukrainie i Radia
rodzynkami. Proszę mi wierzyć, że
Gliwice i okolice. Natomiast w oko-
ry przyjechal do Lwowa ze Śląska w
gości ze swego regionu.
Lwów. Dwie wyższe uczelnie z Polski
danie ma smak specyficzny, ale bar-
licach Godowa czy Pradla raczej
galowym mundurze górniczym, opo-
(PWSWE w Przemyślu oraz PWSTE
Jak to się stalo, że zawi-
dzo oryginalny.
repatriantów nie bylo, stąd te nasze
wiedzial o tradycjach świątecznych
w Jaroslawiu) zachęcaly mlodzież do
tali Państwo na kiermasz do
Ale co za Boże Narodzenie
dania raczej nie mialy możliwości
swego regionu. Następnie zabrzmialy
nauki w ich murach. Natomiast swe
Lwowa?
bez piernika? Te wystawily do de-
zapożyczeń z Ziemi Lwowskiej.
kolędy w wykonaniu dzieci ze szkoly,
Po raz pierwszy spotkalem się z
możliwości poligraficzne demonstro-
gustacji panie z Klubu Kobiet przy
która dziala przy TKPZL w Szczercu
panią Tatianą w Żytomierzu. W tym
walo wydawnictwo św. Pawla i firma
Czy planuje pan przyjazd
SPPZL. Zdawać by się moglo, że
(prezes Helena Skoczylas) i mlodzie-
roku, w lecie dzieci ze Stryja gościly
Ukrpol ze Stryja.
na Kiermasz Wielkanocny?
każda z gospodyń do piernika wkla-
Jak tylko dostanę zaproszenie,
żowego zespolu PWSWE z Przemy-
u nas w miejscowości Kroczyce i tam
da te same komponenty. Ale z tych
to bardzo chętnie znów tu przyjadę
śla.
pani Tatiana zaproponowala mi przy-
siedmiu wyrobów nie bylo dwóch
i przywiozę tradycje z innego regio-
Interesująco zabrzmiala opo-
jazd na kiermasz do Lwowa. Bar-
wieść Eugeniusza Tomasa o trady-
cjach regionalnych na Śląsku, szcze-
gólnie zebrani z zainteresowaniem
sluchali o tym, jak rolnicy w tych oko-
licach dzielą się oplatkiem ze swoimi
zwierzętami, jakby dziękując mu za
to, że są żywicielami i pomocnikami
w trudnym znoju rolnika. O potra-
wach śląskich więcej można bylo
dowiedzieć się od gospodyń, które
je przygotowaly. W miejscowości
Godów (pogranicze polsko-czeskie)
do Wigilii podaje się tzw. ,,moczkę"
w skrócie jest to specjalnie pie-
A co się tyczy potraw wigilij-
czony piernik rozmoczony w kompo-
nych... to tu już takie bogactwo, że
cie z suszu, a do kolacji podaje się
ach! Tradycyjny stól wigilijny nakrylo
o jednakowych smakach: wszystkie
nu. Jestem zwolennikiem zacierania
czerwone wino. Kompot natomiast
dzo chętnie przystalem na to, żeby
kolo gospodyń z Trzcieńca, a goście
ciemne, korzenne, ale każdy na swój
się granic tych pomiędzy państwa-
gotowany jest z dyni. Podają tam
przedstawić śląskie tradycje wigilij-
z woj. śląskiego swoimi specjala-
smak wspanialy i oryginalny. Jedne
mi. Tradycje nie muszą być dzielone
też tradycyjnie paluszki z makiem,
ne. Specjalnie wybralem dwa Kola
mi nakryli aż kilka stolów jeden,
dekorowane byly czekoladą inne po-
przez granice. Tradycje muszą się w
a na slodkie to placki z serem i z
gospodyń, z dwóch przeciwleglych
jako demonstracyjny, nakryty jak do
sypane cukrem pudrem, a jeszcze
jakiś sposób przenikać i wymieniać.
makiem. Natomiast panie z Godowa
zakątków naszego województwa.
wieczerzy, a drugi degustacyjny dla
inny kokosami. Największe ,,wzię-
To wyjdzie tylko na dobre. Oceniam,
bardzo chętnie spróbowaly naszą
Godów leży przy granicy z Czecha-
zwiedzających kiermasz. Tu dopiero
cie" mialy male pierniczki w ksztalcie
że taka wymiana jest niezbędna, bo
kutię, przygotowaną przez gospody-
mi, a Pradla w okolicach Zawiercia,
widać bylo różnice regionalne, ale
serduszek lukrowane po wierzchu.
ubogaca narody.
nie z Trzcieńca. Tak im smakowala,
taki typowy Górny Śląsk. Jak widzi-
i podobieństwa w tradycjach świą-
Ponieważ byly puste w środku
że wzięly przepis i obiecaly w tym
my, istotne różnice są i w strojach
tecznych.
Dziękuję za rozmowę.
