9

nr 4 (392) | 28.02.­14.03. 2022

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

,,Rocznik Lwowski 2020-2021". Tradycja trwa

bylo nieznane lub malo znane

Instytut Lwowski

we Lwowie, nie funkcjonowa-

w Warszawie wydal

lo w świadomości wspólcze-

kolejny ,,Rocznik Lwowski

snych lwowian (naukowców

2020­2021". Jest to pod

również) i w ogóle nie koja-

każdym względem z jednej

rzylo się ze Lwowem i lwow-

strony kontynuacja dziela

ską szkolą prawniczą. Profe-

sor Adam Redzik byl wlaśnie

śp. redaktora Janusza

jednym z tych, kto przywrócil

Wasylkowskiego, a z innej

imię Rafala Lemkina dla hi-

­ nowy etap w dzialalności

storii naszego miasta. Nie będę

redakcji.

przekazywal treści omawia-

nego artykulu, ani życiorysu

Rafala Lemkina (chcialbym,

JURIJ SMIRNOW

P

żeby zainteresowani Czytelni-

cy znaleźli jego życiorys cho-

rzez wiele lat, od roku

ciażby w Wikipedii, jak opi-

1991 zalożycielem, na-

sywal tablicę pamiątkową na

ukow ym

redaktorem,

Każdy artykul jest wart szcze-

kamienicy, w której we Lwowie

duszą tego periodyku byl śp.

gólnej uwagi, tematy opra-

mieszkal). Ogólnie mówiąc, jest

Janusz Wasylkowski, wspa-

cowane są glęboko, naukowo

to problem mentalności wspól-

nialy czlowiek, czlowiek-in-

lub z prawdziwym talentem

czesnego spoleczeństwa lwow-

stytucja, utalentowany pisarz,

literackim. Umownie calość

skiego, które nie rozumie, albo

eseista, dziennikarz, reżyser,

można podzielić na dziela li-

nie chce rozumieć, jak ogromny

scenarzysta. Trudno, wprost

terackie i rozprawy naukowe.

jest wklad żydowskiej wspól-

niemożliwie bylo przedstawić

Otóż Oskar Stanislaw Czarnik

noty Lwowa i Galicji Wschod-

,,Rocznik Lwowski" bez jego

umieścil artykul pt. ,,Kultura

niej w jej kulturę, naukę, lite-

udzialu, ale czas leci nieubla-

polska na Wschodzie. Osobliwe

raturę. Wielu tych lwowskich,

galnie i wlaśnie taki tom Rocz-

losy książek polskich w glę-

galicyjskich Żydów zostalo

nika trzymam w ręku. Tom ten

bi Rosji". Zainteresowal mnie

znanymi profesorami, literata-

w znacznej mierze poświęcony

bardzo fragment tego artykulu

mi, ekonomistami, politykami,

jest postaci śp. Janusza Wasyl-

poświęcony Witoldowi Wró-

prawnikami, niektórzy otrzy-

kowskiego, duch jego unosi się

blewskiemu, żolnierzowi AK,

mali nagrodę Nobla, ale już

nad tym wydaniem, nad każ-

który do maja 1949 roku wal-

zarówno w życiu religijnym,

gdzie indziej ­ w USA, Wielkiej

dym artykulem w nim umiesz-

czyl przeciwko sowietom, zaś

wielu czytelników, bo pisze ona

jak i spolecznym, gospodar-

Brytanii, Izraelu. Co zwykly

czonym. Przecież to on przez

później skazany na wyrok 25

o osobie znanej tylko nielicz-

skim i kulturalnym miasta". Ale

wspólczesny lwowianin wie

lata szukal autorów, inspiro-

lat pobytu w lagrach sowiec-

nej grupie Polaków, parafian

dotychczas rola dominikanów,

o nich, czy choćby wspomina

wal tematy, kierowal redakcją.

kich przeszedl tę gehennę aż do

katedry lwowskiej w trudnych

jak i dominikanek w różnych

ich imiona? Mówiąc szerzej,

Urodzil się we Lwowie w 1933

roku 1964, kiedy po 15 latach

latach sowieckich. W latach

dziedzinach życia spoleczeń-

czy rozumiemy, że kultura, hi-

roku i byl przez cale życie, jak

ciężkich lagrów byl zwolnio-

powojennych byl nie tylko or-

stwa lwowskiego nie doczeka-

storia, nauka Lwowa w ciągu

o nim pisal Adam Redzik, ,,Ar-

ny i osiadl we Lwowie. Wielu

ganistą, ale też spolecznikiem,

la się jeszcze glębokich badań

wieków byly wielonarodowe,

cylwowskim Januszem Wasyl-

z nas znalo go osobiście, dlate-

aktywnym parafianinem. Jak

naukowców. W swoim artyku-

wielokulturowe? Wracając do

kowskim". Żyl 87 lat, żyl litera-

go to przypomnienie o jeszcze

pisze Joanna Pacan-Świetlic-

le M. Milawicki skupia się ,,je-

Rafala Lemkina, zacytuję tyl-

turą i Lwowem. Przeżyl prawie

jednym, prawie zapomnianym

ka, ,,po opuszczeniu Lwowa

ko maly fragment z artykulu

dynie na skrawku tejże histo-

wszystkich, z kim w 1991 roku

bohaterze jest niezwykle cenne.

przez abpa Eugeniusza Baziaka

Adama Redzika: ,,Okres dzia-

rii, mianowicie na dzialalności

zalożyl  Instytut  Lwowski

Autorka mlodszego poko-

w 1946 roku, dzięki zdecydo-

lalności Lemkina we Lwowie

edukacyjnej braci w okresie

i ,,Rocznik Lwowski". Ale umial

lenia Beata Kost, przez lata

wanej postawie i determinacji

(1921­1927) poznajemy jednak

zaborów, kiedy Galicja ze Lwo-

znaleźć mlodszych i mlodych

związana z redakcją ,,Kurie-

J. Nowakowskiego katedra nie

dzięki archiwaliom dotyczą-

wem znajdowala się pod pano-

wspólpracowników,  wyczu-

ra Galicyjskiego" opublikowala

zostala zamknięta i trwala caly

cym toku studiów (...). Wiemy,

waniem Habsburgów".

wal w ludziach talent, milość do

w Roczniku kolejny artykul hi-

okres po II wojnie światowej

że we Lwowie, oprócz swego

Piękna karta edukacyjnej

Kresów i żar serca.

storyczno-krajoznawczy ,,Ta-

jako czynna świątynia. Józef

mistrza prof. Juliusza Makare-

dzialalności ojców dominika-

deusz Kościuszko we Lwowie".

Nowakowski podjąl się wyko-

,,Rocznik Lwowski

wicza, sluchal uczonych takich

nów wśród mlodzieży lwow-

Znajdujemy w nim interesują-

nania funkcji administracyj-

2020­2021"

jak Maurycy Allerhand, Oswald

skiej zostala nakreślona przez

ce fakty pobytu Naczelnika we

nych. Pelnil nadal obowiązki

Balzer, Aleksander Doliński,

autora niezwykle dokladnie i na

Lwowie oraz historie związane

organisty, przez pewien okres

przygotowalo do druku

Ludwik Ehrlich, Stanislaw Sta-

podstawie badań archiwalnych

z powstaniem Panoramy Ra-

prowadzil również kancela-

i wydalo już nowe

rzyński, Ernest Till i wielu in-

w Archiwum Polskiej Prowin-

clawickiej, Bursy im. Tadeusza

rię parafialną. Od 1948 do 1974

kolegium redaktorskie

nych. We Lwowie uksztaltowal

cji Dominikanów w Krakowie,

Kościuszki czy też pracami nad

roku byl przewodniczącym

w skladzie: Oskar

się jako prawnik naukowiec

Centralnym Państwowym Ar-

budową we Lwowie pomnika

komitetu kościelnego katedry.

Stanislaw Czarnik,

(dzięki seminarium Makare-

chiwum Historycznym Ukra-

Kościuszki (który jednak nie

Skupil wokól siebie grono śpie-

Aleksandra Julia

wicza). We Lwowie też poznal

iny we Lwowie i innych. Dzie-

powstal). Są jednak inne dzie-

waków ­ zawodowych i amato-

(...) Emila Stanislawa Rappa-

je szkoly autor podzielil na dwa

la sztuki i historie poświęco-

rów". Joanna Pacan-Świetlicka

Leinwand, śp. Andrzej

porta, podówczas docenta pra-

okresy.  Pierwszy  obejmuje

ne Kościuszce, które przeżyly

znala Jozefa Nowakowskiego

Mierzejewski, Mariusz

wa karnego na Wydziale Prawa

lata 1817­1839, kiedy w szko-

trudne czasy zaniedbań, czy też

osobiście, również z opowieści

Olbromski, Adam

Uniwersytetu Jana Kazimierza,

le uczyli glównie nauczycie-

wystawy związane z tą posta-

rodziców, ponieważ jej ojciec

Redzik, Krzysztof

a jednocześnie sędziego Sądu

le świeccy, i drugi w latach

cią na scenie teatru lwowskiego.

Bronislaw Pacan byl uczniem

Smolana. Znaczna cześć

Najwyższego i sekretarza ge-

1839­1889. Autor ma nadzie-

Oto cytat z tego artykulu: ,,Dziś

Nowakowskiego i przejąl po

materialów Rocznika

neralnego Komisji Kodyfika-

ję, że w ,,niedlugiej przyszlości

zaledwie pojedyncze pamiątki

nim funkcję organisty katedry

zostala poświęcona

cyjnej RP w Warszawie, czyli

uda mu się dotrzeć" do dalszych

ilustrują we Lwowie sentyment,

lwowskiej i kierownika chóru

bardzo wplywowego prawni-

materialów w Archiwum lwow-

którym mieszkańcy miasta da-

katedralnego, w którym m.in.

postaci śp. Janusza

ka. On to na kolejne kilkanaście

skim i przygotować monografię

rzyli przywódcę insurekcji. Te

śpiewa Joanna i jej siostra.

Wasylkowskiego

lat stal się promotorem Lem-

o dominikańskiej Hauptschule,

nieliczne, cudem zachowane do

i jego pożegnaniu na

Wśród naukowych

kina, szczególnie na forum

czyli szkole glównej domini-

dnia dzisiejszego w przestrzeni

Cmentarzu Wojskowym

artykulów chcialbym

międzynarodowym".

kańskiej we Lwowie. Znam ojca

miasta często potrzebują kon-

na Powązkach 14 lipca

Nie jest możliwe omówić

Marka Milawickiego i jestem

serwacji. Ze zbiorów pozosta-

zwrócić uwagę

2020 roku.

w jednym artykule wszystkie

oczarowany jego naukową me-

lych w prywatnych kolekcjach

naszych Czytelników

cenne i treściwe artykuly, rów-

todą, doskonalością badań, od-

wiele uleglo zniszczeniu i roz-

na kolejną pracę

nież poezje, umieszczone w ko-

daniem nauce.

Wśród wielu innych mate-

proszeniu, podobny los spotkal

ojca dominikanina

lejnym ,,Roczniku Lwowskim".

Slowa uznania chcialbym

rialów znajdujemy artykuly

lwowskie kolekcje kościusz-

Marka Milawickiego

Na zakończenie chcę tylko za-

skierować również do pro-

wiernych wieloletnich wspól-

kowskie w muzeach, placów-

,,Dzialalność oświatowa

prezentować tradycyjny dla tego

fesora Adama Redzika, oma-

pracowników Wasylkowskiego

kach naukowych i muzealnych".

wydawnictwa rozdzial ,,Książki

wiając jego artykul ,,Tęskno-

i autorów mlodszego pokolenia,

Raczej po raz pierwszy wy-

dominikanów

o Lwowie i Kresach Poludnio-

tą pisane... ,,Noach i Marynka"

przez niego odnalezionych, za-

stępuje na lamach Rocznika

lwowskich w XIX

wo-Wschodnich". W nim, jak

Chaima  Nachmana  Bialika

chęconych do pracy literac-

jako autorka inna lwowianka

wieku".

zawsze, kolejne wydawnictwa

w przekladzie Rafala Lemki-

kiej na rzecz Lwowa i Kresów

Joanna Pacan-Świetlicka. Jej

Autor podkreślil m.in., że

bardzo treściwie omówil Maciej

na. Kartka z lwowskiego okre-

Poludniowo-Wschodnich.

artykul ,,Józef Nowakowski ­

dominikanie dzialali we Lwo-

Miśkowiec, wieloletni wspól-

su życia twórcy terminu ,,Ge-

Wśród artykulów nie ma ta-

organista katedry lwowskiej

wie niemal siedem wieków

pracownik Rocznika i utalento-

nocyd". Jeszcze stosunkowo nie

kich, które można byloby opu-

w latach 1920-1990. W 30.

i ,,odcisnęli zatem swoje piętno

wany recenzent.

tak dawno imię Rafala Lemkina

ścić, przeglądnąć na szybko.

rocznicę śmierci" zainteresuje