14

nr 4 (392) | 28.02.­14.03. 2022

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Lwowski okres kardynala Mariana Franciszka Jaworskiego

Kościól rzymskokatolicki we Lwowie w latach 1945­1991  (cz. 2)

MARIAN SKOWYRA

Ratowanie ruchomych

zabytków sztuki sakralnej

Wyjeżdżający z archidiece-

zji lwowskiej kaplani i wierni

świeccy zabierali ze sobą obok

rzeczy osobistych również naj-

cenniejsze dziela sztuki sa-

kralnej, gdyż byly one znakiem

przywiązania do ziemi ojczy-

stej i nadzieją na rychly powrót.

Szczególne miejsce zajmowaly

cudowne i laskami slynące ob-

razy Matki Bożej. W ten spo-

sób uratowano setki obrazów

i precjozów (kosztowności ­

red.) kościelnych, które obecnie

KOŚCIÓL MATKI BOŻEJ ŚNIEŻNEJ WE LWOWIE

znajdują się w wielu kościolach

na terenie Polski. Pozostawione

mimo toczących się ciągle spo-

w Krakowie. W 2009 roku re-

na miejscu świętości staly się

rów wokól oryginalności obra-

likwie bl. Jakuba Strzemię

najczęściej lupem zlodziei lub

zu należy stwierdzić, że poprzez

w srebrnej trumience przewie-

ewentualnie zasilily muzealne

koronację papieską ­ kopia wi-

ziono do Lwowa.

i cerkiewne zbiory. Większość

zerunku Matki Bożej Doma-

Likwidacja lwowskich

jednak ulegla bezpowrotnemu

galiczowskiej zyskala kano-

kościolów i seminarium

zniszczeniu.

nicznie tożsamy wymiar z jej

duchownego

Ratowania spuścizny hi-

oryginalem.

storycznej podjąl się również

Wraz z poddaniem inwigi-

Relikwiarz bl. Jakuba Strze-

wyjeżdżający ze Lwowa arcy-

lacji abpa Baziaka, na terenie

mię oraz oryginal obrazu Matki

biskup-wygnaniec Eugeniusz

Lwowa zamykano poszczegól-

Bożej Laskawej wraz z archi-

Baziak. Postanowil zatem zabrać

ne świątynie. Jak już wcześniej

wum zostaly przewiezione do

archiwum archidiecezjalne, re-

zaznaczano, w 1945 roku za-

Polski. Archiwum pierwotnie

likwiarz bl. Jakuba Strzemię,

mknięto kościól św. Marii Mag-

znalazlo się w Krakowie, Tar-

figurę Pana Jezusa Frasobliwe-

daleny, który ponownie przy-

nowie i Kalwarii Zebrzydow-

go i cudowny obraz Matki Bożej

wrócono do kultu na wyraźną

skiej. Potem przeniesiono je do

KS. JAN PIWIŃSKI

Laskawej z katedry lwowskiej.

prośbę ks. Truszkowskiego.

Lublina. Wreszcie w 1995 toku

W ten sposób zostala ocalona

W kwietniu 1946 roku za-

na strych kościola tabernaku-

wykonania Woli Bożej". Ostat-

arcybiskup Marian Jaworski

część zbiorów archiwalnych,

mknięto dwa kościoly: kościól

lum, chrzcielnicę i inne drob-

nia msza św. zostala odprawio-

zdeponowal archiwum w Kra-

i klasztor franciszkanów oraz

której nie spalono na rozkaz

ne przedmioty, licząc na szybki

na 13 maja 1946 roku. Na dwor-

kowie przy ul. Kanoniczej 13,

kościól i klasztor bernardynów.

powrót do Lwowa. Skąpą infor-

cu przed wyjazdem 14 maja

abpa Boleslawa Twardowskiego,

gdzie znajdowalo się do 2019

W maju zamknięto kolejnych

po pierwszym wkroczeniu do

mację o wyjeździe karmelitów

ludzie częstowali odjeżdżające

roku.

pięć: św. Elżbiety oraz kościo-

podawala ,,Kronika klasztorna

siostry cieplym posilkiem.

Lwowa armii sowieckiej. Arcy-

Relikwiarz bl. Jakuba Strze-

ly i klasztory benedyktynek,

OO. Karmelitów we Lwowie",

Kronika lwowskich rzym-

biskup ze slusznej obawy przed

mię i obraz Matki Bożej La-

karmelitów trzewiczkowych,

gdzie zapisano: ,,Dnia 13 maja

skokatolickich benedyktynek

aresztowaniami księży naka-

skawej abp Baziak pierwotnie

dominikanów, św. Kazimie-

odprawione zostalo ostatnie

obok faktów o przygotowaniu

zal wówczas spalić teczki per-

zlożyl na przechowanie w Tar-

rza i Zaklad Milosierdzia sióstr

nabożeństwo ­ i konwent zo-

do wyjazdu, podawala również

sonalne kaplanów. Przez trzy

nowie. Znalazly się tu również

szarytek. W czerwcu zmuszo-

stal formalnie zlikwidowany.

wiele szczególów z tego okresu.

dni palono personalia żyjących

naczynia liturgiczne i roze-

no do wyjazdu siostry sakra-

Ten sam los spotkal wszystkie

Stąd wiadomo, że w 1946 roku

i zmarlych kaplanów.

brane na części tabernakulum

mentki i zamknięto kościoly

kościoly i klasztory lwowskie".

w kościolach zakazano używa-

W katedrze po zdjęciu z olta-

katedralne. Następnie od 1974

św. Anny, św. Zofii oraz Matki

Z rozczarowaniem decyzję o li-

nia elektryczności. Za przekro-

rza oryginalnego obrazu Matki

roku relikwie i obraz przewie-

Bożej Ostrobramskiej.

kwidacji przyjęly siostry Kla-

czenie tego zakazu nakladano

Bożej Laskawej na prośbę miej-

ziono do Lubaczowa. Wresz-

Z zachowanych kronik klasz-

ryski od Wieczystej Adoracji:

mandaty. Jezuitom z tej racji

scowego proboszcza ks. Karola

cie w 1996 roku również de-

tornych i wspomnień zachowa-

,,Na początku W. Postu polecil

nalożono mandat w wysokości

Jastrzębskiego lwowska ma-

cyzją arcybiskupa Mariana

lo się szereg relacji o ostatnich

nam nasz Najprzewielebniej-

35 000 rubli. U benedyktynek

larka-amatorka Maria Poki-

Jaworskiego dla zachowania

nabożeństwach i wyjazdach

szy Ksiądz Arcybiskup przy-

25 lutego po kontroli odcięto

ziak w ciągu jednej nocy miala

tych bezcennych dziel sztuki:

duchowieństwa diecezjalne-

gotować likwidację klasztoru

zasilanie elektryczne. Do wy-

namalować kopię obrazu, który

srebrną trumienkę z relikwia-

go, zakonnego i osób konsekro-

i poczynić formalności do wy-

jazdu przeprowadzono szereg

przyozdobiono srebrną sukien-

mi bl. Jakuba Strzemię oraz

wanych. Tak po ostatniej mszy

jazdu na Zachód. Nie wypadalo

kontroli państwowych, wyda-

ką. Tadeusz Kukiz podawal, że

obraz Matki Bożej Laska-

św. w kościele św. Zofii ks. Sta-

uczynić nic innego jak sklonić

jąc coraz to nowe zakazy, cze-

pierwszy wizerunek NMP La-

wej zlożono na przechowanie

nislaw Kalężny CM wyniósl

poslusznie glowę i zabrać się do

go nie wolno siostrom zabie-

skawej zostal namalowany na

w skarbcu katedry na Wawelu

rać. Ostatnia msza w kościele

karcie papieru. Dopiero ,,w jakiś

zostala odprawiona 14 maja

czas potem sporządzila kopię

i wreszcie czterema wagonami

na desce, którą przyozdobio-

siostry 15 maja 1946 roku opu-

no nową sukienką, wykona-

ścily Lwów.

ną już po wojnie przez lwow-

Atmosferę, jaka towarzy-

skiego zlotnika, Polaka; potem,

szyla przy zamykaniu kościo-

nie wiadomo kiedy, zlożono ją

lów i klasztorów we Lwowie

w katedralnym skarbcu". Ob-

oddaje ,,Kronika Domu Księ-

raz ten pozostawal w glównym

ży Misjonarzy św. Wincente-

oltarzu do 1997 roku, kiedy to

go a Paulo we Lwowie". Znalazl

zostal przekazany lwowskiemu

się tam opis (podajemy zgodnie

seminarium w Brzuchowicach,

z oryginalnym zapisem) wy-

a obecnie znajduje się w Mu-

rzucenia sióstr szarytek z domu

zeum Archidiecezjalnym we

św. Kazimierza, które nastąpilo

Lwowie. Natomiast w katedrze

13 sierpnia 1945 roku. ,,Siostry

lwowskiej umieszczono jedną

dzielnie się bronily przed bol-

z dwóch kopii, autorstwa Józefa

szewikami ­ pisal autor kroni-

Nykla.

ki ­ zajmującymi dom św. Kazi-

Obraz ten znajduje się w ka-

mierza. Pozamykaly wszystkie

tedrze lwowskiej po dzień dzi-

drzwi, a z okien I piętra bily

siejszy i to on byl w 2001 roku

w garnki, wolając o ratunek na

koronowany przez papieża Jana

caly glos. Bolszewicy tymcza-

Pawla II we Lwowie. Nadto Oj-

KS. JAN PIWIŃSKI I KS. JAN OLSZAŃSKI W OTOCZENIU DZIECI I MLODZIEŻY PARAFII MATKI BOŻEJ

sem, obstawily dom wojskiem.

ciec Święty ofiarowal dla ob-

ŚNIEŻNEJ WE LWOWIE

Siekierami rozrąbali wnijście

razu Zlotą Różę. W ten sposób