20

nr 4 (392) | 28.02.­14.03. 2022

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Odrodzenie kilimów gliniańskich

We Lwowskim Palacu

Sztuki z okazji 25-lecia

Międzynarodowego

Projektu Etno-

Art ,,Perspektywa

Ekologiczna" zostala

otwarta międzynarodowa

wystawa ,,Gliniański

kilim: rekonstrukcja ­

interpretacja ­ inspiracja".

TEKST I ZDJĘCIA

KONSTANTY CZAWAGA

G

liniany  to  miastecz-

ko polożone czterdzieści

kilometrów od Lwowa.

W okresie międzywojennym

znajdowala się tam slynna na

calą Polskę fabryka kilimów

produkowanych wedlug wzo-

rów  wybitnych  artystów.

Niestety fabryka zaprzestala

dzialać pod koniec XX wieku.

Kilimiarstwo w Glinianach od-

rodzila pochodząca stąd profe-

sor Akademii Sztuk Pięknych

we Lwowie Zenowia Szulga.

­ Kilim gliniański jest uni-

katową rzeczą ­ stwierdzila

w wywiadzie dla Kuriera Ze-

nowia Szulga. ­ Powstal w 1880

roku. Do tego czasu mieszkań-

do sztuki tkackiej owocowalo

temu znów zaczęlam tkać. Ro-

cy Glinian nigdy nie tkali. Od-

fabryce. Zaprosilam swoje kole-

kilimu gliniańskiego ­ powie-

wspólpracą pomiędzy naszymi

bimy już ósmy kilim.

tąd stalo się to sztuką znaną na

żanki. Zaczęlyśmy tkać, używa-

dziala Maria Flejczuk, dyrek-

stronami.

Razem z 70-letnią Zenowią

caly świat. Kiedyś, gdy Felimon

jąc roślinnych barwników. Ki-

tor firmy ,,Zena-Gliniany-Ar-

Prof. Zenowia Szulga zapro-

Szulgą, która prowadzi samo-

Reszytylo zalożyl tę pracownię,

lim w fabryce można bylo wtedy

t-Studio". ­Podstawą nie mialy

sila nas do wsi Zastawne, gdzie

chód, odwiedzamy też Mu-

nazywala się ona ,,Tkackie To-

nabyć za 120­180 hrywien.

być tylko stare kilimy. Oczywi-

zaangażowala do tkactwa dwie

zeum Tkactwa i Kilimów Gli-

warzystwo w Glinianach" i do

Kiedy otwarto wystawę w Na-

ście, uwzględniamy je, ale mat-

koleżanki z mlodości. Maria

niańskich. Odbywają się tutaj

1914 roku kilimy rozchodzily

rodowym Muzeum im. Szeptyc-

ka zawsze chciala zapoczątko-

Balycz wspomina, jak w 1971

warsztaty  dla  wszystkich

się stąd na caly świat. Byly po-

kiego we Lwowie, kilimy nasze

wać nowoczesne kilimy, żeby

roku przyjechala do Glinian do

chętnych. Można spotkać rów-

kazywane na wielu wystawach

sprzedawano już po 2­3 tysięcy

byly używane. Tak się zlożylo,

pracy w fabryce kilimów. Prze-

nież turystów z Polski.

i uzyskiwaly najwyższe oceny.

hrywien. I to bylo fatalną rzeczą,

że zaczęliśmy wspólpracować

pracowala tam prawie dwa-

­ Milość do kilimów, która

W 1910 roku powstala w Gli-

która nie pozwolila odrodzić gli-

z firmą ,,Splot", której kierow-

dzieścia lat, aż do zamknię-

sprowadzila tutaj mnie i mo-

nianach jeszcze jedna pracow-

niańskiego kilimu. Wówczas

nikiem jest Przemyslaw Cepak.

cia fabryki. Jest emerytką i od

jego męża, wzięla się z Mazur,

nia ­ Polskie Stowarzyszenie

pojechaliśmy w Karpaty, do

Zaproponowal wspólpracę, by

ubieglego roku znów zajmuje się

ponieważ kupując tam stare

Kilim w Glinianach, którą kie-

wioski Jaworów kolo Kosowa,

produkować nowoczesne ki-

tkactwem.

meble w starym mieszkaniu

rowal Mychajlo Ratuszyński.

gdzie prawie w każdym domu

limy, ale także wedlug starych

­ Utkaliśmy kilim ,,Ziarno",

znaleźliśmy kilim, który za-

Po I wojnie światowej, kie-

są warsztaty tkackie. Zaprojek-

wzorów. I to ruszylo. Teraz pro-

dwa takie utkaliśmy ­ wyja-

chwycil nas swym pięknem

dy kilimów już tu nie tkano,

towaliśmy dla nich wspólcze-

pagujemy kilimy nie tylko jako

śnila. ­ Polacy przyjechali i ku-

­mówi  Agata  Pietrowska

z inicjatywy Mychajla Cha-

sne wzory kilimów i liżników.

sztukę użytkową, ale również

pili. Następnie ,,Drzewo Życia".

z Warszawy. ­ Zaczęliśmy

muly wznowiono w 1921 roku

Ale pochodzę z Glinian. Przed

jako sztukę elitarną. Chcemy,

Robimy je z milością. Śpiewa-

wtedy studiować historię ki-

w Glinianach wyrób kilimów.

pięciu laty, kiedy powstalo tu-

żeby to bylo bardzo modne, no-

my, wkladamy calą naszą duszę

limów, skąd wziąl się w Elku.

Pierwszych 50 sztuk nie zdo-

taj Muzeum Tkactwa i Kilimów

woczesne. Obecnie produkcja

i pieśń w te kilimy,. Radziec-

I wtedy poznaliśmy historię

lano jednak sprzedać. Szla nowa

Gliniańskich, zaproszono mnie

rozwinęla się i w Polsce, i na

kie wzory byly latwe w po-

Glinian. To bylo mniej wię-

era. Powstal nowy styl art deco,

z ekspozycją. Przekazalam swo-

Ukrainie. Stosujemy projek-

równaniu ze starymi czy na-

cej pól roku temu i bylo dla

bylo zapotrzebowanie na nowe

je zbiory. A potem Przemyslaw

ty nowoczesnych artystów.

wet wspólczesnymi. Zarówno

nas absolutnie oczywiste, że

idee, nowe rysunki. Wtedy Cha-

Cepak z Polski, który sprzedaje

Bardzo slynnych ukraińskich,

maszynę jak i welnę, wzory ­

się w końcu tutaj znajdziemy,

mula zwrócil się do takich wy-

tam kilimy zaproponowal, abym

polskich. Bierzemy też pod

wszystko przywozi pani Zenia.

żeby wlaśnie tę historię po-

bitnych artystów ukraińskich

utkala kilka wzorów. Finanso-

uwagę stare projekty artystów

Chce, żeby Gliniany znów tkaly

znać. Wrażenia są wspaniale,

jak Myron Lewicki, Pawlo Ko-

wo pomogla moja córka Maria

żydowskich, ukraińskich i pol-

kilimy jak przed wojną.

ponieważ jest to dla nas przede

wżun, Wasyl Dziadyniuk, udal

Flejczuk, która jest profesorem

skich. Takie wybitne nazwi-

Wspólnie z Kateryną Hla-

wszystkim niezwykle ory-

się również do Akademii Sztuk

Wyższej Szkoly Przedsiębior-

ska jak Stryjeńska, Cioń i inne.

dun, też emerytką w ciągu

ginalna i wspaniala sztuka.

Pięknych w Krakowie i War-

czości i Administracji w Lubli-

Mamy nadzieję, że przyszlość

trzech tygodni mogą utkać

A ponadto jest niezwykle trud-

szawie. Stąd w Glinianach tkano

nie oraz Lwowskiego Narodo-

okaże się pomyślna. Ta wspól-

duży kilim.

na. Nie zajmowaliśmy się tym

potem kilimy wedlug projektów

wego Uniwersytetu Medycyny

praca kulturalna daje możliwość

­ Kiedy ukończylam szko-

nigdy, więc kiedy poznaliśmy

Zofii Stryjeńskiej, Józefa Czaj-

Weterynaryjnej.

bliskich kontaktów pomiędzy

lę, mialam 15 lat i poszlam pra-

metody tkania i zobaczyliśmy

kowskiego oraz innych wybit-

W Glinianach i okolicy od

ludźmi, między państwami. Nie

cować do fabryki kilimów do

na wlasne oczy, nawet spró-

nych artystów polskich i do

roku ponownie zaczęli ludzie

ma w tym żadnej polityki, tyl-

Glinian ­ opowiada kobieta. ­

bowaliśmy, to okazalo się że

1939 roku zdobywaly one oce-

tkać, tym razem w domach

ko kultura. Ale z drugiej strony

Pracowalam tam 14 lat, bylam

to bardzo trudna sztuka. Tym

ny najwyższe. Kiedy przyszli

prywatnych.

jest to wielka polityka, dlatego

brygadzistką. Robiliśmy różne

bardziej więc godna podziwu.

sowieci, wszystko się zmienilo.

­ Marzeniem mojej matki

że rozwijamy wspólne dzielo

kilimy. Nie robilam kilimów od

Jesteśmy zachwyceni i tym co

Artystów już nie zapraszano do

Zenowii Szulgi bylo odrodzenie

i staramy się aby zamilowanie

czterdziestu lat. Sześć miesięcy

zostalo zgromadzone, i sza-

projektowania. W sowieckiej

cunkiem do tej pracy ludzkich

Ukrainie i na rynku ukraiń-

rąk, i niesamowitą wyobraźnią

skim sprzedawano bardzo wy-

barw, wzorów. No i wspania-

sokiej jakości kilimy, dywany

lym przyjęciem. Przyjechali-

i inne wyroby tekstylne. Gli-

śmy tu marszrutką ze Lwowa

niański kilim nie mógl już spro-

i jesteśmy urzeczeni tym, jak

stać konkurencji. W 1996 roku

zostaliśmy tu przyjęci i ile się

przyszedl do mnie dyrektor fa-

dowiedzieliśmy, ile nam po-

bryki Wasyl Karaś: ,,Poratuj

święcono czasu i uwagi. Jeste-

Gliniany!". Kiedyś po studiach

śmy naprawdę bardzo zado-

we Lwowskiej Akademii Sztuk

woleni. Uważam, że mieliśmy

Pięknych pracowalam w tej

wspanialą podróż do Glinian.

Bardzo wszystkim polecamy!