22

nr 4 (392) | 28.02.­14.03. 2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Wzlot i upadek Hansa Krügera

Do historii można wejść,

Z tego spotkania z Hansem

można się też w niej

Krügerem nikt nie powrócil.

Dopiero po wojnie dowiedziano

uwiklać. Ten czlowiek

się, że kwiat stanislawowskiej

tak wlaśnie uczynil.

inteligencji spoczywa w Czar-

Rozbryzgując krew

nym Lesie kolo Pawlówki.

tysiąca mieszkańców

Nade wszystko Krüger

miasta, pozostal

lubil pieniądze.

wielką czerwoną plamą

Przy czym domagal

w historii wojennego

się ich z brutalną

Stanislawowa. Żydowskie

bezwzględnością.

matki w getcie straszyly

Pewnego razu zażądal

nim nieposluszne

od przewodniczącego

dzieci. Mowa tu o szefie

judenratu (żydowskiego

stanislawowskiego gestapo

samorządu) Zajbalda

hauptsturmführerze SS

HAUPTSTURMFÜHRER HANS

150 dol. USA. Temu

Hansie Krügerze. Byl

KRÜGER

udalo się zebrać

tu ,,pierwszy po Bogu",

roku chlopak staje się prawdzi-

jedynie 100. Slysząc

chociaż jego stopień

wym faszystą ­ otrzymuje legi-

to, Krüger tak mocno

w hierarchii wojskowej

tymacje partyjną NSDAP.

kopnąl Zajbalda, że ten

odpowiadal skromnemu

SA byly bojówkami partii,

później ledwo chodzil.

kapitanowi.

glównym instrumentem roz-

prawiania się z politycznymi

Pieniądze znalazly się

oponentami. Po dojściu Hitle-

IWAN BONDAREW

SIEDZIBA GESTAPO W STANISLAWOWIE

natychmiast.

ra do wladzy Krüger osobiście

Mlodość w stalowym helmie

Polakom wszystkie krzyw-

uczestniczy w aresztowaniach

stacjonowaly wówczas wojska

W arsenale szefa gestapo

dy swego dzieciństwa. Dziala

Hans Krüger byl jedynym

niemieckich socjaldemokratów

węgierskie, mające przekazać

byly również inne niebanalne

w krakowskim gestapo, gdzie

synem nauczyciela szkolne-

i komunistów. Następnie zo-

wladzę Niemcom. Wycofując

zagrania. Jednym z najbogat-

zostaje zauważony i odeslany

go. Urodzil się 1 lipca 1909

staje kierownikiem Wydzia-

się Węgrzy mieli zamiar zabrać

szych mieszkańców przedwo-

z awansem do Rabki kolo Zako-

lu politycznego w obozie kon-

roku w polskim Poznaniu, na-

z fabryki Margoszesa caly za-

jennego Stanislawowa byl gi-

panego. W willi bylego prezy-

centracyjnym  Oranienburg,

leżącym wówczas do Niemiec.

pas skóry. Zaladowano nią cię-

nekolog, Ukrainiec, Mychajlo

denta RP Ignacego Mościckiego

gdzie więziono komunistów

W 1918 roku Polska wywal-

żarówki, gdy tymczasem bramę

Kozak. Wiedząc, że ma żonę Ży-

urządzono szkolę szpiegów i dy-

czyla niepodleglość i rodzina

i demokratów.

fabryki zagrodzilo auto gestapo

dówkę, Krüger zaproponowal

wersantów, przygotowywanych

Krügerów zmuszona byla prze-

Dowódcą SA byl Ernest Rem,

z karabinem maszynowym. Do

mu wyrobienie dokumentów

do przyszlej wojny z sowietami.

byly oficer bojowy i milośnik

nieść się do vaterlandu.

żolnierzy wyszedl niemiec-

na wyjazd za granicę. Rzecz ja-

Krüger byl jej dyrektorem, a jego

chlopców. W 1934 roku Hitler

Do nauki mlody Krüger nie

ki oficer i oświadczyl, że roz-

sna, nie za darmo ­ w gotówce

zastępcą byl niejaki Mykola Le-

zabil swego politycznego kon-

mial zapalu. Ukończyl jedynie

strzela każde auto, które będzie

i dolarach. Jeżeli nie ­ to ,,bra-

bid' (pseudo ,,Wolny").

kurenta. Jednocześnie znisz-

pięć klas szkoly państwowej

wywozić skórę. Węgrzy prze-

my getto zawsze są dla was

czone zostalo cale dowództwo

i dwuletni kurs gospodarstwa

straszyli się i odeszli. Tym ofi-

gościnnie otwarte". Nazwana

Lato 1941 roku

wiejskiego. Ale poświecić resz-

SA, a bojówki rozbrojone. Odtąd

cerem byl naturalnie nasz Hans

suma przewyższala możliwo-

przynioslo mu

prym w Rzeszy wiodlo SS. Pod-

tę życia na rozrzucanie gnoju

Krüger.

ści nawet Kozaka, ale ponieważ

czas tych ,,przetasowań" Krüger

po bezkresnych polach wca-

Na siedzibę gestapo Niem-

cieszyl się on szacunkiem swo-

kolejny wzlot

byl zbyt malą figurą i obylo się

le nie mial zamiaru. W wieku

cy obrali gmach polskiego sądu

ich polskich i ukraińskich ko-

w karierze. Z skladzie

jedynie poniżeniem stopnia.

16 lat zapisuje się do nacjona-

i sowieckiego NKWD przy ul.

legów, ci zebrali żądaną sumę.

sonderkommando

Początek II wojny światowej

listycznej pólwojskowej or-

Bilińskiego (ob. Sacharowa).

Po splaceniu daniny rodzina

Krüger jedzie do Lwowa,

ganizacji ,,Stalowy Helm". By-

odkryl przed nim nowe moż-

Ulicę przemianowano na ul.

Kozaków zniknęla z miasta.

gdzie blyskawicznie

liwości. Krüger przechodzi do

cie bojówkarzem Krügerowi

Policji i zamknięto szlabana-

Wszyscy myśleli, że wyjechali

przeprowadza operację

się podobalo. W 1929 roku jest

gestapo ­ tajnej policji, w której

mi. Na swoją rezydencję Krü-

za granicę, a tymczasem zostali

szeregach triumfalnie powraca

już czlonkiem SA i ma stopień

ger obral sobie willę pod nr 28.

rozstrzelani na dziedzińcu sta-

wyniszczenia polskiej

do Poznania. Tu przypomnial

sturmführera (porucznika). Po

Świadkowie mówią, że ,,szef"

nislawowskiego więzienia.

inteligencji.

rzadko opuszczal granice ul.

Krüger  byl  melomanem.

Policyjnej, a jeżeli już ­ to w sa-

Pośród aresztowanych wów-

Nieźle gral na fortepianie, pre-

mochodzie pancernym.

czas profesorów byl Kazimierz

ferując walce Chopina. Zebral

3 sierpnia przeprowadzil

Bartel ­ byly premier Rzeczy-

z muzyków getta orkiestrę Żygo

operację ,,Blękitny poniedzia-

pospolitej. Tę zbrodnię Niem-

Wajsa, która wieczorami gra-

lek", podczas której zniszczona

cy dlugo trzymali w tajemnicy

la w restauracji dla gestapow-

zostala cala żydowska inteli-

i o losie lwowskich profesorów

ców. Pod muzykę tej orkiestry

gencja. Przy życiu pozostawil

nikt nic nie wiedzial.

pijani żoldacy zmusili tańczyć

jedynie lekarzy, inżynierów

na golasa stanislawowskie-

Dni robocze

i muzyków. Potem przyszla ko-

go rabina Horowitza i pediatrę

Na początku sierpnia 1941

lej na Polaków. Pod pretekstem

Zaslawską. Oboje ,,tancerze"

roku Krüger otrzymuje awans

rozpoczęcia roku szkolnego za-

mieli ponad 70 lat. Pod koniec

na szefa stanislawowskiego

proszono do siedziby gestapo

tańca ­ ,,walca śmierci" ­ Krü-

gestapo. Zacząl ostro. W mieście

nauczycieli szkól i gimnazjów.

ger osobiście ich zastrzelil nie

wstając zza stolika. Wprawdzie

,,Czarny Hans" spędzal czas

nie tylko na pijatykach i zbie-

ral dolary czy mordowal Ży-

dów pod muzykę. Okazal się

wspanialym kontrwywiadow-

cą ­ w kilka miesięcy rozgro-

mil komunistyczne podzie-

mie i sparaliżowal dzialalność

miejskiego AK.

Krwi hauptsturmführer się

nie brzydzil. Podczas masowe-

go wyniszczania Żydów w So-

lotwinie osobiście strzelal ofia-

rom w glowę. A lekarza Gutta,

który odważyl się podczas prze-

sluchania wymierzyć Krüge-

rowi policzek, doslownie roze-

rwaly jego dwa owczarki, które

stale mu towarzyszyly. Ofiary

TAK PRZED REKONSTRUKCJĄ WYGLĄDALA WILLA HANSA KRÜGERA

KRÜGER OSOBIŚCIE PRZESLUCHUJE LANCKOROŃSKĄ