18

nr 7 (395) | 15­28.04.2022

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Lwowski okres kardynala Mariana Franciszka Jaworskiego

Kościól rzymskokatolicki we Lwowie w latach 1945­1991  (cz. 4)

MARIAN SKOWYRA

Katedra we Lwowie po 1946

roku i jej administrator

ks. Karol Jastrzębski

Po 1946 roku przy katedrze

lwowskiej pozostalo dwóch ka-

planów: ks. Karol Jastrzębski

(1882­1966) oraz ks. Stani-

slaw Ploszyński (1914­1949).

Pierwszy z nich, starszy czlo-

wiek w wieku 64 lat, który

większość życia kaplańskie-

go spędzil na etacie katechety,

nie angażując się w pracę pa-

rafialną. Drugi natomiast mlo-

dy, wyświęcony w 1939 roku,

pelniący wcześniej obowiązki

KS. KAROL JASTRZĘBSKI

administratora parafii Powit-

no i ex currendo Bialogóra. To

wlaśnie oni podjęli się w naj-

Mamy nadzieję, że wy dacie radę

trudniejszych czasach prowa-

przekonać księży Lwowa chronić

dzenia duszpasterstwa dla kil-

swoje zdrowie". Calość zabiegów

ku tysięcy wiernych. Każdego

z ochroną zdrowia lwowskich

z nich mógl spotkać los innych

kaplanów zmierzala do tego, aby

kaplanów: aresztowania i ze-

,,uzyskać możliwość zmniejsze-

CMENTARZ JANOWSKI WE LWOWIE. OBRZĘD POGRZEBOWY O. ALOJZEGO KASZUBY

slania do lagrów.

nia ilości czynnych kościolów

Mimo że ks. Jastrzębski do-

funkcjonowania parafii, ale

i w tym kierunku prowadzić dal-

tychczas nie pelnil funkcji

nade wszystko poszukiwanie

sze prace".

duszpasterskich, na prośbę ko-

pretekstu do represji względem

Ostatnie lata życia ks. Karola

mitetu kościelnego dniem 20

duchownych i laikatu, a w kon-

Jastrzębskiego

maja 1947 roku zostal zareje-

sekwencji ­ zamykanie świą-

strowany w charakterze admi-

tyń i likwidację parafii. Zarów-

Ks. Karol Jastrzębski od 11

nistratora parafii katedralnej.

no księża jak i świeccy bardzo

marca 1965 roku wycofal się

Również w tym roku przeka-

często wiele danych ukrywa-

calkowicie z pracy duszpaster-

zano wspólnocie gmach bazy-

li przed sowieckimi urzęd-

skiej, odprawiając jedynie msze

liki katedralnej oraz przyle-

nikami, aby móc dalej dzialać

św. w mieszkaniu. Jeszcze 12

gającą do niej kaplicę Boimów.

i pracować na rzecz Kościola".

sierpnia 1962 roku ks. Jastrzęb-

Ks. Jastrzębski pelnil funkcję

W późniejszych latach wzywa-

ski ulegl poważnemu wypadko-

proboszcza w katedrze do 1948

ne osoby świeckie zeznawaly,

wi. Z tej racji przez wiele mie-

roku, ale i w późniejszych latach

że slużbiści prawie nigdy nie

sięcy nie mógl pelnić funkcji

czynnie duszpasterzowal w ka-

pytali o dzialającego przy ko-

kaplańskich w katedrze. Nato-

tedrze. Jego glówną zaslugą bylo

ściele ks. Karola Jastrzębskiego.

miast po ujawnieniu choroby

zaprowadzenie  regularnego

,,Prawdopodobnie przyczyną

nowotworowej u jego siostry,

JUBILAT KS. ZYGMUNT HALUNIEWICZ WRAZ KS. KAROLEM

nabożeństwa do Milosierdzia

tego stanu rzeczy byla lekce-

z którą mieszkal, duchowny tak

JASTRZĘBSKIM, 30.06.1962

Bożego, odprawianego w każ-

ważąca opinia na temat tego

mocno się przejąl, że dostal lek-

dy czwartek. Pomagal również

duchownego wyrobiona przez

po krótkim czasie odsylali go

na wiek byl nieco lekceważo-

kiego przejściowego ataku skle-

w kościele św. Marii Magdale-

funkcjonariuszy sowieckich

z powrotem".

ny przez funkcjonariuszy. We-

rotycznego: mial zaburzenia

ny. Byla tam prowadzona sto-

po kilkukrotnych przeslucha-

Taka postawa duchowne-

dlug raportów funkcjonariuszy

w mowie i pamięci.

lówka charytatywna, która

niach w MWD. Przebieg jed-

go lwowskiego sprawila, że ks.

odprawial w katedrze poranne

Zmarl 7 stycznia 1966 roku

codziennie wydawala przeszlo

nego z nich w czerwcu 1946

Jastrzębski jako jeden z nie-

i wieczorne nabożeństwa, rzad-

na zapalenie pluc. Jego pogrzeb

200 obiadów dla biednych. Ju-

roku spowodowanego orga-

licznych kaplanów uniknąl la-

ko spowiadal, chrztów i ślubów

odbyl się 10 stycznia 1966 roku

bileusz 50-lecia kaplaństwa

nizacją procesji ulicami mia-

grów i represji. ,,Rzeczywi-

prawie nie udzielal.

w katedrze, przewodniczyl mu

ks. Jastrzębskiego obchodzony

sta w uroczystość Bożego Cia-

ście śledzono go nadal zaocznie

W kościolach niemal na

ks. Zygmunt Haluniewicz. Do

26 sierpnia 1956 roku we Lwo-

la, przekazal do Polski jeden ze

w kościele, często dokuczano,

każdej mszy św. byli specjalnie

dnia pogrzebu trumna z jego

wie byl wielką manifestacją

świadków: ,,Wezwany do odpo-

wymagano różnych formalno-

wyznaczeni slużbiści, którzy

zwlokami spoczywala na ka-

wdzięczności katolików za jego

wiedzialności przez wladze za

ści, lecz ten staruszek wyrobil

dokladnie liczyli przybywa-

tafalku w katedrze. W homilii

pracę duszpasterską w sowiec-

tak śmialy czyn, rzekl im: Mi-

sobie u urzędników przekona-

jących wiernych oraz szukali

pogrzebowej ks. Haluniewicz

kiej rzeczywistości.

losierdzie Boże każe mi to robić.

nie o swej kompletnej nieszko-

odpowiednich metod do ogra-

wyrazil wdzięczność przyja-

Największą jednak jego za-

Zapytano go, czemu nie wyjeż-

dliwości ideologicznej. Okazalo

niczenia dzialalności Kościola

cielowi i dobroczyńcy z okresu

slugą bylo ocalenie przed za-

dża do Polski? Odparl: Bo Milo-

się, że w tym leżala jego sila, bo-

katolickiego.

więzienia i lagrów, po czym od-

mknięciem tej prastarej lwow-

sierdzie Boże każe mi tu pozo-

wiem przez dwa lata od 1946 do

Niejaki K. Polonnyk 8 lutego

prowadzil zmarlego na Cmen-

skiej bazyliki metropolitalnej.

stać. Wladze uznaly: To jakiś

1948 roku byl de facto probosz-

1960 roku tak pisal do Wydzia-

tarz Janowski. Ks. Jastrzębski

Mimo slabego zdrowia potra-

czlowiek pomylony i zostawily

czem Bazyliki Metropolitalnej

lu Spraw Religii we lwowskim

zostal pochowany w rodzin-

fil przeciwstawić się agresji ze

go w spokoju. Wierni katolicy

we Lwowie, chociaż formalnej

województwie: ,,Tylko w koście-

nym grobie przy polu nr 4. Na

strony wladz, jak choćby ra-

uważają go za świętego ".

nominacji nie posiadal".

le katedralnym miasta Lwowa

wzniesionym później nagrobku

dzeniem sobie z regularnymi

Wladze komunistyczne uwa-

Jego rezygnacja z probo-

w 1959 roku zanotowano oko-

umieszczono blędną, istniejącą

przesluchaniami.

żaly go za ,,fanatyka religijnego

stwa w katedrze w 1948 roku

lo 15 000 spowiedzi i ponad

do dziś datę roku śmierci: 1965.

Pochodzący ze Lwowa ks.

i apolitycznego", a w raportach do

na korzyść przybylego znacznie

224 000 rozdanych komunii.

Wedlug powstalych w ostatnich

Marian Muzyka tak opisywal

Kijowa pisano, że nie jest szko-

mlodszego o. Rafala Kiernickie-

Z powyższym zjawiskiem nale-

latach wspomnień i opracowań

metody dzialania slużb oraz

dliwy, ,,uczęszcza bowiem do ko-

go OFM Conv mogla być podyk-

ży przeprowadzić walkę, ale ci-

zauważono, że ks. Jastrzębski

przyczyny wzywania ducho-

ściola i z nabożnym fanatyzmem

towana wiekiem lub też brakiem

chutko, niedostrzegalnie. Lwow-

po 1946 roku nie wyglaszal ka-

wieństwa na przesluchania do

dlugo i skwapliwie się modli".

doświadczenia w prowadze-

scy kaplani, jak na przyklad, dość

zań. Jako powód podawano za-

państwowych urzędów: ,,Ks. Ja-

Ks. Jastrzębski na spotkanie

niu parafii. Jednak najbardziej

często Seweryn, skarżą się na

kaz otrzymany od wladz pań-

strzębskiego raz po raz wzywa-

z urzędnikami udawal się zawsze

prawdopodobnym wydaje się

przepracowanie i na zmęczenie,

stwowych, który byl skutkiem

no na przesluchania do urzędu

w towarzystwie dwóch osób, aby

zmęczenie spowodowane czę-

czyli, że spowiadających się na-

sprzeciwu ze strony duchowne-

do spraw religii we Lwowie.

pod pozorem problemów zdro-

stymi przesluchaniami przez

leży przyjmować nieraz niemal

go na kręcenie filmu wewnątrz

Praktyka ta stala się dla wie-

wotnych mieć świadków tych

funkcjonariuszy państwowych.

od 8 godziny z rana do 8 godzi-

katedry lwowskiej.

lu duchownych niekończącą

spotkań. ,,Kiedy wchodzil do

Innych

kaplanów

jak

ny wieczorem. Należy doradzać

Ks. Jastrzębski, mimo wy-

księżom, aby nie przepracowy-

się udręką, bowiem wzywano

urzędu, elegancko się wszystkim

i  świeckich,  związanych

cofania się z funkcji proboszcza

wali się, chronili swoje zdrowie,

niektórych prawie każdego ty-

klanial, a do każdego z urzędni-

z kościolem wzywano rza-

katedry, przez wiele lat czynnie

ków zwracal się per panie mi-

godnia, jak np. później o. Rafala

dziej, najczęściej proponując im

dlatego niech wyjaśnią wier-

udzielal się w tutejszym duszpa-

nistrze. W trakcie rozmowy

Kiernickiego OFM Conv każ-

wspólpracę w gromadzeniu ma-

nym, że za odpuszczeniem grze-

sterstwie, czym zyskal ogromny

dego wtorku. Wizyty te mialy

świadomie udzielal niedorzecz-

terialów przeciwko proboszczo-

chów należy zwracać się do księ-

szacunek miejscowej rzymsko-

na celu nie tylko gromadzenie

nych odpowiedzi na pytania,

wi. Toteż po rezygnacji z urzę-

dza nie częściej jak jeden raz na

katolickiej wspólnoty. Wyra-

informacji na temat bieżącego

wskutek czego funkcjonariusze

du, ks. Jastrzębski ze względu

rok. To samo odnośnie komunii.

zem tego stala się obchodzona 26