23

nr 7 (395) | 15­28.04.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Nasza przedwojenna Ojczyzna

Zaraza, glód, wojna i brak granic, aż wreszcie wielki sukces

Gdy polskie państwo

20 i 21 roku. Jak kraj odbudo-

powstalo w 1918 roku,

wywać, gdy wszystkie środki

i sily ludzkie muszą być użyte

od razu na swej drodze

do dzialań militarnych, a po-

spotkalo plagi wymienione

nadto jest BRAK USTALONYCH

w tytule. Trzeba mieć

GRANIC PAŃSTWA?

wyjątkowego pecha

by tak rozpoczynać

Wtedy przebieg

niepodleglość wymarzoną

granic zupelnie nie

i oczekiwaną od 123

byl pewny. Obecnie

lat. Ten nieszczęśliwy

trudno jest zrozumieć,

początek w podręcznikach

że w listopadzie 1918

historycznych byl zawsze

roku powstalo polskie

pomniejszany lub nawet

państwo niepodlegle,

przemilczany, jakby mial

bez określonych granic.

być wstydliwy i niegodny

Znana warszawska firma

odnotowania wobec

wydawnicza M. Arct druko-

wydarzeń chlubnych

wala mapy obejmujące obszar

jakimi byly zwycięstwa

od Smoleńska po Berlin, ale

Legionów, negocjacje

bez granic między państwa-

wersalskie i wielki heroizm

mi. Mimo to, mapa świetnie się

narodu w roku 1920.

sprzedawala, gdyż Polacy ku-

powali ją, by pomarzyć o swej

MLODZI POLSCY KAWALERZYŚCI NA PATROLU PRZYFRONTOWYM W CZASIE WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ.

ojczyźnie, fantazjując na temat

BOHDAN LYP

P

DRUGI OD LEWEJ GABRIEL SZYPOWSKI, TEŚĆ AUTORA

jej rozleglości. Przez ponad dwa

rzezwyciężenie plag za-

lata w szkolach uczono dzie-

Kraj zniszczony

razy i glodu, z dzisiejsze-

ci, że Polska leży między Kar-

wojną, ludność

go punktu widzenia, bylo

patami, a Baltykiem i między

Dnieprem, a zachodnim krań-

osiągnięciem godnym uwa-

zdziesiątkowana

cem Wielkopolski. Równo-

gi i w historii narodu wartym

dzialaniami wojennymi,

odnotowania na należnym mu

cześnie trwaly nie tylko zma-

wielu mieszkalo

miejscu. Bez wiedzy i docenienia

gania zbrojne, ale i negocjacje

w ziemiankach lub

trudności, jakie nasz naród mu-

dyplomatyczne. Trwaly one

tulalo się bez domu,

aż do czasu ustalenia granicy

sial pokonać na początku istnie-

który splonąl w czasie

wschodniej w marcu 1921 roku

nia II Rzeczypospolitej, nie spo-

sób docenić dalszych osiągnięć.

w ramach traktatu ryskiego

wojny, a tu epidemia

zawartego z Rosją bolszewic-

Trzeba sobie zdawać sprawę, że

nieznanej choroby

powstanie niepodleglej Polski,

ką. Wielu ludzi bylo zawie-

zbiera śmiertelne

to nie tylko wydarzenia, w któ-

dzionych, że ustalone granice

żniwo wśród mlodych

rych wielcy i zacni patrioci two-

nie obejmują ziem wysunię-

ludzi. Jak w tej sytuacji

tych daleko na wschód, gdzie

rzyli kolejne rządy i podejmowali

rozpocząć odbudowę

wyspowo, wśród obcej ludno-

ważne decyzje, ale że w tym cza-

niepodleglej,

cen żywności. Miliony ludzi

sie naród żyl w biedzie i wielkim

Trzeba pamiętać, że nie-

ści, niegdyś osiadly ich polskie

przymieraly glodem i sytuacja

niedostatku, o czym zwykle już

dawno zakończyla się I woj-

rodziny. Tysiące ludzi ewaku-

odzyskanej Ojczyzny?

zmierzala w bardzo zlym kie-

malo się pisze.

na światowa, która trwala po-

owalo się z tamtych ziem lub

Czy zdajemy sobie

runku, a najdotkliwiej odczu-

Po ogloszeniu niepodleglości

nad cztery lata i potwornie

uchodzilo przed bolszewikami,

sprawę przed jakimi

wala to biedota. Zaczęto popu-

Polski wkrótce zaczęla się u nas

przeorala nasz kraj. Przeszly

by osiąść w centralnej Polsce.

poważnymi problemami

laryzować haslo ,,Podziel się

epidemia grypy zwanej hisz-

po nim wojska rosyjskie, nie-

stawal nowo utworzony

Mówi się, że Polska

panką. ZARAZA ta przywle-

jeżeli masz co jeść" i rzeczywi-

mieckie i austriackie. Nawaly

rząd, wojewodowie,

dźwignęla się

ście zjawila się pomoc, ale nie

czona do Europy z Amery-

ognia artyleryjskiego obracaly

krajowa, a z USA, gdzie tamtej-

ki rozszalala się korzystając

w zgliszcza wsie i miasteczka,

dzialacze spoleczni,

w dwudziestoleciu

sza organizacja charytatywna

z oslabienia organizmów milio-

nie oszczędzając naszej lud-

dowódcy wojskowi,

międzywojennym,

ARA, dzialając pod kierunkiem

nów ludzi przez wojenne trud-

ności, bo tego wymagal interes

lekarze i ludzie

a prawdą jest, że

prezydenta USA Herberta Ho-

ności aprowizacyjne. Ludność

któregoś z obcych mocarstw.

odpowiedzialni za

bylo to zaledwie

overa (1914­1919) przyslala do

Aby w ręce przeciwnika nie

w tamtych czasach byla oswo-

wskrzeszenie kraju?

osiemnastolecie

Polski ogromną ilość żywno-

dostaly się istniejące u nas za-

jona ze zjawiskiem epidemii,

1921­1939, gdyż lata

ści. Uważa się, że ta skutecz-

gdyż masowe zachorowania na

klady przemyslowe, wywożo-

W Polsce po uśmierce-

na pomoc dodala Polsce sil do

no z nich maszyny, a budynki

tyfus czy cholerę występowaly

1919­1920 musialy być

niu okolo ćwierć miliona lu-

dźwignięcia się. Z pomocy sko-

burzono. W czasie dzialań wo-

często. Natomiast nowa bardzo

poświęcone pokonaniu

dzi, grypa wygasla dopiero na

rzystala wielka liczba glodnej

jennych zrujnowano setki ty-

silna grypa zaatakowala or-

wielu wewnętrznych

wiosnę 1920 roku. Równocze-

ludności. Wtedy Amerykanie

sięcy domostw mieszkalnych,

ganizmy ludności nie mającej

i zewnętrznych

śnie wlaśnie wtedy ludności

wydali w Polsce aż pól miliar-

zburzono lub spalono tysiące

antycial dających im wystar-

przeciwności. Dzięki

doskwieral GLÓD. Nasz kraj

da posilków, a jednym z wie-

szkól i świątyń różnych wy-

czającą odporność na zakażenia

temu niepodleglość

zniszczony wieloletnią woj-

lu dzieci, jakie ta pomoc objęla,

znań, wiele dróg i torów kolejo-

nowym wirusem. W tamtych

zostala zachowana i to

ną nie byl w stanie wyżywić

byla Mama autora tego tekstu,

wych zdewastowano, a tysiące

czasach nie istniala slużba sa-

swych obywateli. Do pracy na

wówczas 14 letnia uczennica.

mostów wysadzono w powie-

nitarno-epidemiologiczna, nie

bylo najważniejsze!

roli brakowalo okolo pól milio-

trze. Nikt nie oszczędzal kraju,

prowadzono rejestrów zacho-

Znaleźli się ludzie

Niestety, jakby

na ludzi, którzy zginęli na woj-

który dla każdej armii byl je-

rowań, więc obecnie trudno

wielkiej odwagi,

nieszczęść bylo malo, los

nie, brakowalo koni do robót

dynie źródlem jej zaopatrzenia

jest określić dokladnie, ilu ludzi

męstwa i honoru,

polowych, gdyż masowo zasi-

we wszystko, co w danej chwili

uśmiercila hiszpanka. Uważa

sprawil, że ze wschodu

którzy wyprowadzili

lily różne armie, nie bylo bydla

można bylo zrabować.

się, że na świecie grypa ta zabi-

ruszyla zbrojna

Polskę z okropnej,

i trzody, którą wybito dla wy-

Gdy odzyskaliśmy upra-

la co najmniej 50 milionów lu-

nawalnica i trzeba

karmienia milionów żolnierzy

gnioną wolność i niepodleglość,

dzi. Na podstawie nekrologów

prawie beznadziejnej

bylo jej stawić czola,

w czasie dzialań wojennych.

okazalo się, że odzyskaliśmy też

analitycy ustalili, że ofiarami

sytuacji i przystąpili

zamiast odbudowywać

Zrujnowana wieś polska nie

gospodarcze rumowisko. Rów-

tej choroby byli glównie ludzie

do odbudowy dopiero

kraj. WOJNA POLSKO-

byla w stanie zapobiec glodowi.

nocześnie nowa wojna pode-

mlodzi w wieku 20 do 40 lat.

w roku 1921, dokonując

W Polsce w tamtych latach

rwala do obrony setki tysięcy

Lekarze zaskoczeni pojawie-

BOLSZEWICKA

cudu gospodarczego

wystąpily też ogromne upa-

mlodych ludzi i wyslala do wal-

niem się nieznanej choroby nie

pochlonęla nowe

zaledwie w 18 lat.

ly. W roku 1921 np. w lipcu

ki z kiepskim wyposażeniem.

wiedzieli jak jej przeciwdzialać.

wydatki, nowe straty

w Kaliszu odnotowano 400C,

Zamiast odbudowywać kraj,

Szpitale byly przepelnione za-

Czy ludzie ci znaleźli

wśród ludności

zaś susza spowodowala bar-

mlodzież walczyla na wscho-

możniejszymi chorymi, a bie-

zrozumienie i zaslużoną

i doprowadzila wielu

dzo slabe zbiory, co przyczy-

dzie, w Wielkopolsce, na Śląsku

dota marla na swoich domo-

chwalę za swój heroizm?

ludzi do skrajnej nędzy.

nilo się do ogromnego wzrostu

w trzech powstaniach w 1919,

wych legowiskach.