27

nr 7 (395) | 15­28.04.2022

Z przedwojennej prasy

www.kuriergalicyjski.com

Humor

Niezgrabny on poczwarnie

na dróg rozstaju oto

żydowski

sercem do Siebie garnie

odtrąca zaś brzydotą.

Zemsta

A jednak ten, co postać

Twą rzezal w tym kamieniu,

W wagonie pierwszej klasy

swej chęci pragnąl sprostać

na linii Kraków ­ Lwów siedzi

tęgawy pan Sigmunt, ale jakoś

I wielbil Cię w natchnieniu.

nie może usiedzieć spokojnie.

I przeto, Boski Panie.

Coś go widocznie niepokoi, bo

ten widzi Twą brzydotę,

co chwilę wstaje, to znów siada,

kto, gdy przed Tobą stacje,

chwyta się za pazuchę, pięścia-

mi uderza się po piersi.

w swem sercu ma martwotę.

Wspólpasażerowie zaintry-

Kto jednak przed Twym krzyżem

gowani dziwnym zachowaniem

w cierpieniu we lzach stanie,

pana Sigmunta pytają ze wspól-

temu Tyś z sfer nad niżem ziemi,

czuciem, co mu dolega. W odpo-

gdzie wieczne trwanie.

Natomiast w numerze wtor-

o którem piszemy osobno, a 30

umieszczono

w

aresztach

wiedzi na to pan Sigmunt sięga

kowym mamy policyjne pod-

wypadków ­ pobicia, pchnięć

policyjnych.

za koszulę, coś drobnego stam-

Dla tego Ty, Chrystusie,

sumowanie okresu świątecz-

nożem i strzelań, z czego tyl-

tąd wydobywa, wyrzuca to coś

nego... Krwawe święta we

poczwarnie wyciosany,

ko w samym trzecim komi-

za okno i mówi:

Wesolych Świąt,

Lwowie.

ucieczka w zlej pokusie,

sariacie policyjnym przy uli-

­ Bydlę! Nie chcialo spokojnie

ale nie takich

balsamem na zle rany.

39 wypadków pchnięć no-

cy Balonowej zanotowano 18

jechać pierwszą klasą, to niech te-

żem, strzelań i pobicia. Tym

pchnięć nożem. Przez 2 dni

raz idzie na piechotę do Lwowa...

jak w 1927 roku!

Takiemu Ty, o Boże.

razem  Święta  Wielkanoc-

Policja i stacja ratunkowa

Tylko tak wygląda

gdy slania się, gdy ginie:

ne byly we Lwowie bardzo

bardzo wiele mialy do czy-

Pan Mordko ze Lwowa prze-

-- Pójdź, serce me otworzę,

krwawe. W ciągu dwóch dni

nienia. Wiele osobników od-

Zostala zachowana orygi-

bywal z wizytą u rodziny w Ber-

wejdź w me Królestwo ninie!

mieliśmy jedno zabójstwo,

stawiono do szpitala, a innych

nalna pisownia

linie. Ale czasy zaczęly być już

niespokojne i kolo wagonu, do

Groby polskich legionistów w Stanislawowie

którego wsiadl pan Mordko, krę-

cą się mlodzi hitlerowcy. Zoba-

czywszy pana Mordkę w oknie

W dzisiejszym Skwerze

wagonu, ostentacyjnie zatrzy-

Pamięci, dawnym miejskim

mują się przed nim i wolają:

cmentarzu Stanislawowa

­ Heil Hitler!

przy ul. Sapieżyńskiej

Pan Mordko uśmiecha się

(ob. Niezależności) bylo 5

życzliwie i nic nie mówi.

wspólnych grobów polskich

Mlodzi hitlerowcy odchodzą,

legionistów II ,,Żelaznej"

by po kilku minutach wrócić

Karpackiej Brygady. Dziś

i powtórzyć swój okrzyk przed

spróbujemy odkryć tę znaną

obliczem pana Mordki.

nie wszystkim kartę historii

­Heil Hitler!

Stanislawowa ­ obecnego

Kiedy sytuacja powtarza się

Iwano-Frankiwska.

po raz trzeci, pan Mordko po-

wiada po niemiecku:

USTAWIENIE METALOWEGO KRZYŻA W PRZYBLIŻONYM MIEJSCU

­ Panowie się uprzejmie mylą,

ROMAN CZORNEŃKI

GROBU LEGIONISTÓW. UCZESTNICY ODNOWIENIA GROBÓW USS-

ja nie jestem Hitler, ja tylko tak

PETRO HAWRYLYSZYN

UAG, (TRZECI OD PRAWEJ) LEON ORZEL. 1990 R.

P

glupio wyglądam...

o boju pod Molotkowem

miejskiego. Jak widać na zdję-

listopada zostal pochowany na

Na statku

ranni polscy legioniści

cmentarzu miejskim.

ciu zachowala się jedynie bocz-

Dwóch galicyjskich Żydów

trafili do niewoli rosyj-

Przez dluższy czas krajo-

na furtka z dawnego wejścia na

plynie okrętem do Ameryki. Na-

skiej i zmarli z ran w szpitalu

znawcy uważali, że grób pol-

polski cmentarz wojskowy.

POMNIK 7 LEGIONISTÓW

gle zrywa się burza i okręt za-

Czerwonego Krzyża w Stanisla-

Po sowieckiej dewastacji

skich legionistów zostal znisz-

NA CMENTARZU MIEJSKIM

czyna tonąć. Jeden z Galicjuszy

wowie. Podczas porządkowania

cmentarza miejskiego w 1980

czony w czasach sowieckich.

W STANISLAWOWIE. DZIELO

zaczyna rozpaczać i zalamując

cmentarza w Kniahininie Kolo-

Jednak, w 2016 roku Muzeum

roku, utracono usytuowanie

MARIANA ANTONIAKA, 1927 R.

ręce wola:

nii pod koniec 1924 roku groby

,,Bohaterów Dniepru" otrzy-

grobu polskich legionistów.

­ Mojsze! Mojsze! Popatrz, co

legionistów zostaly uporząd-

malo z wydzialu kontaktów ze

W maju 1990 roku, podczas re-

Na cmentarzu miejskim po-

się dzieje! Okręt idzie na dno...

kowane. Z inicjatywy polskiej

nowacji grobu żolnierzy USS-

zostaly jednak dwa wspólne gro-

spolecznością  Ministerstwa

Jego towarzysz jest jednak zu-

spoleczności miasta w 1926

-UAG, Leonid Orzel z wlasnych

by legionistów, których rodziny

Obrony Węgier zdjęcia węgier-

pelnie spokojny.

roku te pochówki zostaly prze-

prawdopodobnie nie wyrazily

skich pochówków wojskowych

funduszy zakupil metalowy

­ Jaki ty glupi! Czemu ty się

niesione do wspólnej mogily,

w Stanislawowie z 1944 roku.

krzyż, który robotnicy pomo-

zgody na ekshumację i przenie-

denerwujesz? Ty nie potrzebu-

na której wzniesiono pomnik.

gli mu zamontować obok grobu

Na jednym z nich w miejscu

sienie szczątków. Znane jest na-

jesz ani rozpaczać, ani krzyczeć.

Powstal Komitet Pomnika Le-

grobu legionistów przebiegala

strzelców. Obecnie ten krzyż stoi

zwisko tylko jednego legionisty

To przecież nie jest twój okręt.

gionistów, którego zadaniem

nieopodal grobu Bohatera Nie-

w grobie na cmentarzu miejskim.

droga. Czyli na wiosnę lub z po-

Okręt jest kapitana. Niech on się

bylo uzgodnienie projektu. Na

Jest to porucznik Tadeusz Ga-

czątkiem lata 1944 roku wladze

biańskiej Sotni Romana Guryka.

martwi i smuci, a nie ty!

początku 1926 roku ekshu-

wryś, urodzony w Dębicy w 1881

niemieckie nakazaly znisz-

Podczas prac przy poszuki-

mowano 7 szczątków legioni-

waniu materialów o historii woj-

roku, ciężko ranny pod Molotko-

czenie tego grobu i przelożenia

Transakcja

stów z trzech wspólnych gro-

skowych nekropolii Stanislawo-

tam prostej drogi do cmentarza

wem zmarl 4 listopada 1914 roku

bów i przeniesiono je na glówny

Statek linii transatlantyckiej

żolnierzy węgierskich, leżą-

wa w Archiwum obwodowym

w wojskowym szpitalu Czerwo-

cmentarz wojskowy, leżący za

zatonąl. Kilkunastu rozbitków

nego Krzyża w Stanislawowie. 5

cego poza terenem cmentarza

odszukano dokumenty wydzialu

murem cmentarza miejskiego.

z trudem unosi się na falach. Obok

pochowków wojskowych okrę-

Przebito również w tym mu-

marynarzy z zatopionego statku

gowej dyrekcji robót publicz-

rze glówne wejście na cmentarz

nych i dokladny plan cmentarza

walczą z falami pan Ernest i pan

wojskowy. Z czasem aleja miej-

Nachman. Pan Ernest traci sily,

wojskowego w Stanislawowie.

skiego cmentarza, prowadząca

wola więc w kierunku marynarzy:

Dokladne zdjęcia pomogly w lo-

na cmentarz wojskowy otrzy-

­ Dam dwieście tysięcy dola-

kalizacji miejsca grobu polskich

mala nazwę Alei Legionistów.

rów temu, kto doholuje mnie do

legionistów. 5 sierpnia 2014 roku

Pomnik legionistom mial

brzegu!

zostaly przeprowadzone pra-

powstać jeszcze w 1926 roku,

Kilku marynarzy rzuca się

ce miernicze, w których wzięli

w stronę pana Ernesta, który

jednak z nieznanych przy-

udzial autorzy artykulu. Podczas

przez moment waha się, które-

czyn dzielo stanislawowskiego

prac ustalono, że okolo 5 me-

mu wilkowi morskiemu powie-

rzeźbiarza Mariana Antoniaka

trów terenu dawnego cmentarza

rzyć swoje życie, nie mówiąc

odslonięto w 1927 roku. Obe-

miejskiego odcięto pod fabrykę

już o kapitale. Nagle slychać

lisk dekorowala kilkumetrowa

,,Promprylad". Ustalono też, że

wolanie pana Nachmana:

postać legionisty z karabinem

grób polskich legionistów leżal

­ Ernest, nie zawieraj żad-

w ręku. Na tablicy widnial na-

przed ustawionym w 2002 roku

nych transakcji! Widać ląd!

pis: ,,Legiony Polski. 1914­1918.

pamiątkowym znakiem na cześć

Z krwi waszej trudu i znoju Pol-

żolnierzy UPA, Dywizji ,,Gali-

POLKI, DAWNE MIESZKANKI STANISLAWOWA, PRZY ODNOWIONYM

JANUSZ WASYLKOWSKI,

ska powstala by żyć".

zien" i czlonków OUN.

SYMBOLICZNYM GROBIE 7 LEGIONISTÓW, LATA 2000 R.

OBYŚ ŻYL W CIEKAWYCH CZASACH