29
nr 7 (395) | 1528.04.2022
Okruchy historii
www.kuriergalicyjski.com
do Londynu i w 2003 roku lwo-
w parku Stryjskim, blisko
umocnienia gruntu. Nad brze-
wianka, znana aktorka i piosen-
wejścia od ulicy Pulawskie-
giem stawku ulożona będzie
karka Wlada Majewska posta-
go (obecnie Parkowa), nad sta-
olbrzymia plyta, z której pro-
nowila ufundować Kilińskiemu
wem. W 1935 roku wykonanie
wadzić będzie kilka schodków
nową szablę w miejsce już cal-
projektu pomnika komitet po-
do powierzchni utworzonego
kiem zniszczonej. Piękny gest
wierzyl Janinie Reichert-Toth.
w miejsce stawku basenu z czy-
jednak nie mógl poprawić ogól-
Plan sytuacyjny, otoczenie po-
stą wodą. Na plycie tej posta-
nego stanu pomnika. Dopiero
mnika, ścieżki i trawniki do-
wiony będzie cokól pod pomnik.
w 2009 roku polskie Minister-
okola zaprojektowal architekt
Zakończeniu prac i ustawieniu
stwo Kultury i /dziedzictwa Na-
Zbigniew Wzorek. Rzeźbiar-
pomnika przeszkodzil wybuch
rodowego (MKiDN) postanowi-
ka zaproponowala niezwykle
II wojny światowej, zaś odlane
lo sfinansować kompleksową
interesującą kompozycję: po-
w brązie części pomnika zosta-
konserwację i odnowienie po-
nad 3 metrową postać ,,Oracza"
ly zniszczone przez okupantów
mnika, wskutek czego uzupel-
mlodego mężczyzny, pochy-
niemieckich w warszawskiej
niono wszystkie ubytki, braku-
lonego nad sochą, jako sym-
odlewni braci Lopieńskich, jak
jące napisy i tablice. Pomnik też
bol ludu polskiego, którego dolę
również i model pomnika.
starannie oczyszczono, zakon-
opiewala Konopnicka. Odlana
Miejsce nad stawem nie zo-
serwowano, uporządkowano
z brązu postać Oracza miala stać
stalo jednak poza uwagą no-
otoczenie, krzaki i drzewa, rów-
na postumencie o wysokości 3
wej wladzy sowieckiej. W 1941
nież klomb przed pomnikiem.
metrów, którego ścianę fronto-
roku powstal projekt usta-
Prace prowadzil polsko-ukra-
wą zdobil medalion portretowy
wienia wielkiej ponad 4-me-
iński zespól konserwatorów pod
Marii Konopnickiej o średnicy
trowej figury Stalina na nie-
kierownictwem Janusza Smazy,
75 cm. W marcu 1938 roku mo-
dobudowanym postumencie
profesora warszawskiej Akade-
del pomnika w skali 1:1 byl wy-
pomnika Konopnickiej. Figu-
mii Sztuk Pięknych.
konany w gipsie i odeslany do
ra Stalina byla już zrobiona,
Bardziej
skomplikowa-
odlania w Warszawie. W paź-
ale ustawić przed wybuchem
ną byla historia realizacji ini-
dzierniku 1938 roku poświęco-
wojny z Niemcami sowieci nie
cjatywy spolecznej w sprawie
no kamień węgielny na miejscu
zdążyli. W parku Kościusz-
ustawienia we Lwowie pomni-
budowy pomnika. W styczniu
ki w tymże czasie ustawiono
ka Marii Konopnickiej, zna-
1939 roku Rada Miejska zapo-
pozlacaną kompozycję ,,Le-
nej poetki polskiej, pochowanej
wiedziala powstanie w ciągu
nin i Stalin w Gorkach." Wy-
na Cmentarzu Lyczakowskim.
roku sześciu nowych pomni-
żej wspomniane pomniki, jak
Od 1922 roku upamiętnie-
ków we Lwowie, wśród nich
Komitet tymczasem zebral oko-
kontynuowal informowanie
i inne pośpiesznie ustawione
niem poetki zajmowal się ko-
w październiku pomnika Ma-
lo 50.000 zlotych na budowę
swoich czytelników o postę-
we Lwowie sowieckie agita-
mitet budowy pomnika Marii
rii Konopnickiej. W maju 1939
pomnika, z nich 10.000 dolarów
pach w budowie cokolu pomni-
cyjne rzeźby, zostaly, rzecz ja-
Konopnickiej. Lwowska Rada
roku ,,Dziennik Polski" pisal, że
przekazalo Stowarzyszenie Po-
ka: ,,Obecnie odbywają się prace
sna, zniszczone w pierwszych
Miejska w 1929 roku wybrala
,,w tych dniach będzie rozpisa-
laków z Chicago. W pierwszych
okolo budowy cokolu pomnika
dniach niemieckiej okupacji
plac Halicki na miejsce budo-
ny konkurs na budowę scho-
dniach sierpnia przystąpiono
Konopnickiej. Po przedwstęp-
przez samych mieszkańców
wy pomnika, zaś później po-
dów i cokolu pomnika, a w cią-
do realizacji projektu. 10 sierp-
nych próbach na dno staw-
miasta.
stanowiono ustawić pomnik
gu lata prace będą zakończone."
nia 1939 roku ,,Dziennik Polski"
ku wbito dziesiątki pali dla
(cdn.)
Wiersze ukraińskie z cyklu:
Kącik liryczny
Most nadziei
MARIUPOL
NIEDZIELA W KIJOWIE
Kaniony gruzów bylych ulic
w parkach i ogrodach Kijowa
widma wieżowców osmalone
świtem ciszę krysztalą ptaki:
pod stopą szklo papiery
powraca wielki rytm przyrody
i wypalone wraki samochodów
Mgly wstają nad Dnieprem
Stara kobieta ciągnie wózek
zlote kopuly lśnią w blasku
pelen rozpaczy wszystko jej przepada
modlitwy się rodzą na nowo
myśl jej przecina z hukiem pocisk
To tu to tam wśród syren
zrywa się znowu blisko kanonada
wolają glębią dzwony
W piwnicach wszędzie slychać jęki
W metrze wśród placzu
placz czasem rwie się i pacierze
slychać pacierze i w bunkrach
Jeszcze ostatnia kromka chleba
Na ulicach gdzie dym się unosi
na równo trzeba ją podzielić
dogasa gdzieniegdzie plomień
Wśród potrzaskanych drzew
W tych wschodach slońca jest
powiewa wciąż ukraińska flaga
tyle barbarzyńcom zaprzeczenia
Morze caluje falą puste plaże
W glosach ptaków już wiosna
i wieczność bohaterom przepowiada
Z modlitwą nadzieja przychodzi
Slowa zbyt male na tragedię
że wojna jednak zagaśnie
ciala tam wszędzie rozrzucone
odplyną w dal wody wzburzone
NAD LISTEM
przykryte plaszczem czy gazetą
MOST NADZIEI
Piszesz że w nocy wciąż wyją syreny
wiersz żaden bólu nie wypowie
slychać przeloty i bombardowania
A teraz dobro które się zrodzilo
Nike powstaje tam o każdej porze
I pragniesz by koszmar ten przepadl
zwie się solidarność: most z serc
trwalsza niż spiż i bialy kamień
\nigdy nie wiesz czy dotrwasz do rana
nad wojny przepaścią przerzucony
Z serc wiernych aż do końca
Któż pojmie jaką lawiną ciąg makabry
Wsparty na myśli wielu filarach
z oczu patrzących w wielki plomień
milionach czynów codziennych
potoczy się dalej? Nie placzesz bo lez już
CZARNOBYL
nie ma a tylko pieką oczy gdy slyszysz
Na zrozumieniu wzajemnym
Przy elektrowni ploną wielkie lasy
w mediach jęki rannych lamenty matek
pomocy pokrzywdzonym
i żywcem pogrzebanych gluche odglosy
Żadne pociski go nie skruszą
zwierzęta oszalale żywe pochodnie
krążą w plomieniach ptaki czarne
Nikt nie wie ile rosyjskich rakiet nadleci
moc żadna machin latających
żelaznych smoków nie przemoże
opodal czolgi wojska uzbrojone
gdzie spadną na dzieci? na starców?
Kolumny dymów wspierają strop nieba
kobiety? Czy na bloki świątynie szpitale?
Most przerzucony między sąsiadami
nikt nie wie co z tego się zrodzi
Co z gmachów ulic i szkól pozostanie?
pomiędzy ulicami wsiami i miastami
,,Za parę godzin zaczynam zajęcia choć
idący przez otwarte zupelnie granice
Czy oddech zatrują wzburzone atomy
podanie herbaty chleba dloni
czy nie zagasną slońca promienie
trudno się zabrać do pracy bez spania
i mrok ogarnie wszędzie Ziemię
Czy mlodzież przyjdzie jeszcze na zajęcia
Wznoszony w każdej chwili i na nowo
Nie bądź spokojny rano pijąc kawę
nie wiadomo Czy też uczelnia się rozpryśnie
przez rozumiejące się lepiej narody
że to daleko przenigdy tak nie myśl
pośród apokalipsy wojny huraganu.
Most w którym piękno trwa największe:
Nie patrz tak ufnie w bliską przyszlość
I tylko jedno wiem wyznajesz że Ukraina
czyste światlo W mroku promień
Czarnobyl nagle może być wszędzie
wciąż się broni I wolna pozostanie!"
III. 22
18.III.22
26.III.22
MARIUSZ OLBROMSKI
