16

nr 9 (397) | 17­30.05.2022

Zapiski wojenne

www.kuriergalicyjski.com

Wojna

Na żolądek. Mój mąż leży, cierpi

na żolądek. Wolontariusze już

tu byli. Obiecali przynieść le-

(część 5)

karstwa, ale nikt nie wrócil".

Zapisuję nazwy leków i przy-

rzekam sobie, że dostarczę je tej

i autokarami. Opowiadam ro-

babci. Na przeciwko jej mniej

TEKST I ZDJĘCIA

dzicom  historię  warowni

więcej ocalalego domu stoi są-

DMYTRO ANTONIUK

i widzę, że slucha mnie rów-

siedni, spalony. Ogień w dziw-

Początek kwietnia 2022 r.

nież inna rodzina. Zapoznaję

ny sposób nie rozprzestrzenil

Kijów i znowu Podole:

się z nią. Pochodzą z Charko-

się na jej dom.

wśród zabytków

wa. Nie mają już mieszkania ­

Tutaj są same ruiny. Nie ma

starożytności

zbombardowane. Co dalej ­ nie

nic: nie ma światla, nie ma

1 kwietnia, wieczór w mojej

wiedzą. Mężczyzna, kobieta

gazu i wody. W niektórych

dzielnicy w Kijowie. Wycho-

i dwoje dzieci. Staram się opo-

miejscach są pojedyncze oso-

dzę na spacer przed godziną

wiadać i pokazywać tak, żeby

by, które przeżyly ten koszmar

policyjną. Nie widzialem tego

choć na chwilę zapomnieli

i teraz naprawiają dachy lub

miejsca takim nawet na po-

o swoim nieszczęściu.

wybite okna. Mijamy ogromny

czątku pandemii covidu dwa

Tata jest bardzo zadowolo-

sklep firmy Kuhne&Nagel, spa-

lata temu: zupelnie opustosza-

ny z ujrzenia twierdzy. Rzad-

lony i zniszczony wybuchami

le ulice w pólmroku, niebieska

ko okazuje podziw dla tego, co

pocisków. Coś takiego ogląda-

mgla, zamknięte i zaśmiecone

widzial, więc bardzo się cieszę,

lem jedynie w niektórych fil-

liśćmi wejście do metra, rzad-

że moglem mu pokazać tę perlę.

mach. Lecz nawet tam nie bylo

kie światla w oknach. Wszyst-

Zawsze chcialem podróżować

,,zdechl w 2022 roku". Oby tak

bez kól ­ szabrownicy niestety

obrazów takiego zniszczenia.

ko to robi przygnębiające wra-

z tatą i wydaje się, że marze-

się stalo.

już się postarali... Nieco dalej ­

Wyjeżdżamy na resztki mostu

żenie. Ale, z drugiej strony, nie

nie się spelnilo, ale podróżuje-

Muszę jechać do Irpienia,

zniszczona stacja benzynowa

przez rzekę Irpień w Hostome-

slychać strzelaniny, jak to bylo

my dziś niezupelnie z wlasnej

Buczy, Hostomela. W niewy-

z przewróconym samochodem

lu. Jedna strona jest calkowi-

we wszystkich poprzednich

woli...

tlumaczalny sposób pociąga

w wyniku eksplozji. Wypadaly

cie zniszczona, druga bardzo

wizytach tutaj. W ciągu go-

mnie to, ale nie podoba mi się

z niego naprędce zebrane rze-

się ugina, ale samochody przed

7­ 8 kwietnia 2022

dziny marszu spotykam tylko

to moje pragnienie oglądania

czy: ubrania, buty, karma dla

nami odważają się jechać. Ze

dwie osoby. Od czasu do czasu

Irpień, Horenka, Hostomel:

horrorów. Nie potrafię sobie

zwierząt. Widzę dużo zniszczo-

strachem, mocno przekrzywie-

do glowy wkradają się glupie

oczy nie wierzą temu, co widzą

tego wyjaśnić. Wladze infor-

nych drogich samochodów. Lu-

ni na bok, przejeżdżamy przez

myśli o wrogich sabotażystach,

Znowu w Kijowie. Calą ro-

mują, że miasta te są zamknię-

dzie pewnie oszczędzali na nie

ten most. Zaczyna się centralna

którzy mogą cię tu zabić tylko

dziną i mam nadzieję, że nie

te, trwa rozminowywanie, że

przez cale życie...

część Hostomelu, który orko-

dla zabawy. Ale napięcie lago-

będziemy musieli znów ucie-

w okolicznych lasach wylapu-

Mój przyjaciel M. i ja jeste-

wie zajęli jako pierwszy, zrzu-

dzi kilka kotów, które wydają

kać. Oficjalne media podają,

je się moskali, którzy po pro-

śmy w Horence pod Kijowem.

cając tu desant. Zniszczenie,

się mieszkać dużą rodziną pod

że obwody kijowski i czerni-

stu zostali porzuceni podczas

Przejeżdżamy  przez  Pusz-

pożary, chaos. Chcę obejrzeć

jednym z ganków. Widać, że lu-

howski zostaly już calkowicie

ucieczki. Ale mimo to jadę do

czę-Wodycę, gdzie 23 lutego

dom mego przyjaciela, które-

dzie je tu karmią, futrzaki zaś

wyzwolone. Aż nie mogę w to

Romanówki, gdzie byl most

w drodze od źródla znaleźliśmy

go mieszkanie zostalo znisz-

nie uciekają ode mnie.

uwierzyć. Do niedawna slysza-

do Irpienia. Przed mostem stoi

z córką cudownego szczenia-

czone pociskiem wroga. Ale na

Kolejne dni spędzam znowu

lem strzaly i widzialem poża-

kilka samochodów ­ dalej nie

ka. To piękna stara podmiejska

drodze są saperzy i nikomu nie

w trasie. Zabieram rodziców

ry z balkonu mojego domu. Te-

ma przejazdu. Droga, domy,

dzielnica kijowskich domów

wolno ruszać dalej. W pobliżu

do Kamieńca na kilka dni, aby

raz cisza. Ta cisza jest dziwnie

cerkiew ­ wszystko po wybu-

letniskowych. Są tu wspania-

znajduje się w polowie znisz-

wrócić z żoną do Kijowa. Je-

przerażająca. Do kanonady już

chach min wroga. Zniszczone

le dwory z początku XX wieku.

czona przez pożar dzielnica

dziemy do wsi Noskowce w ob-

się przyzwyczailiśmy.

do cna. Pod plotami znajdują

Na szczęście znane mi domy są

domków, tak zwanych town-

wodzie winnickim. Częściowo

Żona wciąż boi się przeby-

się dziecięce wózki porzucone

nienaruszone, ale niektóre bu-

-hausów. Śliczne niegdyś pię-

zachowal się tu na wpól spalony

wać w Kijowie. Jest zagubiona

przez uciekających od ostrza-

dynki zostaly zniszczone przez

trowe domy z malymi ogród-

palac Potockich, którzy pod ko-

nawet we wlasnym mieszka-

lu. Gdzieś tutaj zginęla cala

eksplozje. Jedziemy do sąsied-

kami. Nawet nazwa tej ulicy

niec XIX wieku zmuszeni byli

niu. Wydaje się, że wszystko

rodzina, z wyjątkiem mężczy-

niej Horenki. Tu naprawdę bie-

brzmi ­ Malownicza. Polowa

go sprzedać rosyjskim wlaści-

jest nadal takie samo, lecz alar-

zny, który się trochę spóźnil

da. Tyle domów zniszczonych,

budynków splonęla, inne zo-

cielom ziemskim. Skoro tu je-

my przeciwlotnicze i zaklejo-

i nie trafil pod eksplozję. Oto

wszystko okaleczone. Wróg tu

staly splądrowane. Widać, że

stem, chcę zaktualizować moje

ne okna sprawiają, że się wra-

ten okaleczony, rozdarty most.

nie dotarl, ale bez przerwy cha-

wybito tu drzwi i okna, który-

zdjęcia podobnych miejsc do

ca do rzeczywistości ze swego

Przed oczy nasuwa się marcowe

otycznie strzelal do wioski, nie

mi wynoszono niektóre rzeczy

ewentualnego przedruku mo-

mikrokosmosu.

zdjęcie setek cywilów z dzieć-

zważając na cywilów. Pozna-

Na jednym z podwórek leżą za-

jej książki o polskich rezyden-

Wieczorem idziemy z nią na

mi i zwierzętami, stojących

jemy starszą panią Irinę, któ-

bawki, przez zniszczone okna

cjach, którą planowalem opu-

spacer przed domem. Nie ma już

pod nim, czekających na koniec

ra opowiada o tym, jak przyle-

widać na ścianach śmieszne

blikować akurat w tym roku

przygnębiającej mgly, na uli-

ostrzalu. Na środku rzeki, na

cialy tu wrogie pociski. Jeden

obrazki z kotami... Bolesny wi-

2022.

cach jest trochę więcej ludzi,

ruinach mostu leży przewró-

z nich wystaje prosto z asfaltu.

dok. Z jednego mniej więcej ca-

Już w Kamieńcu zastalem

ale wciąż bardzo malo oświe-

cony samochód. Przechodzę

Pamiętamy, że niebezpiecznie

lego domu wychodzi mężczy-

tak piękny zachód slońca, że

tlonych okien. Na jednym ze

na drugą stronę i wchodzę na

jest tu chodzić i uważamy na

zna. Mieszkal tutaj i udalo mu

pomimo glośnego szczekania

skrzyżowań widzimy nowy

most. Jest wiele spalonych lub

każdy nasz krok. Przy jednym

się wyjechać z rodziną. Widzę

podwórkowych i ulicznych

krzyż w ziemi. Grób? Zbliża-

przestrzelonych samochodów,

z domów stoi babcia. Podcho-

przez okno jego córkę patrzącą

psów pobieglem do dzielnicy

my się. Na krzyżu zdjęcie puti-

które ludzie porzucili chowa-

dzę, witam się, pytam, czy cze-

na nas. Częstujemy go papie-

Polskie Folwarki, by fotografo-

na, rok jego urodzenia i podpis

jąc się pod mostem. Niektóre są

goś nie potrzebuje. ,,Leki. Różne.

rosem. Mówi: ,,Wyjęli drzwi

wać w pomarańczowych pro-

i okradli dom. Nasi szabrow-

mieniach ,,zlotej godziny" ka-

nicy byli tu po orkach. Ale na

tolicką fasadę miasta z katedrą

szczęście ­ żyjemy. Widzisz,

św. Piotra i Pawla, klasztorem

ten dom splonąl na samym

franciszkanów i innymi. O dzi-

początku. Stoi na podwórku

wo, w poprzednich podróżach

zniszczony porsche. Mieszkalo

nie bylem w tych ladnych, wą-

tam mlode malżeństwo. Pod-

skich uliczkach prywatnych

czas pożaru kobieta udusila się

domków, gdzie na elewacjach

dymem, a jej mąż oszalal".

ozdobne wielobarwne kafel-

Trudno nam tu cokolwiek

ki wskazują na wplywy są-

powiedzieć. Nie da się tego po-

siedniej Moldawii i Bukowiny,

jąć. Jak w XXI wieku cala armia

gdzie ludzie uwielbiają wszyst-

może niszczyć cywilów, ich

ko, co kolorowe. Myślę sobie,

mienie, ich godność tylko dla-

że chcialbym tu zamieszkać,

tego, że ci ludzie nie chcą być

a na pewno mialbym na ścianie

posluszni najeźdźcom? Czy to

domu taką plytkę, która mie-

wszystko dzieje się naprawdę?!

nilaby się kolorami w promie-

Czy ożywają teraz te wszyst-

niach zachodzącego slońca.

kie okropne wspomnienia Li-

Następnego dnia cala ro-

twinów, Polaków i Ukraińców

dzina udaje się na krótką wy-

z zachodniej Ukrainy, dokąd

cieczkę do twierdzy Chocim,

przybyli sowieccy żolnierze,

której jeszcze nie zwiedzili mój

aby ich ,,wyzwolić"? Dużo prze-

ojciec i mama żony. Tutaj zadzi-

czytalem o tym. Dziś identycz-

wia prawie pusty duży parking,

ne są świadectwa tych oto lu-

który zawsze byl calkowi-

dzi, którzy takich książek nie

cie wypelniony samochodami

czytali...