8

nr 10 (398) | 31.05.­16.06.2022

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

W Donbasie najbardziej interesują mnie miejscowi ludzie

SEBASTIAN PLOCHARSKI,

Jej wcześniej nie bylo. Ludzie mi mó-

kapelanów w Siewierodoniecku. Je-

stem zafascynowany nimi. Są bardzo

wią: ,,Moja koleżanka mówi po rosyj-

fotograf, dokumentalista,

odważni. Oni podchodzą do tego tak,

sku, ja po ukraińsku, ale mi nigdy to

który na stale mieszka

nie przeszkadzalo. Mamy dwa języki,

że slużą ludziom dla Boga. Wyciąga-

w Glasgow, w rozmowie

li ludzi z miejsc, gdzie nikt nie chce

ale jesteśmy takimi samymi ludźmi".

z WOJCIECHEM

wjeżdżać. Bylem z nimi w czasie,

Teraz często obserwuje takie sytu-

JANKOWSKIM opowiadal

gdy byla zajęta miejscowość między

acje, że jedne sąsiad jest proukra-

o pracy w Donbasie,

iński, a drugi prorosyjski. Nawet

Bachmutem a Lisiczańskiem i droga

żolnierze pokazywali często przez

byla nieprzejezdna. Teraz Ukraiń-

o ryzyku, o wojnie

cy wyparli stamtąd Rosjan i można

lornetkę swojego kolegę ze szkolnej

i jak wojna wplywa na

tamtędy jeździć. Ale wtedy nie moż-

lawy. Powiedzial jeden z nich: ,,Lubi-

życie i rozwój dzieci,

na bylo jeździć do Lisiczańska, bo

liśmy się, siedzieliśmy w jednej lawce

o odważnych kapelanach

­ teraz jest moim wrogiem". Gdy jeź-

samochód mógl być ostrzelany nie

i o sąsiadach rzucających

dzilem rowerem, wiele spotkalem ta-

tyle z artylerii, co z kalasznikowa.

w siebie ziemniakami.

Mieliśmy takie zdarzenie, że przez

kich sytuacji, nawet zdarzylo się, że

szybę wlecialo kilka pocisków. Ka-

sąsiedzi w siebie ziemniakami rzu-

Jaki jest cel Twojej pracy?

pelani podjęli wtedy decyzję, że tam

cali. Tak bylo w Zajcewie na przyklad.

Przez ostanie siedem lat badam Don-

nie pojadą.

Jesteś obecnie w Polsce. Czy

bas pod względem spolecznym. Na

Jakie wyznania są ci kapelani?

planujesz wrócić?

samym początku w 2015 roku zafa-

scynowala mnie strona militarna.

To są protestanci, mają normalne ro-

Widzialem wiadomości, że Bachmut

Spędzilem trochę czasu z różnymi

dziny. Oni wyjeżdżają i gloszą Slowo

jest ostrzeliwany. Od razu pojawi-

SEBASTIAN PLOCHARSKI

batalionami. Bylem wówczas też po

la się myśl, że muszę wrócić. To jest

Boże. Wyjeżdżaliśmy w takie mo-

stronie tzw. republik donieckiej i lu-

Ja kalkuluję swoje ryzyko, poświęcam

uzależniające. Nie od adrenaliny, ale

menty, w takie miejscowości, które

spadly pociski. Dom zostal znisz-

gańskiej. Dość szybko zorientowalem

się dla swojej pracy. Bylem w róż-

byly ostrzeliwane, a oni otwierali

taka myśl się pojawia, że tam się coś

czony, ale ucierpialo też domostwo

się, że to nie moje tematy ­ ja szukam

nych niebezpiecznych sytuacjach

swój bus i rozdawali chleb i inne pro-

dzieje, a mnie nie ma. Chociaż tam się

Wowy. A z sąsiadem, który okazal

glębi. Tam można znaleźć fajne rzeczy,

w Donbasie i zrozumialem to, że jeże-

dukty spożywcze, a potem otwiera-

toczy już inna wojna. Tydzień temu

się prorosyjski ­ staralem się obser-

ale kwestie militarne to nie mój świat.

li wykonuję swoją pracę, swoją pasję

li Biblię i czytali. To byl obrazek jak

tam bylem, to bylo 150 żolnierzy

wować relacje międzyludzkie ­ byla

Zainteresowalem się kwestiami spo-

i mialoby mi się coś stać, to będę się

z jakiegoś filmu. To bardzo filmowy

ukraińskich rannych jednego dnia,

wielka nienawiść.

lecznymi i w 2020 roku wybralem

cieszyć, że tak skończę życie. Wiem,

obrazek. Opowiadają o Bogu w chwili,

ale nie poranionych tylko np. bez nóg.

Wspomnialeś o nienawiści.

się rowerem po linii rozgraniczenia

że to brzmi dziwnie, ale ja do tego już

gdy ta miejscowość jest ostrzeliwana.

Muszę tam wrócić, bo zbieram hi-

Czy widzialeś, jak ona wkracza

między terenami kontrolowanymi

się przygotowalem. Na pewno nie

Mówią: wszystko będzie dobrze, Bóg

storie ludzkie. Realizuję takie trochę

między ludzi, którzy do 2013

przez Ukrainę a tymi dwoma tzw.

będę jednak podejmować niepotrzeb-

z jest z wami, Bóg was uratuje. Musi-

bieda-dokumenty, bieda-reportaże.

roku żyli w zgodzie?

republikami. Chcialem poznać ten

nego ryzyka, na ile będę w stanie to

cie wierzyć ­ to was zbawi.

Jeżdżę autobusami, w Donbasie jeź-

Donbas centymetr po centymetrze.

kontrolować.

dzilem stopem albo rowerem. Ostat-

Oczywiście! W Donbasie to ,,klasyka".

Czy ludzie stali i sluchali ich?

Zwykle jeździlem z dziennikarzami

Ja tych ludzi poznaję, obserwuję, ja

nio  poznalem  fantastycznych

Ta linia przebiega w sztuczny sposób.

Czy zabierali chleb i biegli do

od punktu A do punktu B. Rower na-

do nich wracam, widzę jak się zmie-

domu?

tomiast daje możliwość bycia blisko

niają. Interesuje mnie, jak ten proces

ludzi. W moim projekcie o to chodzilo

przebiega, gdy się czlowiek zmienia.

To jest jeden z najgorszych obrazków,

­ mialem przejechać 800 kilometrów

A dla odbiorcy ważne jest poznanie

jeśli chodzi o pomoc humanitarną.

jak najbliżej linii rozgraniczenia, po-

czlowieka, utożsamienie się z nim, to

Ludzie są sfrustrowani. Większość

znawać przypadkowych ludzi i robić

jest ważniejsze niż zobaczenie czlo-

czasu zajmuje nam uspokajanie ludzi.

ich portrety. ,,Przedśmiertne portre-

wieka w nieszczęściu.

Ludzie są zdesperowani. Czasem mó-

ty mieszkańców Donbasu" ­ tak to

wią, że chleba nie jedli od miesiąca.

A czy są osoby szczegól-

nazwalem. Nazwa z pewnością prze-

Czasem trzeba ich uspokajać, żeby się

nie Ci bliskie wśród twoich

sadzona, ale byl to zabieg artystycz-

nie pozabijali. Ja pewnie też bym się

bohaterów?

ny, by zwrócić uwagę, że za chwilę

tak zachowywal w takim momencie.

może tych ludzi nie być, że za chwilę

Taką osobą jest Wowa. Gdy go pozna-

Każdy walczy by mieć dla siebie. To

możemy o nich zapomnieć, że oni tam

lem w 2015 roku, mieszkal na poste-

jest trudny moment: Jestem tu i mu-

utknęli i moim zadaniem bylo to po

runku, w punkcie kontrolnym z żol-

szę opowiadać, ale jest to strasznie

to aby pokazać tych ludzi w różnych

nierzami. Mial wtedy 12 lat. Mieszkal

przykre dla mnie. Czuję się bardzo

galeriach, stworzyć taki kontrast,

w miejscowości Bobrowne, 7 km od

niezręcznie. Ci ludzie walczą. Jedna

żeby ludzi ze wsi pokazać w galeriach

Siewierdoniecka. Byl dla tych żol-

saszetka zupy w proszku tych ludzi

w mieście. Od siedmiu lat robię kino

nierzy takim poslańcem. Jeździl na

tak raduje, że strach to obserwować.

dokumentalne. Mam różnych boha-

przyklad po papierosy. Poznalem go

Poznaliśmy się w marcu w Ki-

terów. Film mial ukazać się w tym

przypadkowo. Spędzilem trochę cza-

jowie. Jak z Kijowa trafileś do

roku, ale będzie musial być uaktual-

su z jego rodziną, mieszkalem u nich.

Donbasu?

niony z powodu wybuchu pelnoska-

Do Wowy potem wracalem. On teraz

lowej wojny.

ma 19 lat. Uczyl się w Kramatorsku na

Pojechalem na początku do Zaporoża.

ratownika medycznego. W marcu na

Tam byla moja koleżanka, którą po-

Przyszedl ten moment, począ-

dom jego sąsiada (co ciekawe, wedle

znalem w czasie tego projektu z ro-

WOWA, GDY GO POZNALEM MIAL 12 LAT, PUNKT KONTROLNY

tek pelnoskalowej wojny ­ 24

slów Wowy sąsiad jest separatystą)

werem, gdy przejechalem 800 km. To

W MIEJSCOWOŚCI BOBROWSKIE, 2015 ROK

lutego. Co wtedy pomyślaleś?

wlaśnie w Mariupolu się zakończy-

Już od listopada spodziewaliśmy się

lo. Tam poznalem Annę, której mama

tego. Dlatego przyjechalem z Glasgow

później przez prawie cale oblężenie

do Torunia, żeby być blisko i móc za-

byla w Mariupolu. Dwa tygodnie

reagować. Ale 24 lutego, gdy zostalem

temu ewakuowala się. A sama Ania

zalany deszczem informacji, pomimo

studiuje kulturoznawstwo w Chica-

wszystko pomyślalem: To niemożli-

go, w Zaporożu byla wolontariuszką.

we. Od lat mówilo się, że Rosja kiedyś

Tam z kolei bylem świadkiem przy-

napadnie i my straciliśmy czujność.

jazdu wielkiego konwoju z Mariupola

Mam kolegę, oficera zawodowego,

i Melitopola, gdzie ewakuowano ty-

lotnika i on pisal ,,Sebastian, jaka

siąc osób. Widzialem tam tzw. ścianę

wojna? Siedzę w klubie. Wyobrażasz

placzu. To jest taka tablica do której

sobie, że ma być wojna? Przecież ja

przyczepia się kartki. Tam byly in-

bym byl już w koszarach". Nawet

formacje na przyklad o treści: ,,Sasza.

wojskowi uspokajali. Tego dnia do-

Jeżeli się ewakuowaleś, to my to na

znalem szoku i pomyślalem, że jak,

ciebie czekamy. Tu jest nasz numer".

a w czwartek zaczęla się wojna i już

Albo: ,,ewakuowalem się, nie wiem,

w czwartek wyjeżdżalem z Andrijem,

gdzie jest mój brat, moja siostra".

reżyserem z Kijowa, który miesz-

Przecież w Mariupolu nie bylo Inter-

ka w Toruniu. On chcial wstąpić do

netu ani sieci telefonicznej. Ludzie

Obrony Terytorialnej.

nie mieli ze sobą kontaktu.

Z Zaporoża przejechalem do Dnipra,

Może się zdarzyć, że znajdziesz

a stamtąd do Siewierdoniecka.

się na linii frontu. To jest de-

Chcialem ewakuować Wowę, co się

cyzja bardzo odważna albo

wtedy nie udalo. Oni nie chcieli się

nieprzemyślana.

ewakuować. To jest zresztą typowe

WIEŚ KRASNOHORIWKA, OBWÓD DONIECKI