15

nr 10 (398) | 31.05.­16.06.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Nie rozwiązana

ją do terenów parku miejskie-

(ob. Ruch), gdzie w latach 1970.

zostala kwestia

powstala dzielnica BAM. Skry-

go. Nowy cmentarz proponowal

usytuować pomiędzy gorzelnią

tykowal też lokalizację nowe-

zamkniętego wokól

a węzlem kolejowym.

go cmentarza pomiędzy gorzel-

parterową zabudową

nią i węzlem kolejowym, gdzie

cmentarza poleglych

Glównymi magistralami

utrzymuje się wysoki poziom

radzieckich żolnierzy

wspólczesnego

wód gruntowych, dlatego nie na-

i oficerów przy ul.

leży tam grzebać ludzi. Dodal też,

Stanislawa mialy stać

Lenina. Wątpliwości

że nie chcialby, aby pochowano

się trzy odgalęzienia

tam jego bliskich.

wywolalo również

od dworca kolejowego:

Obecni opowiedzieli się rów-

przedlużenie ul.

pierwsze ­ ulicą

nież za przeniesieniem Cen-

Lenina przez cmentarz

Lenina w kierunku

tralnego targu w inne miej-

katolicki, bowiem

poludniowym; drugie

sce, bowiem w dzień targowy

wychodzila na dwie

trudno tędy przejść i jeżeli ktoś

­ na pólnoc do drogi

cegielnie z glębokimi

chce trafić na ul. Puszkina (ob.

okrężnej na Halicz

gliniankami.

Czornowola), musi minąć dwie

i przejście na rynek

ulice. Zastępca przewodniczą-

Centralny; trzeci

cego Miejskiego komitetu wy-

To wlaśnie Gorszeniow jako

ZNISZCZONY GMACH POCZTY

­ ulicą Halicką do

pierwszy wystąpil w obronie

konawczego Kulik w sprawie

Pośród podstawowych

centrum miasta. Fejgin

Ostrą dyskusję wywolala

zabytków miasta. Stwierdzil:

lokacji cmentarza radzieckich

niedociągnięć

byl kategoryczny:

żolnierzy i oficerów posunąl

propozycja umieszczenia za-

- Autor nie wlączyl do ogólnej

kladów przemyslowych przy

się jeszcze dalej ­ zapropono-

kompozycji swego rozwiązania

planu generalnego

zaproponowal zburzyć

ul. Dlugiej, bo zamiast czarno-

wal wyburzyć dzielnicę miesz-

zabytków architektoniczno-hi-

architekt miejski K.

ratusz miejski,

ziemu byla tam glina i torfo-

storycznych. Co więcej ­ propo-

kaniową, aby cmentarz byl wi-

Gorszeniow wskazal

uszkodzony podczas

wiska, grożące potencjalnym

nuje rozbiórkę Ratusza podczas

doczny z ul. Grunwaldzkiej, przy

malą powierzchnię

wycofywania się przez

której stal Obwodowy komitet

zatopieniem, co uniemożliwialo

gdy można go latwo odbudować

centralnej części

Niemców.

partii. Co do centrum ­ to zapro-

przelożenie tam nasypów ko-

i zrekonstruować. Oprócz tego

miasta ­ 1,9 ha (obecny

ponowal on wyburzyć wszyst-

lejowych. Pośród wypowie-

autor proponuje zabudować wie-

Podczas omawiania pla-

dzianych uwag podkreślano,

lopiętrowymi budynkami nie-

kie domy od Ratusza do palacu

Rynek) i pozostawiony

nu powstala kwestia podzialu

że nowy plan nie przewidywal

które kościoly, które są zabyt-

Potockich i w ten sposób posze-

za nią Centralny

rzyć centralny plac miasta. ,,Jest

miasta na trzy lub cztery re-

drogi do lotniska. Krytykowa-

kami i zamknąć mury forteczne.

targ, przebywający

to stara dzielnica, gdzie piwnice

no Fejgina za brak koncepcji

Wlączyl to do swego planu, jak

jony z wlasnymi wladzami lo-

wówczas w okropnych

są zalane fekaliami" ­ motywo-

rozwoju transportu miejskie-

kalnymi. Jednak liczba ludno-

gdyby mówiąc, że cerkiew Bl.

warunkach

wal. Co do Ratusza, Kulik propo-

ści miasta i perspektywy jego

go. Nie rozwiązano również

Wasyla w Moskwie należy ogro-

sanitarnych.

nowal jego zachowanie, bo jest

przemyslowego rozwoju na to

problemów ruchu samochodo-

dzić murem chińskim, aby nikt

Skrytykowal również

punktem ,,trygonometrycznym"

nie pozwolily. Nie uwzględnio-

wego w centralnej części mia-

jej nie oglądal. Wręcz przeciwnie

(?), a do niego można dobudować

sta, której ostre zakręty i ślepe

­ zabytki należy eksponować,

no w planie rozwoju sieci wo-

plan zabudowy placu

np. Palac Rad. Centralny targ

uliczki prowadzily do częstych

dociągowej i kanalizacyjnej.

wiązać z ogólnym planem mia-

naprzeciwko dworca, bo

zaproponowal przenieść na ul.

wypadków. Dość oryginalnie

sta, co będzie mialo swoje odbicie

Nowe przedsiębiorstwa w tym

już w 1938 roku podjęto

Frunze (ob. Króla Daniela).

okresie umieszczono tymcza-

skomentowal tę sytuację in-

i pozwoli wyrazić charaktery-

decyzję o rozbiórce

Przy takich debatach udalo

sowo na Majzlach w okolicach

spektor sanitarny D. Kuźmen-

styczny wizerunek miasta ­ar-

trzypiętrowej

się obronić historyczny wizeru-

ul. Radzieckiej, a teren bazy

ko: ,,W 1930 roku w Nowym

gumentowal Gorszeniow.

zabudowy, by otworzyć

nek Stanislawowa-Stanislawa

Jorku zginęlo w wypadkach 30

Zwrócil również uwagę na

produktów naftowych przeka-

i opracować plan generalny roz-

tys. osób. Nie mamy tu Nowe-

potrzebę  rozbudowy  miasta

zano zakladowi remontu samo-

perspektywę z dworca

woju miasta z zachowaniem za-

go Jorku, ale nam też może się to

chodów nr 63 Ludowego Komi-

w kierunku poludniowym ­ za

na centrum miasta.

zdarzyć" ­ mówil.

bytków miejskiej architektury.

sariatu obrony.

lotniskiem i stadionem ,,Spartak"

Wolontariacka wspólpraca polskiej wsi i lwowskich Żydów

Prawie tysiąc kilometrów

­ Przyjechaliśmy z Char-

nie wieźć powietrza. Pampersy,

w jedną stronę pokonuje za

kowa ­ mówi Sasza. ­ Byliśmy

cukier, ciastka, herbata. Są też

każdym razem Zbigniew

na wypoczynku w Karpatach,

paczki humanitarne dla woj-

Hedrych, soltys wsi

a tymczasem 24 lutego wy-

ska. Jest wiele rzeczy potrzeb-

Buk w województwie

buchla wojna. Nie mieliśmy

nych, ciuchy, odzież, buty, które

zachodniopomorskim, aby

możliwości powrotu do domu.

przekazaly sklepy. We Lwowie

dostarczyć do Lwowa kolejne

Dojechaliśmy do Lwowa, gdzie

gości nas Wito Nadaszkiewicz.

dary dla Ukrainy.

mamy przyjaciól. Wcześniej

Potrzeba bardzo wielka. Byli-

byliśmy razem w obozie wo-

śmy w obozie dla uchodźców.

lontariackim,  mieszkaliśmy

Widzimy te potrzeby. Towar

TEKST I ZDJĘCIE

w mieszkaniu wolontariuszy.

jest tutaj rozdzielany i roz-

KONSTANTY CZAWAGA

Bylo nas dziesięcioro, teraz

wożony na wschodnie tereny

nieco mniej.

Ukrainy, więc zapraszamy bar-

­ Zaczęlo się to w pierwszych

­ Urządziliśmy wspólnie

trzech dniach wojny. Posta-

dzo wszystkich chętnych do

schron i prowadzimy zajęcia

nowiliśmy wspólnie z miesz-

wspólpracy, do pomocy. Bardzo

z dziećmi i rodzinami prze-

kańcami, że musimy udać się

serdecznie prosimy o pomoc.

siedleńców ­ dodaje Masza. ­

temu byly pod okupacją. Już

tam z pomocą ­ mówi Zbigniew

Partnerami polskich dobro-

Przed wojną myśleliśmy, by zor-

wyslaliśmy pierwszy transport

Wspólnie zrobiliśmy mozaikę,

czyńców ze wsi Buk jest lwow-

ganizować w tej synagodze no-

Hedrych. ­ Zebraliśmy bardzo

która tu wisi na ścianie. Ludzie

skie przedstawicielstwo Sto-

woczesne Centrum Edukacyjne,

do Mikolajowa. Będziemy kon-

szybko śpiwory, koce, koldry,

nam piszą, że nasze mozaiki

tynuować te dzialania. Mam

poduszki, karimaty, konser-

warzyszenia Wspólna Sprawa

a bezpośrednio na tej wielkiej

w Charkowie chronią ich dom.

wy i przyjechaliśmy do Lwowa

z Poznania i Towarzystwo Kul-

sali mialy być eksponowane

nadzieje, że wojna niebawem się

Dookola domy są zbombardo-

tury Żydowskiej im. Szolema

wystawy artystyczne i wysta-

skończy, ale pomoc dla tych po-

z pomocą. Myśleliśmy, że to bę-

wy historyczne. Niestety wojna

szkodowanych regionów będzie

wane, a ten stoi caly. Bardzo nas

dzie jeden raz, a dzisiaj jesteśmy

Alejchema we Lwowie, którego

potrzebna jeszcze przez najbliż-

to poruszylo, zdecydowaliśmy

siedziba znajduje się w dawnej

pokrzyżowala te plany, ale sy-

już siódmy. Te wszystkie rzeczy

zrobić mozaikę we Lwowie, ona

nagoga może pomagać Lwowo-

sze miesiące.

daje nam bardzo dużo prywat-

synagodze.

też będzie chronić. Może dla-

Aleksander Bondarenko i Ma-

nych osób. Zaczęliśmy wspól-

­ W tej chwili znajdujemy

wi inaczej. I nie tylko Lwowowi

tego wlaśnie nasze mieszkanie

się w bardzo cennym zabytku ­

­ w tej chwili w postaci maga-

rina Kogan pochodzą z Char-

pracę z Pawlem Palczyńskim

jest cale, duża mozaika wisi tam

wyjaśnil nam Wito Nadaszkie-

zynu operacyjnego, dokąd nad-

kowa, znajomi nazywają ich

ze Stargardu Szczecińskiego,

Sasza i Masza. Gdy wybuchla

w kuchni.

wicz ze Stowarzyszenia Wspól-

chodzi pomoc humanitarna dla

który robi to na szerszą skalę.

­ Sasza każdego roku przy-

na Sprawa. ­ Jest to synagoga

cywilów. Również dla obrony

wojna, byli w Karpatach. Zo-

Od niego na Ukrainę wyjeż-

jeżdżal do Lwowa, by odnawiać

stali we Lwowie, gdzie prowa-

dżają TIRy z pomocą. Wspiera

neobarokowa zbudowana na po-

terytorialnej, dla lekarzy. Pomoc

synagogę ­ mówi dalej Masza.

też nas. Jak nie mamy pelnego

czątku XIX wieku. Jest to jedna

nadchodzi generalnie z Polski,

dzą warsztaty artystyczne dla

­ Drugą naszą mozaikę wylo-

z dwóch lwowskich ocalalych

ale też z Izraela. Dystrybuujemy

dzieci i rodzin uchodźców. Wy-

busa, to nam doladuje i zawsze

żyliśmy dla naszych darczyń-

tę pomoc w obwodzie lwowskim,

konali też mozaikę obok miej-

możemy przyjechać tutaj zala-

w ogniu II wojny światowej sy-

scowej biblioteki oraz przekazali

ców z Polski, jako dar. Jesteśmy

nagog. Bylo kiedyś we Lwowie

ale jeszcze bardziej zwracamy

dowani pod sufit. Zresztą, wi-

im bardzo wdzięczni. Zaczę-

ponad 50 osobnych gmachów

uwagę na wschód. Aby ta pomoc

malą mozaikę jako prezent dla

dzą państwo, z tak malego sa-

solectwa Buk. Sasza pracuje jako

liśmy nawet uczyć się języka

mochodu ­ tyle rzeczy. Każda

synagogalnych, a oprócz tego

docierala i na Donbas, i na tere-

ny Kijowszczyzny, Charkowsz-

anestezjolog, a mozaiki wykla-

polskiego i nauczyliśmy się już

dziurka, każdy kawalek prze-

ponad sto bożnic, czyli żydow-

dają od pięciu lat.

dziecięcej piosenki.

skich domów modlitewnych.

czyzny, które jeszcze kilka dni

strzeni są wykorzystane, żeby