22

nr 10 (398) | 31.05.­16.06.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Zabójstwo Andrzeja Potockiego  (cz. 3)

Praktyczne przygotowania

do zamachu Miroslaw

Siczyński rozpocząl

na przelomie marca-

kwietnia 1908 roku, gdy

kupil pistolet Browning

M 1906 kaliber 6,35 mm.

We wspomnieniach, które

ukazaly się po 20 latach,

wspominal, że kupil broń

przed ostatnim wyjazdem

na wieś z agitacją, która

miala miejsce tydzień

przed zamachem.

PETRO HAWRYLYSZYN

JEWHEN OLEŚNICKI (1860-1917) ­

K

UKRAIŃSKI DZIALACZ POLITYCZNY

rótkolufowa broń w tych

I SPOLECZNY, PRAWNIK,

czasach byla legalnie do

EKONOMISTA, PUBLICYSTA

nabycia w sklepach z bro-

I TLUMACZ

nią. Oprócz tego broń można bylo

nabyć u prywatnego sprzedaw-

którym namiestnik wywolywal

cy. Siczyński stwierdzil, że na-

woźnego, w tym dniu dlaczegoś

byl broń w prywatnym warszta-

nie dzialal.

ILUSTRACJA CHWILI ZABÓJSTWA, OPUBLIKOWANA W PRASIE 18 KWIETNIA 1908 ROKU

cie Boleslawa Litowskiego przy

Przed Siczyńskim Potocki

ul. Czarnieckiego 2 (ob. Winni-

przyjąl aptekarza z Krakowa

czenki). Na ironię, Litowskie-

zapytal, dlaczego wystrzelil tyle

W sobotę 11 kwietnia 1908

mlodzieniec ubral anglez, wy-

Mariana Doskowskiego, który

go jako eksperta, zaproszono na

razy w ofiarę, ten odpowie-

roku Siczyński zapisal się na

nająl fiakra i kazal się wieźć do

zapamiętal Ukraińca jako ,,mlo-

rozprawę sądową. Potwierdzil,

dzial, że nie byl pewien strzalów

audiencję do hrabiego Po-

namiestnictwa na ul. Czarnec-

dego czlowieka, szatyna, który

że broń, z której oddane zostaly

i obawial się, że jedynie zrani

tockiego na dzień następny,

kiego (ob. Winniczenki 18).

spokojnie przeglądal gazety na

strzaly do namiestnika, pocho-

Potockiego.

niedzielę 12 kwietnia. Jako

Potocki przyjmowal peten-

stoliku, kilka razy stawal przed

dzila z jego warsztatu, ale nie

W czasie śledztwa Siczyński

przyczynę podal chęć objęcia

tów w sali audiencji. Obok mie-

lustrem i poprawial fryzurę,

pamiętal czy Siczyński nabyl ją

opowiadal, że początkowo rozwa-

posady pomocnika nauczy-

ścila się poczekalnia, sklada-

a potem obojętnie rozmawial

osobiście.

żal możliwość dokonać zamachu

ciela (suplementa). Rankiem,

jąca się z dwóch pomieszczeń.

o czymś z wieśniakami. Roz-

Wybór  broni  świadczy

na ulicy. Widzial kilkakrotnie, jak

w dzień zamachu, Siczyński

W tym dniu zapisalo się jedynie

mawiali po polsku. Jego zacho-

o amatorskim poziomie za-

Potocki samotnie przechadzal się

wyszedl z domu o godz. 8. i udal

12 osób. Troje z nich wchodzili

wanie nie wywolalo żadnych

machowca. Model pistoletu

po parku przed gmachem Sejmu

się do swego przyjaciela, prze-

jako grupa. Petentów bylo mniej

podejrzeń". Gdy aptekarz zostal

browning, który nabyl Siczyń-

Krajowego i w drodze do Kasyna

wodniczącego  studenckiego

niż zwykle, bo w tym dniu wy-

zaproszony do namiestnika, Si-

ski, pojawil się na rynku przed

Szlacheckiego. Jednak zamacho-

towarzystwa ,,Hromada" Teo-

padala Niedziela Palmowa. Na

czyński poszedl do garderoby,

dwoma laty. Producenci twier-

wiec obawial się, że może trafić

dora Zamory, który mieszkal

liście Siczyński byl pod nr 8. Po

gdzie przygotowal broń, prze-

dzili, że jest to broń samoobrony

niewinną osobę i staral się jesz-

w ukraińskim ,,Domu akade-

nim mial iść student-architekt

kladając ją do innej kieszeni.

dla osób nieprzygotowanych,

cze lepiej zapamiętać postać Po-

mickim" przy ul. Supińskiego

Antoni Ripa, odbywający w na-

Ponieważ zatrzymal się dlużej

slużąca do strzalu z bliskiej od-

tockiego. W tym celu kupil za 40

17 (ob. ul. Kociubińskiego 21).

miestnictwie praktykę i trzech

w garderobie, woźny, pilnujący

leglości. Jej zaletą byly niewiel-

halerzy widokówkę z portretem

Mieszkali tu studenci Ukraiń-

ukraińskich chlopów (wspo-

porządku, wyszedl za nim na

kie wymiary (dlugość zaledwie

namiestnika. To zdjęcie student

cy ze wszystkich uczelni ukra-

mniana grupa). W oczekiwaniu

korytarz i przywolal go.

10 cm) i można bylo ją trzymać

nosil stale przy sobie.

ińskich we Lwowie. Od Zamo-

na swoją kolej Siczyński spędzil

Gdy woźny Józef Kaniak wy-

niezauważalną w ręku. Broń

Siczyński doszedl też do

ry pożyczyl wizytowy frak

okolo trzech godzin.

wolal nazwisko Siczyńskie-

posiadala automatyczny bez-

wniosku, że zabójstwo na uli-

angielski, tzw. ,,anglez". Taką

Zgodnie z listą, woźny na-

go, ten szybko wstal, wszedl do

piecznik, który zwalnial się,

cy ­ ,,zza plota" ­ jak to określil

odzież kupowali przeważnie

miestnictwa zapraszal peten-

sali audiencyjnej i zamknąl za

gdy strzelający mocno ściskal

­ jest czynem niegodnym. Dla-

studenci starszych roczników

tów do sali. Spotkanie odbywalo

sobą drzwi. Student-architekt

ją w ręku. Ludzie, nie mają-

tego postanowil dokonać zama-

i chodzili w nich na egzami-

się w cztery oczy i namiestnik

Ripa zwrócil uwagę, że wcho-

cy nawyków obchodzenia się

chu w gmachu namiestnictwa,

ny końcowe. Biedniejsi wypo-

osobiście robil notatki. Już po

dząc do sali, Siczyński popra-

z bronią, zazwyczaj w sytu-

wykorzystując okazję osobistej

życzali ten strój od innych. Na

zamachu polskie czasopisma la-

wil sobie ,,coś w kieszeni kami-

acji ekstremalnej zapomina-

audiencji u namiestnika. Na au-

oficjalnych przyjęciach w na-

maly sobie glowę nad tym, czy

zelki". Świadkowie twierdzili,

ją o zwolnieniu bezpiecznika.

diencję mógl zglosić się każdy.

miestnictwie obowiązywal od-

zamachowiec znal porządek

że natychmiast po zamknięciu

Kolejną zaletą browninga byla

Podczas rozprawy akt oskarże-

powiedni strój i bez niego do

udzielania audiencji, w tym i to,

drzwi rozlegly się strzaly. Pisto-

jego niewielka cena. M 1906

nia podkreślal, że Siczyńskie-

namiestnika nie dopuszcza-

czy wiedzial, że zostanie sam na

let, z którego strzelal Siczyński,

kosztowal od 8 do 12 dol. USA,

go dopuszczono do Potockiego

no. W ,,Domu akademickim"

sam z Potockim. Na rozprawie

byl niewielki i niezauważalny

w zależności od modyfikacji,

mimo, iż znany byl, jako ,,rady-

Siczyński  przebywal  okolo

zjawila się jeszcze jedna oko-

w dloni, dlatego zamachowiec

co w przeliczeniu na walutę

kalny ukraiński agitator".

trzech godzin. Przed godz. 11.

liczność ­ dzwonek elektryczny,

mógl podejść do biurka namiest-

austriacką wynosilo 40-60

nika, nie wywolując podejrzeń.

reńskich.

Prawdopodobnie tak wlaśnie

Sądząc z dalszych wydarzeń,

bylo, ponieważ Kaniak, wpusz-

Siczyński zupelnie nie znal się

czający studenta na audiencję,

na broni. Na sądzie twierdzil,

wspominal, że pierwszy strzal

że w pistolecie mial pięć naboi

byl bardzo cichy (gdyby zama-

i rankiem staral się wprowadzić

chowiec wystrzelil od razu za

szósty nabój. Ale to mu się nie

drzwiami, odglos bylby moc-

udalo. Ponieważ pistolet, który

niejszy). Sam Siczyński twier-

nabyl mial magazynek na sześć

dzil, że wyjąl broń od razu za

naboi, możemy przypuszczać, że

drzwiami i po wygloszeniu

byl on pelny. Potem zamacho-

krótkiego zdania zacząl strze-

wiec wystrzelil gdzieś jeden na-

lać. Ale w różnych okresach

bój na próbę. Potem już nie udalo

Siczyński wspominal tę chwi-

mu się samodzielnie uzupelnić

lę różnie. Wersja kanoniczna:

magazynek. Nie przyszlo mu

,,Za nasze krzywdy, za wybory,

nawet do glowy, że doświadcze-

za krew Kagańca!" ­ tak twier-

ni strzelcy ladują do broni do-

dzil latem 1908 roku podczas

datkowy nabój, wprowadzając

rozprawy sądowej. A w 1967

go do komory, a potem wyjmując

roku, w wywiadzie polskiemu

magazynek, doladowują go ko-

dziennikarzowi Aleksandrowi

lejnym pociskiem. Później, już

Jancie, zamachowiec przedsta-

w więzieniu w Stanislawowie,

wil sytuację inaczej: ,,Od drzwi

gdy ukraiński strażnik, z któ-

powiedzialem: ,,Pan morduje

rym byl w dobrych stosunkach,

moich ludzi i muszę za to pana

GMACH NAMIESTNICTWA NA POCZĄTKU XX WIEKU