26

nr 11 (399) | 17­30.06.2022

Z przedwojennej prasy

www.kuriergalicyjski.com

Ach, ten bialy ekran...

W latach 30. XX w. we

roznamiętnia serca. I w każdem

większem środowisku obok te-

Lwowie ukazywal się

atrów świetlnych, z pewnością

,,Ilustrowany Dziennik

pożytecznych, istnieją przed-

Lwowski" z wymownym

siębiorstwa czysto spekulacyjne

podtytulem ,,Teatr i film".

lub zgola szkodliwe. Dlatego też

Bylo to pismo wydawane

wlaśnie przy wymiarze podat-

nakladem Spólki

ku należaloby traktować kina

Wydawniczej ,,Dziennik

indywidualnie i te, które niosą

zdrowe poslannictwo, powinno

Lwowski', drukowane

się uprzywilejować w stosunku

w drukarni ,,Dziennika

do innych: spekulatywnych lub

Polskiego" we Lwowie

narkotyzująco dzialających.

przy ulicy Cichej 5.

Na razie wstrzymujemy się

Redaktorami naczelnymi

od definitywnych wniosków,

pisma byli Roman

odnoszących się do lokalnych

stosunków lwowskich; obecnie

Dragan i J. Ellenberg.

MARIE PREVOST

gromadzimy notatki i dane sta-

Przeglądnijmy czym żyla

BANALNA APOLONIA CHALUPIEC Z LIPNA I ZNANA WSZYSTKIM

wszelakich zdobyczy

tystyczne, ilustrujące wartość

X Muza w czerwcu ­ lipcu

POLA NEGRI TO TA SAMA OSOBA

naukowych,

wydajności  poszczególnych

1928 r.

filmów i w stosownym czasie

i w akcji nigdy nie może rozwi-

tak i teraz wskutek sezonowej

kulturalnych

podamy próbę zaszeregowania

nąć takiego tempa, jakie najle-

choroby ogórkowej chudną tro-

i cywilizacyjnych, lecz

kin lwowskich wedlug skali

piej odpowiadaloby psycholo-

chę kasy kinowe. Tak, to praw-

OPRACOWAL

także widowiskiem,

użyteczności, artyzmu i pozio-

gji niecierpliwego podniecenia

da! -- lecz oprócz tego istnieją

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

które dziala bardzo

O

mu moralnego.

i modernistycznemu gustowi

inne jeszcze powody zaniepo-

silnie na ludzką

kazuje się, że od chwi-

na wyścig żyjącego nowożyt-

kojenia i zlego humoru przemy-

wyobraźnię, ksztaltuje

li wynalazku braci Lu-

Obraz czarno-bialy zaczynal

nego widza.

slowców z pod znaku dziesiątej

miére bialy ekran stal się

powoli odchodzić, jak zniklo

Oczywiście! -- i ten problem

muzy. Koszmarem, który im za-

ją, nastawia w pewnym

konkurencją dla sceny teatral-

kino nieme, a na jego miejsce

od dawna usilują rozwiklać naj-

truwa wiarę w przyszlość, jest

kierunku tęsknoty,

nej. Pisano o tym w artykule

wszedl kolejny wynalazek zza

poważniejsi reżyserzy i teatro-

okrutny, nielitościwy, żarlocz-

wzmaga pobudliwość

,,Wspólzawodnictwo".

oceanu. Artykul ,,O filmie kolo-

logowie -- w nowszych czasach

ny i nieustępliwy moloch po-

i urabia odpowiednio

rowym" o perspektywach kina

Wspólzawodnictwo między

z pomocą tak zwanej ,,sceny ro-

datkowy. I niewątpliwie w naj-

mentalność.

dramatyczną formą kompozycji

barwnego i nie tylko...

tacyjnej". Sprawnie obslugują-

bliższych miesiącach powinna

literackiej i filmem, a w dalszem

Pomyslowi i wiecznie przed-

ca scena rotacyjna ulatwilaby

przyjść jakaś gruntownie prze-

następstwie między teatrem

I o ile jest wskazane popiera-

siębiorczy Amerykanie mają

przyspieszenie akcji nie tyl-

myślana, do warunków gospo-

a kinem zaostrza się z dnia na

nie i odciążanie przedsiębiorstw

olbrzymie zaslugi, jeśli cho-

ko w obrębie calości, lecz także

darczych państwa racjonalnie

dzień, nabiera coraz wyra-

kinowych, aspirujących arty-

dzi o oryginalność w techni-

w zakresie poszczególnych ak-

przystosowana, reforma syste-

zistszych znamion otwarte-

ce filmowej i o zniżenie się do

stycznie, respektujących war-

tów i scen utworu dramatycz-

mu podatkowego od widowisk

go konfliktu, zmierzającego do

tości moralne państwowe, spo-

rzeczywistego życia na ulicy.

nego. W ślad za przebudową

świetlnych.

ostatecznej rozgrywki, która

leczne i ogólnoludzkie -- o tyle

W tej pogoni za rzeczywisto-

sceny przyszlaby zmiana tech-

Czynniki rządowe zapowie-

­ oczywiście ­ z konieczności

znów skutecznemi środkami

ścią życia sięgnęli Amerykanie

niki dramatycznej, umożliwia-

dzialy już nawet taką rewizję,

wcześniej lub później przyjść

należaloby je ograniczać, gdy

po zagadnienie firnu barwnego.

jąca wplatanie przestrzennie

rozumiejąc dobrze, że dotych-

musi. Jednakowoż decydujące

Ostatniemi czasy rozegrala się

się stają czynnikiem defetyzmu,

i czasowo odleglych scen epi-

czasowy wymiar podatku jest

będzie zwycięstwo niecalko-

na lamach prasy filmowej ame-

rozkladu, zdziczenia, rozstroju

zodycznych, czasem koniecznie

rzeczywiście za wysoki. Że

witego, niezupelnego oddzia-

i nihilistycznej abnegacji. Sama

rykańskiej walna bitwa o filmy

potrzebnych dla uwypuklania

rozwiązanie tej pilnej sprawy

lywania i znieksztalconych

cenzura nie wystarcza, gdyż

kolorowe. Krótko mówiąc zwy-

zasadniczych rysów calości,

pójdzie w kierunku obniżenia

wrażeń, jako jedynego, nieza-

istnieje zbyt dużo sposobów

ciężyla teza, że należy produko-

o których obecnie wspomina się

podatku, to nie ulega wątpli-

wodnego probierza wartości

zmylenia czujności cenzorskiej

wać filmy barwne, jako bardziej

tylko marginesowo w komenta-

wości -- zresztą zupelnie slusz-

danej podniety. Najglówniej-

i przyzwoitego zamaskowa-

do życia zbliżone. Jednak sta-

rzach dialogowych, lub przemy-

nie; lękamy się tylko, czy mo-

szą przyczyną, paraliżującą

nia najszkodliwszych intencyj.

nowisko większości krytyków

ca się je paljatywnemi środkami

ralności publicznej i kulturze

wszechstronny wplyw filmu na

amerykańskich bylo bardziej

Film, gloryfikujący genjalnych

w ,,scenach kotarowych".

umyslowej ogólu nie przynie-

widza, jest bezbarwność obra-

zloczyńców,  poczuciu  oby-

teoretyczne, aniżeli życiowe,

Czy teatr nabierze wnet roz-

sie więcej szkody niż pożytku

zów i niemożność zgodnego ze-

czajności i surowości policyj-

gdyż nie uwzględnialo psycho-

machu i nadrobi opóźnienie, czy

ujednostajnienie obniżonego

spolenia. Są one usterką mniej-

nej czy prokuratorskiej, zloży

logji ludzkiej, a co zatem idzie,

też pozostanie w tyle z rezygna-

podatku dla wszystkich kin

szą, której choćby nie calkowite

w ofierze kilka moralizujących

stanowisko to nie wytrzyma

cją -- rozstrzygnie przyszlość.

i dla wszelkiej choćby cenzu-

napisów, a nawet glowy prze-

próby życia. Wyjątkowo jednak

usunięcie, lecz w każdym ra-

ralnej produkcji filmowej.

pomyślnie barwność zostala

stępców w ad hoc skonstruowa-

zie znaczne ograniczenie, jest

Okazuje się, że kino też nie

Musimy przecież

nem ,,moralnem" zakończeniu,

zastosowana do filmu ,,Czarny

kwestją tylko kapitalu, t. j. wy-

mialo slodko. Wszędzie kasa,

pamiętać o tem, że film

Pirat". Jeśli jednak wnikniemy

budowania przestrzennej sce-

lecz te piękne nauki pozosta-

kasa, a gdzie kasa ­ tam podatki

i ,,Krytyczny okres dla kin". Ale

ją bez żadnego wplywu, nato-

glębiej w przyczyny, które spo-

ny i wykonania precyzyjnego

jest nie tylko idealnym

miast z obrazów przemawiający

wodowaly, że ,,Czarny Pirat" tak

aparatu. Znaczenie widowisk

będzie też i o stronie moralnej...

środkiem wymiany

kult brutalnej sily, przewrotnej

wielkie wszędzie osiągnąl suk-

świetlnych zależą w znacz-

Piszemy o krytycznym okre-

i popularyzowania

zręczności rozpala mlode glowy,

cesy, to zrozumiemy, że nie spo-

nej mierze od wypelnienia,

sie i dlatego także, jak corocznie

wodowala tego sama ,,barwność"

względnie usunięcia pewnych

filmu, a tylko wspóldzialalo tutaj

braków, któremi są ciasnota

kilka czynników, z których naj-

ekranu i wyczerpujące dla oka

ważniejszym jest owiana szcze-

drgania fantomu świetlnego

rym romantyzmem epoka pira-

oraz polączenia z niemi żywego

tów i żaglowych statków.

dźwięku mowy ludzkiej.

Któż jeśli nie Napoleon ro-

Ale wspomniane niedoma-

mantyzmu -- Byron, wypowie-

gania są niczem w porówna-

dzial się w cudnych strofach

niu z ogromnemi trudnościami,

,,Korsarza". Zrozumiale jest, że

które będzie musial pokonać

film, oparty na epokach daw-

teatr, jeśli zechce się pokusić

nych, kiedy to noszono zachwy-

o przelicytowanie groźnego

cająco barwne i grające tęczą

konkurenta. Dramat sceniczny

szaty, taki film bardzo slusz-

rozporządza dowolnie kolora-

nie będzie liczyl na dlugotrwa-

mi oraz dźwiękiem artykulo-

le powodzenie. Równie chętnie

wanym i na tem polu prześci-

każdy obejrzy film, poświęcony

ga film o poważny dystans, za

wylącznie piękności natury, ro-

to jest zamknięty nie zmien-

zumiejąc, że chcąc oddać piękno

ną linją przestrzeni świetlnej,

wschodu slońca w górach, mu-

lecz materjalną granicą, wsku-

simy to utrzymać w odpowied-

tek czego w stopniu wyższym

nich barwach. Rzecz jednak

podlega prawu brylowatości

A JEDNAK DOCZEKAL SIĘ LWÓW SWEGO RADIA