11

nr 12 (400) | 30.06.­28.07.2022

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Z jakim językiem uchodźcy z Ukrainy przyjechali do Polski?

Od początku wojny

na terytorium Ukrainy

zmienila się polska przestrzeń

publiczna - w wielu miejscach

pojawiają się komunikaty

w języku ukraińskim. Również

wielu migrantów posluguję

się językiem państwa-

agresora. Tymczasem dr

Pawel Lewczuk z Instytutu

Slawistyki PAN zainicjowal

badanie ankietowe zachowań

związanych z używaniem

języka przybyszów w nowej

rzeczywistości.

Z dr. PAWLEM LEWCZUKIEM

rozmawial

zaczęli wypelniać uczestnicy kursów

Będę bardzo wdzięczny czytelni-

KONSTANTY CZAWAGA.

zmodyfikowane, np. modul dotyczą-

lepiej rozumieć ich problemy. W jed-

językowych w Instytucie Slawistyki

kom Nowego Kuriera Galicyjskiego

cy stosunku emocjonalnego do zna-

nej z krakowskich szkól zastępczyni

PAN, Uniwersytecie Jagiellońskim

za wypelnienia ankiety, która znaj-

W jakim celu zainicjowal Pan

nych respondentom języków. Doda-

dyrektora powiedziala, że ma trud-

w Krakowie, rodzice dzieci, które

duje się pod linkiem: www.profitest.

takie badanie?

lem nowe możliwości odpowiedzi dla

ności w porozumiewaniu z pewną na-

uczęszczają do szkól polskich. Nie-

pl/s/46838/TdizUN8v

Od jakiegoś czasu zastanawialem

języka rosyjskiego, spowodowane

uczycielką z Ukrainy, później okazalo

które szkoly językowe w Poznaniu,

Dziękuję za rozmowę i życzę

się nad powtórzeniem moich badań

konfliktem zbrojnym. W wielu miej-

się, że nauczycielka rozmawia tylko

Warszawie i innych miastach za-

sukcesów.

z 2016­2017 roku. Myślalem o studen-

scach umożliwilem komentowanie

po rosyjsku. W odczuciu wicedy-

mieścily ogloszenia na swoich profi-

tach w Polsce, o pracownikach budo-

poszczególnych pytań, co spowodo-

rektorki szkoly, język ukraiński jest

lach. Dodatkowo fundacja ,,Zustricz"

Info:

wy, ale wojna wymusila inny sposób

walo uzyskanie cennych komenta-

zrozumialy dla Polaków, a język ro-

w Krakowie zamieścila odpowied-

Doktor nauk humanistycz-

podejścia do problemu. Postanowilem

rzy, które z pewnością wykorzystam

syjski już nie. Można zaobserwować,

nie ogloszenie. Drugim etapem będą

nych Pawel Lewczuk, który po-

zbadać zachowania językowe oby-

zarówno w interpretacji wyników

że osoby rosyjskojęzyczne czasami

uchodźcy mieszkający w akademi-

chodzi z Równego na Wolyniu

wateli Ukrainy, którzy przyjecha-

badań jak i przy tworzeniu pytań

boją się mówić po rosyjsku, a czasem

kach w Krakowie oraz sluchacze kur-

jest koordynatorem kursów języ-

li do Polski z powodu wojny. To jest

do biografii językowych, które będą

mocno akcentują, że jest to ich język

sów językowych w Warszawie. Obec-

ka polskiego dla Ukraińców i ję-

nowa, zmieniająca się rzeczywistość,

częścią badań jakościowych, a które

pierwszy. Uważam, że konkurencja

nie mam już ponad 640 odpowiedzi

zyka ukraińskiego dla Polaków

w tym także językowa. W 2015 roku,

planuję rozpocząć od lipca.

języków ukraińskiego i rosyjskie-

i prowadzę badania dalej. Chcialbym

w IS PAN. W swojej pracy na-

na lamach ,,Poradnika Językowego"

go o dominację w poslugiwaniu się

zbadać jak największą liczbę respon-

Na czym polega problem z po-

ukowej zajmuje się zagadnienia-

prof. Wladyslaw Miodunka slusz-

wśród obywateli Ukrainy jeszcze

dentów, minimum tysiąc.

rozumieniu z rosyjskojęzycz-

mi socjolingwistyki, kontaktów

nie stwierdzil, że sytuacja polityczna

trwa i może potrwać dlugo. Warto

nymi uchodźcami (w szkolach,

Komu będę najbardziej po-

językowych  polsko-wschod-

na wschód od Polski, szczególnie na

też wspomnieć, że z początkiem woj-

urzędach, polskich rodzinach)?

trzebne wyniki badania?

nioslowiańskich, polityką języ-

Ukrainie, będzie miala wplyw na roz-

ny zmienil się stosunek emocjonalny

kową oraz nauczaniem języka

wój języka polskiego wśród Ukraiń-

Zdecydowana większość informacji,

do języka rosyjskiego w porównaniu

Pierwszym i glównym odbiorcą będą

polskiego jako drugiego w pol-

ców. Teraz próbuję to zbadać.

które pojawiają się dla uchodźców

z badaniami z 2017 roku.

językoznawcy ­ poloniści i slawi-

skich szkolach. Bierze aktywny

są po ukraińsku. Język ukraiński

ści. Sytuacja języka polskiego, moc

Jak Pan korzysta z wlasnego

W jaki sposób Pan dokonuje an-

udzial w egzaminach certyfika-

obecnie mocno zyskuje na popular-

języka ukraińskiego poza granica-

doświadczenia, z poprzedniego

kietowania wśród uchodźców?

towych z języka polskiego jako

ności. W Instytucie Slawistyki PAN

mi Ukrainy oraz ogromna zmiana

badania trzyjęzyczności mi-

obcego. Jego książka ,,Trójjęzycz-

koordynuję darmowe kursy nie tyl-

Na samym początku byly to wylącz-

w stosunku do języka rosyjskiego

grantów z Ukrainy do Polski?

ność ukraińsko-rosyjsko-polska

ko języka polskiego dla Ukraińców,

nie badania ankietowe prowadzone

z pewnością będzie przedmiotem za-

Ukraińców niepolskiego pocho-

Przy tworzeniu obecnej ankiety ko-

ale również języka ukraińskiego

za pomocą platformy internetowej.

interesowań wspólczesnej lingwi-

dzenia" (Kraków 2020) zostala

rzystalem z poprzedniej wersji, z któ-

dla Polaków. Mieliśmy już trzy na-

Dzialala zasada ­ podaj dalej. Zaczy-

styki. Poza naukowcami instytucje

nominowana w konkursie im.

rą już pracowalem. Niektóre pytania

bory i myślimy o czwartym. Wśród

nalem od moich znajomych, którzy

państwowe, zarówno w Polsce jak

Jerzego Giedroycia na UMCS oraz

zostaly dodane, kilka stracilo swo-

uczestników kursu języka ukra-

przyjechali do Polski w wyniku woj-

i na Ukrainie wykorzystają te bada-

otrzymala wyróżnienie w kon-

ją aktualność, albo nie sprawdzi-

ińskiego często są naukowcy, na-

ny i mieszkali w różnych częściach

nia w planowaniu polityki językowej

kursie im. Melecjusza Smotryc-

lo się w czasie poprzednich badań.

uczyciele, urzędnicy, którzy pracują

kraju, oni przekazywali swoim zna-

swoich państw, a także we wspiera-

kiego na UW.

Byly także pytania, które zostaly

z obywatelami Ukrainy i chcieliby

jomym i tak dalej. Później ankietę

niu komunikacji międzykulturowej.

MARIUSZ OLBROMSKI

Witryna literacka

DUMA O HRIHORIJU

STROFY MAJOWE

powracać, w nowe gmachy wzniesione,

udalo się odnowić pamięć o nim wśród

SKOWORODZIE

by każdy podziwial ich nowe piękno.

zarośniętych na starym cmentarzu

Oto miast wiele zburzonych i wsi spalonych.

Czul urok istnienia codzienny,

grobowców i zniszczonych mogil.

Rośnie slawa obrońców, coraz więcej krzyży.

jego glębię i przedziwną slodycz.

A teraz lecą nagle także tam pociski,

29.V.22

Każdy dzień ­ prowadzi do zwycięstwa.

W 300-lecie urodzin

fruwają drzewa, czaszki i piszczele.

Każdy dzień ­ wolnością się mierzy.

Cmentarze też są miejscem wojny!

WŚRÓD PÓL

Świat obudzony wciąż oczy przeciera

Gdyby skaczące czaszki mogly spojrzeć

i nie może w agresji barbarzyństwo uwierzyć.

Wędrowal niegdyś po dalekich stepach,

lotnikom z gwiazdą prosto w oczy

Lecz co dzień zdjęcia i relacje odslaniają

zanim ogarną ich ciemności ­ plomień!

wśród chat zapadlych w sadach,

Plonie, wciąż plonie zloty czarnoziem

twarz zbrodni, ból który nie da się zmierzyć.

pośród cerkiewek wolających z dala,

dymiące wsie, a pola zaminowane.

Zanim swe dzielo spelnią, by potwierdzić,

A wokól Blękitna Planeta jak sen piękna.

gdzie w ciszy przed ikoną świeczki palil

Świętość chleba jest wciąż deptana

że nie ma dla nich żadnych tu świętości.

To tu to tam sady ubraly biale stroje

I nawet zmarlym nie dadzą spokoju!

i trwal tam wciąż na rozmyślaniach.

przez transportery i rosyjskie czolgi:

jak dziewczynki do pierwszej komunii świętej.

Jego flet z serca wprost przenosil tony

tak dzień po dniu, noc po nocy

POWROTY

O zmierzchu lasy zmieniają się w filharmonię,

miękkie, melodie pelne lagodności.

odslania się mroczna twarz tyrana.

gdzie upojne symfonie pastoralne plyną.

Klechdy ludziskom mądre opowiadal

A u nas obrzęd żniw się szybko zbliża

,,Prowincjo mej mlodości"... K. Wierzyński

Ale z Arkadii każdy dzisiaj jest wygnany

na gwarnych placach przycerkiewnych,

już stoją w polach lany szmaragdowe

kto serce ma i slucha wieści z Ukrainy.

lub po chutorach albo na jarmarkach.

tkane makami, niebieszczone chabrami.

Z Galicji wyszedl na wojenne drogi,

30.V.22

I że jest Światlo nad światlami glosil.

lirnik blękitów, boży wybraniec.

a jego ,,sercem świata" byl Drohobycz.

Wciąż z Biblią w ręku, kluczem

I powiew wiatru zbożny zapach niesie

I z dala widzial kolejowy dworzec,

DZIEŃ PO DNIU...

zrozumienia świata. Z piórem i zeszytami

i żal i trwogę rodzi, że tam

ulice gdzie z księżycem gwarzyl

pelnymi wierszy jak róże w ogrodzie.

u Siostry Ukrainy ziarno co dzień gorze

i w kruszcach srebra często blądzil.

Huczą dziala i chrzęszczą czolgi,

,,Wszystko przemija ­ wolal ­ lecz nie Bóg

i że najeźdźców wciąż nienawiść

Wciąż luki Karpat, poszum Dniestru

za nimi biegnie piechota.

i milość, bo ona od Niego pochodzi".

tak mroczna i tak ślepa ciągle jest.

jak wielkie szczęście wszędzie niósl.

Każdy metr ziemi trzeba bronić,

Teraz w Charkowie, gdzie ongiś wykladal

To groza, że tak nisko upaść może

Bo może miasta są w świecie piękniejsze

krwią placić, by kraj wolny pozostal.

trzaskają kule, ploną gmachy, pobliskie

czlowiek skąpany we krwi, w morzu lez.

i góry wyższe, rzeki rozlewniejsze,

Nie o tryumf ta walka, lecz także

wioski. I stare cerkwie, domy, zbożne pola.

lecz sercu najdroższe są rodzinne progi,

NAWET ZMARLYM...

o życie codzienne, by chleb pachnial,

Lecz jego myśl i dziś nie przeminęla.

widok za oknem, wlasny kąt choćby ubogi.

a wiosną byla wiosna nie wojna.

Buntownik: pisze wciąż blękitne nuty.

Wygnańcy niosą wciąż tęsknotę z sobą,

By uśmiech dziecka powrócil,

Flet czysto dźwięczy, nadal czysto wola.

kto tylko może wraca i dziś do wlasnego

Znalem pradziadka z pożólklych zdjęć

a nad nim matki pochylona postać.

26.V.22

więc tym bardziej bylem wzruszony,

domu, gdzie żyl i wzrastal, i się bawil.

A gdy przyjdzie po pracy do domu

gdy w miejscu zatartych prawie śladów

Tam skarb największy ­ pozostawil.