14

nr 12 (400) | 30.06.­28.07.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Ignacy Golębiowski

pierwszy zawodowy fotograf we Lwowie

Odkąd Louis Jacques

Interesujący fakt, który nie

dotyczy bezpośrednio Ignacego

Daguerre w 1839 roku

Golębiowskiego, ale dodaje odro-

przedstawil możliwość

binę informacji o życiu w mie-

uchwycenia obrazu chwili

ście w owym czasie i pozwala

na plytce

zrozumieć motywację lokalizacji

za pomocą światla,

zakladów fotograficznych. Wla-

szal tej sztuki opanowal

ścicielem budynku 136 2/4 byl

Gustaw Adolf Schreter ­ zna-

calą Europę. Wyjątkiem

na w mieście osobistość, uczeń,

nie byl i Lwów. Szereg

przyjaciel i naśladowca twór-

artystów-pasjonatów zająl

cy homeopatii Samuela Hahne-

się tą dziedziną sztuki

manna. Zięć wlaściciela posia-

amatorsko. Pierwszym

dlości Teodor (Tiwidar) Bakody

jednak zawodowym

byl też synem znanego home-

artystą-fotografikiem

opaty Józsefa Bakody'ego, ma-

jącego praktykę w Budapeszcie.

w naszym mieście

Bakody byl też uczniem Hahne-

byl Ignacy Zygmunt

manna i przyjacielem Schretera.

Golębiowski ­ aktor,

Dr Bakody propagowal zdrowy

FOT. POWSTAŃCA, IGNACY

dekorator, rysownik,

tryb życia. W swojej sali gim-

GOLĘBIOWSKI

litograf, który zająl się

nastycznej propagowal podsta-

również fotografią,

wy modnej w tamtych latach

szwedzkiej gimnastyki, co przy-

co przynioslo mu

ciągalo postępową mlodzież. Tuż

największe uznanie.

obok, na rogu ul. Majerowskiej

2, wznosil się gmach jednej z in-

IRYNA KOTLOBULATOWA

stytucji finansowych m. Lwowa

TEKST

­ Galicyjska Kasa Oszczędności.

ILUSTRACJE Z PRYWATNEGO

Urzędnicy Kasy i innych urzę-

ARCHIWUM AUTORKI

I

dów administracyjnych oraz

IGNACY GOLĘBIOWSKI (1816­1865)

gnacy Zygmunt Golębiow-

wojskowi byli potencjalnymi

ski (1816­1865) urodzil się

w różnych trupach teatralnych

w wiernym i pięknym oddaniu.

klientami lwowskich fotografów.

w Krakowie w rodzinie zna-

w Krakowie, Radomiu, Kielcach,

Tlumy ludu witającego przyby-

Popularny aktor teatralny

nego krakowskiego ekonomisty

Warcie, Kaliszu, Lublinie i Lodzi.

cie Monarchy są bardzo zręcznie

Golębiowski wykazal się talen-

Wincentego Ferreriusza Erazma

Zebral też wlasną grupę aktorów.

rozlożone, podnoszą jego zna-

tem nie tylko jako litograf, lecz

Golębiowskiego herbu Gozda-

Wspólcześni wspominali go jako

czenie, a twarze, uklad, postawa

mial także wielkie wzięcie wśród

wa i Franciszki z Kozlowskich.

jednego z najlepszych aktorów

przepowiadają widocznie uro-

lwowskiego towarzystwa jako

Rodzina wywodzila się z mia-

charakterystycznych. Razem

czystość aktu. Śród tych tlumów

fotograf. Oprócz wspanialych

steczka Grzymalów terembo-

z tym znany byl jako scenograf,

umial rytownik z talentem ze-

fotografii portretowych należy

welskiego powiatu ziemi ha-

autor dekoracji i kostiumów

stawić znakomitsze fizyonomie

tu wyróżnić fotografię nowe-

lickiej ruskiego województwa

scenicznych.

ze wszelkiem podobieństwem

go pomnika hetmana Stanisla-

I Rzeczypospolitej. Wincenty

W 1851 roku na krótko zwią-

osób, nadać twarzom wydatnie

wa Jablonowskiego na Walach

Ferreriusz byl tu zarządcą ma-

zal się z Teatrem Skarbkowskim

wyraz tego uniesienia, jakiem

górskiego uważany byl za auto-

Hetmańskich (1859), na której

jątków hrabiów Czartoryskich.

we Lwowie. Następnie powraca

mieszkańcy Lwowa przejęci byli

portret samego Golębiowskiego.

podstawie grawer A Czarnecki

Starszy brat Ignacego Stani-

do Krakowa, aby w 1853 roku

na widok Monarchy swego, gdy

Golębiowski wykonal litogra-

sporządzil w zakladzie litogra-

slaw Ferreriusz (1814­1866) byl

wrócić do Lwowa i osiąść tu

w lasce swojej przyjmuje hold

ficzne portrety polskich królów,

ficznym Pillera litografię do dru-

znanym krakowskim budowni-

na zawsze. Prawdopodobnie

i klucze miasta; a wdzięczną pra-

również portret aktora Stani-

ku. Dziś trudno nam ocenić waż-

czym i bral udzial w odbudowie

wplynąl na tę decyzje wielki

cą swoją utrwalić nam pamięć

slawa Skwarczyńskiego. Znane

kość tego wydarzenia, z którym

miasta po wielkim pożarze, któ-

pożar miasta, który zniszczyl

ówczesnej radości naszej. Upo-

bylo również wydanie ,,Gawędy

wiązala się pewna skandaliczna

ry dotknąl miasto w 1850 roku.

160 budynków, w tym i teatr,

minek ten z dziejów miasta na-

i obrazki ludowe" autorstwa pi-

i glośna w swoim czasie historia,

Następnie przeniósl się do War-

co przerwalo aktorską dzia-

szego skreślil nam p. Ignacy Go-

sarza i malarza Felicjana Lobe-

która poruszyla caly Lwów.

szawy. Do dziś zachowaly się

lalność zawodową Ignacego

lębiowski, artysta dramatyczny

skiego z 1852 r., wydane przez

Pomnik hetmana koronne-

w Krakowie kamienice, zbudo-

Golębiowskiego i zmusil go do

z Krakowa, uprzedzil w tym ży-

drukarnię Poręby z dziewięt-

go Stanislawa Jablonowskiego,

wane przez niego. Znane są rów-

przeniesienia się do Lwowa.

czenie publiczności i pewni je-

nastoma oryginalnymi ilustra-

lwowianina, obrońcy miasta

nież prace teoretyczne Stanisla-

Tym bardziej, że we Lwowie

steśmy, że praca jego z wdzięcz-

cjami Golębiowskiego. Wedlug

przed Tatarami w 1695 roku, byl

wa Golębiowskiego ,,O kosztach

już wcześniej podejmowal pró-

nością przyjęta zostanie".

wlasnych rysunków Ignacy Go-

najstarszym świeckim pomni-

w budownictwie cywilnym

by uwieczniania fragmentów

Ignacy Golębiowski przeniósl

lębiowski wykonal litografię do

kiem, wzniesionym pod koniec

czyli przewodnik obliczania

miasta. Wśród wielu prac z tzw.

swój rysunek na kamień lito-

obrazu Chrystusa Ukrzyżowa-

XVIII wieku na koszt mieszkań-

kosztów na budowle lądowe

,,okresu przedfotograficznego"

graficzny, a Marcin Jabloński

nego z kościola bernardynów pw.

ców miasta i okolic i byl znakiem

dla budowniczych, inżynie-

znana jest jego litografia ,,Wjazd

(jeden z synów znanego księ-

św. Andrzeja we Lwowie.

wdzięczności za obronę miasta.

rów, rękodzielników i wszel-

Jego Ces. Mości Franciszka Jó-

garza Bartlomieja Jablońskiego

Z chwilą pojawienia się foto-

Dziś moglibyśmy powiedzieć,

kich przedsiębiorców budowa-

zefa I do Lwowa dnia 16-go

z pl. Ferdynanda 7 ­ ob. pl. Mic-

grafii Golębiowski stal się jed-

że hetman Jablonowski byl we

nia slużący" (1845) i ,,Slownik

w październiku 1851", wyko-

kiewicza) odbil rysunek w swej

nym z pierwszych fotografów

Lwowie postacią kultową. Au-

budow n i c z o-r z e m i e ś l n i c z y

nana wedlug wlasnych szki-

pracowni przy ul. Walowej.

we Lwowie. Znane są z literatu-

torem pomnika byl rzeźbiarz Ja-

czyli zbiór wyrazów technicz-

ców w pracowni litograficznej

W 1852 roku w tymże za-

ry jego pierwsze fotografie wy-

kub Fesinger. Badacz lwowskich

nych polskich, odnoszących się

M. Jablońskiego z okazji wizyty

kladzie Jablonowskiego wedlug

konane w 1854 roku. Ogrom-

pomników Jurij Biriulow datuje

pomnik latami 1752­1754 i oto

do budownictwa, miernictwa

Franciszka Józefa I we Lwowie.

szkiców Golębiowskiego wyko-

na popularność nowego rodzaju

co pisze o pierwotnym miejscu

i rzemiósl, w związku z temi

,,Gazeta  Lwowska"  pisala

nano portrety znanych i popu-

sztuki pozwala wnioskować, że

usytuowania pomnika:

przedmiotami będących" (1850).

wówczas: ,,Litografia Pana Ja-

larnych we Lwowie osób: aktora,

ten rodzaj dzialalności byl dość

,,Kuty w twardym piaskow-

Najmlodszy z braci Golębiow-

blońskiego tyle slynna z usil-

reżysera, dramaturga i zaloży-

dochodowy. Swoje atelier foto-

cu i w calości pozlacany posąg

skich, Józef Ignacy, urodzony

nych prac przechowania pamią-

ciela polskiego teatru we Lwowie,

graficzne Golębiowski umieścil

bohatera... stanąl na ośmio-

w drugim malżeństwie Win-

tek narodowych przez wydanie

redaktora ,,Gazety Lwowskiej"

w podwórzu budynku przy ul.

bocznym cokole naprzeciwko

centego Ferreriusza, pracowal

wizerunków z pogorzalego pala-

i ,,Rozmaitości" Jana Nepomu-

Pojezuickiej 136 2/4 (ob. Hnatiu-

Niskiego Zamku w pólnocno-

jako mistrz budowlany z bratem

cu biskupów krakowskich, wy-

cena Kamińskiego; aktora po-

ka 11; dlugość numeru wynika

-zachodnim narożniku warow-

Stanislawem w Warszawie.

dala teraz piękny obraz Wjazdu

ety i rysownika Macieja Bogu-

z tego, że oznaczano numer po-

nego obwodu murów miejskich,

Ignacy Zygmunt zostal obda-

tryumfalnego Jego Ces. Mości

sza; Zygmunta Stęczyńskiego,

sesji wedlug rejestru miejskiego,

na pólokrąglej ,,Bastei Hetmań-

rowany przez naturę wieloma

do Lwowa dnia 16. października

pośród którego prac byl slynny

a nie numeru domu ­ red.). Tuż

skiej" w Murze Niskim".

talentami w różnych dziedzi-

1851. Wzór tak szczęśliwie jest

album ,,Okolice Galicyi" z lito-

obok tej posesji na terenie par-

Hetman zmarl we Lwowie

nach sztuki. Większą część jego

schwycony, że nie tylko brama

grafiami licznych miast Galicji

kowo-sadowym byla sala spor-

w1702rokuipochowanyzostalze

życia zajmowala dzialalność te-

tryumfalna sama, ale i wszystkie

i pejzaży, wydany we Lwowie na

towa dr Teodora Bakody'ego,

wszystkimi honorami w krypcie

atralna ­ zadebiutowal na sce-

gmachy i domy w pobliżu i w dali

przelomie 1847­1848 roku. Przez

dzialala letnia restauracyjka

kościola jezuitów. W początkach

nach krakowskich w 1836 roku.

z calą okazalością ówczesnej

dluższy czas portret Macie-

i otwarta scena teatru letniego ­

rządów austriackich we Lwowie,

Przez lata Ignacy występowal

wystawy przedstawiają się oku

ja Stęczyńskiego na tle pejzażu

więc klienteli nie brakowalo.