28

nr 13­14 (401­402) | 29.07­15.08.2022

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Ukraińska poetka na uchodźstwie w Polsce

Wywiad KONSTANTEGO

już opowiadalam na lamach ,,Kuriera

ich utwory byly tlumaczone na język

CZAWAGI ze SWITLANĄ

ukraiński i wydawane w Polsce. Tak

Galicyjskiego". Bardzo żaluję, że te

BRESLAWSKĄ,

zostaną one przekazane czytelnikom

pozycje ukazaly się w malych nakla-

poszukującym slowa ukraińskiego.

dach. Chcialabym, aby poezja ukra-

poetką i tlumaczką.

ińskich klasyków trafila do wszyst-

Wiem, że na terenach Polski są inne

Pani Switlano, nie tak dawno

doświadczenia zaopatrzenia biblio-

kich bibliotek w Polsce.

stanęla Pani na czele iwano-

Na szczególną uwagę zaslugują prze-

tek w literaturę ukraińską, ale to jest

frankiwskiego stowarzysze-

zależne od inicjatywy bibliotekarzy.

klady, nad jakimi pracowalam w ze-

nia pisarzy. Opowiadala Pani

szlym roku. Są to przeklad bestsel-

o wielu swoich planach akty-

Na wielu polskich uczelniach

lera Tomasa Eriksona ,,Od upadku do

wizacji dzialalności stowa-

są katedry ukrainistyki, jed-

sukcesu. Jak porażkę przekuć w zloto"

rzyszenia. Co zmusilo Panią do

nak z powodu wojny zaprzesta-

(przeklad robilam z polskiego tluma-

opuszczenia swego miasta na

no praktyk wyjazdów studen-

czenia) i powieść Stanislawa Ignace-

początku wojny i udania się za

tów na Ukrainę. Czy ukraińscy

go Witkiewicza ,,Iluzja wieczności".

granicę?

pisarze i poeci, którzy znaleźli

Oba przeklady wykonalam na zamó-

się w Polsce, mają spotkania ze

Nie wiem, czy będą zainteresowani

wienie jednego z największych wy-

studentami ukrainistyki?

tym polscy czytelnicy, ale Narodowe

dawnictw na Ukrainie ­ ,,Folio". Jest

Stowarzyszenie Pisarzy Ukrainy

Przypomnijmy sobie, że od końca

też książka, którą przywiozlam w lu-

obecnie znajduje się w stanie depre-

lutego wiele zajęć na uniwersyte-

tym do Polski, to ,,Na granicy przed

syjnym. Ministerstwo kultury, po-

niechcianym światem" utalentowa-

tach prowadzono on-line. Przy tym

wstale z nakazu prezydenta, obcięlo

studenci ukrainistyki od razu zo-

nego zachodniopomorskiego autora

wszelkie dotacje na stowarzyszenia

Piotra Prokopiaka.

stali wlączeni w dzialalność wo-

twórcze. W wyniku tego prezesi or-

lontariatu w punktach granicznych

Jak rozpocząl się Pani pobyt

ganizacji obwodowych stali się bez-

i w rejestracji uchodźców w wielu

w Polsce i czy wybrala Pani

robotnymi, a organizacje staly się

miastach Polski. Nie bylo czasu ani

status uchodźcy?

zrzeszeniami spolecznymi. Powiem

możliwości na organizację spotkań.

od siebie: nadzwyczaj trudno dzia-

Od pierwszej chwili odczuwalam

Chociaż z profesorem Uniwersytetu

lać spolecznie nie mając środków

im. Adama Mickiewicza Jaroslawem

wsparcie polskich kolegów. Pisarze

utrzymania. Do tego przedlużający

z Poznania, Wroclawia, Krakowa pi-

Poliszczukiem udalo się przeprowa-

się okres pandemii i dlugotrwaly

sali, pytali czy potrzebna jest jakaś

dzić jedno spotkanie ze studentami

brak szczepień w Ukrainie calko-

II roku, podczas którego zostala za-

pomoc. Wdzięczna jestem prezesce

wicie zniweczyl nasze plany. Co się

honorowej Wielkopolskiego oddzia-

prezentowana książka ,,Na granicy

tyczy podstawowego pytania, to po-

przed niechcianym światem" Piotra

lu ZLP Danucie Bartosz za wszyst-

wiem, że nie my wybieramy, gdzie

ko w czym mnie wsparla. O statusie

Prokopiaka. To niewielki zbiór wier-

zastanie nas wojna. Sluchając za-

uchodźcy nie może być mowy, bo

szy i opowiadań przetlumaczonych

SWITLANA BRESLAWSKA

pewnień naszych przywódców z ul.

na język ukraiński.

przekroczylam granice dzień przed

Jest Pani pedagogiem z wy-

Bankowej o absurdalności amery-

agresją ­ 23 lutego i żadne ulgi czy

ale nadal agresywnie reagują na ję-

Co dotyczy innych pisarzy ukra-

ksztalcenia, nie mogla Pani nie

kańskich zapowiedzi o możliwości

ińskich w Polsce, to nie mam in-

wsparcie finansowe mnie nie doty-

zyk ukraiński.

zwrócić uwagi na potrzeby

rosyjskiej agresji i żarty Zelenskie-

czy. Nie żaluję tego. Od pierwszych

formacji. Prawdopodobnie jakieś

dzieci uchodźców z Ukrainy

Czy pomagala Pani w poszu-

go o ,,szaszlykach na 1 maja", odwa-

dni pracuję jako tlumacz, placę po-

spotkania się odbywają. Jestem czlo-

w Polsce?

kiwaniu ukraińskich książek

żylam się 23 lutego wyjechać do Pol-

wiekiem zamkniętym, unikam ,,oko-

datki i jestem z tego dumna.

w Iwano-Frankiwsku, aby wy-

ski ­ zawiozlam egzemplarze książki

Z wyksztalcenia jestem filolo-

loliterackich" imprez, nie interesują

Czym przede wszystkim zajęla

slać je do Polski?

przetlumaczonej na język ukraiński,

mnie sprawy innych, które nie do-

giem, ale mam doświadczenie pra-

się Pani w Polsce? Jak odczu-

którą wydano w Iwano-Frankiw-

tyczą mnie bezpośrednio. Najważ-

cy w szkole. Co dotyczy potrzeb

W Polsce zajmuję się wylącznie dzia-

wala Pani potrzebę bycia poży-

sku. Planowalam po dwóch dniach

ukraińskich uchodźców w Polsce,

lalnością translatorską i nie mam

niejsza jest dla mnie praca nad tek-

teczną w tym czasie dla Ukra-

wrócić do domu, ale jak widzimy,

stem, przekladem i redagowaniem.

to moje doświadczenia są niestety

kontaktów ze szkolami, gdzie uczą

iny i dla Polski?

życie brutalnie zmienia nasze za-

negatywne. Większość uchodźców

się dzieci uchodźców. Wydaje mi się,

Przekonalam się, że praca ratuje od

mierzenia. W podobnej sytuacji

wszystkiego.

Przede wszystkim, byla to wspólpra-

jedynie nominalnie są Ukraińca-

że nie ma szkól, gdzie bylyby większe

znalazla się laureatka nagrody im.

Dodam jedynie, że jakaś część na-

ca z grupą ,,Tlumacze dla Ukrainy",

mi. Wiemy, że jest to wiele kobiet

skupiska dzieci z Ukrainy w jednym

Szewczenki Oksana Zabużko ­ woj-

która powstala na uniwersytecie im.

z dziećmi i pelnosprawnych męż-

wieku. Co dotyczy przekazywania

szych autorów skupila się wokól In-

na zastala ją w Warszawie.

stytutu Literatury w Krakowie. Spo-

Adama Mickiewicza dzięki profeso-

czyzn, którzy przyjechali do Polski

z Ukrainy książek do Polski, to tu

rowi filologii Ryszardowi Kupidu-

ze zrusyfikowanego wschodu Ukra-

pojawiają są problemy na granicy,

tykają się od czasu do czasu, czytają

Proszę opowiedzieć o wspól-

wlasne utwory. 8 lipca mialam okazję

rze. W marcu Urząd Miasta Pozna-

iny i z poludnia. Na codzień rozma-

ponieważ polscy celnicy podejrz-

pracy z polskimi pisarzami.

spotkać się z polskimi tlumaczami

nia zalożyl ukraińską wersję swojej

wiają po rosyjsku i nie potrzebują

liwie ustosunkowują się do takich

Tak się zlożylo, że od 2017 roku ak-

strony informacyjnej i trzeba bylo

ukraińskich książek. Znana jest hi-

,,przekazów" i wymagają deklaracji

z ukraińskiego, w tym z Anettą Ka-

tywnie wspólpracuję ze Związkiem

mińską i bialoruskim pisarzem-dy-

zapelnić ją instrukcjami, poradami,

storia dzieci z Ukrainy. Znaleziono

celnych. Kierowcy autobusów odma-

Literatów Polskich (ZLP). Co roku

dokumentacją po ukraińsku, która

i zatrudniono nauczycielkę języka

wiają brania takich paczek, aby nie

sydentem Uladzimirem Neklajewym.

jeździlam na międzynarodowe li-

Spotkanie odbylo się w krakowskim

miala za zadanie pomóc uchodźcom

ukraińskiego. Dzieci uchodźców

mieć klopotów przy przekraczaniu

teracko-artystyczne festiwale do

palacu Potockich w ramach festiwalu

z Ukrainy zorientować się w Polsce.

zglosily jednak, że one ,,nie poni-

granicy. Nie wiem jak teraz pracuje

Wroclawia, Poznania, Krakowa, Tar-

Byl to bardzo intensywny miesiąc.

majut" (nie rozumieją) i wymagaly,

poczta, ale nawet w okresie pokoju

Czeslawa Milosza.

nowa. W tym roku bylam w Slupsku.

Zdarzaly się dni, gdy tlumaczylam

żeby dano im nauczycielkę, która

przesylka szla do dwóch miesięcy,

Jak przydalo się Pani doświad-

Tlumaczę poezję i prozę polskich au-

po trzy różne instrukcje. Dla mnie

mówilaby ,,na normalnom jazykie"

a oplaty byly bardzo wysokie. Uwa-

czenie i kontakty z polskimi

torów na język ukraiński, populary-

byla to praca pelna stresu, ponieważ

(normalnym językiem). Nie dziwi

żam, że kwestia zapelnienia polskich

literatami? Kto sprzyjal wybo-

zuję polską literaturę na Ukrainie.

moje myśli byly w domu przy rodzi-

mnie to, ale oburza, bo nasi wspólo-

bibliotek ukraińską literaturą leży

rowi nowych pozycji do prze-

Moje wiersze wielokrotnie publiko-

nie, a uwagę przykuwaly straszne

bywatele z Donbasu czują nienawiść

w gestii naszego Instytutu Książ-

kladu i ich wydania? Jak będą

wane byly w polskich czasopismach

informacje w telewizji. Jednocześnie

do języka ukraińskiego (państwo-

ki i Ministerstwa Kultury. Wiemy,

one  dystrybuowane  wśród

literackich. W 2018 roku we Wro-

tlumaczylam kilka piosenek dla dzie-

wego!), co zresztą stalo się jednym

że dla tych instytucji te sprawy są

Ukraińców w Polsce i czy będą

clawiu ukazal się tomik moich wier-

ci dla szkoly muzycznej i książeczkę

z powodów agresji Putina. Starają

obecnie nie na czasie. Obecnie polscy

dostępne na Ukrainie?

szy ,,Na linii oddechu" w przekladzie

Józefa Herolda ,,Bajki na każdy dzień".

się jako tako nauczyć się polskiego,

pisarze przejawiają inicjatywę, żeby

Kazimierza Burnata. Wśród moich

Dzięki

przyjaciolom-pisarzom

przekladów są książki wydane na

odbylo się kilka publikacji mo-

Ukrainie: ,,Koniec lata w Arkadii"

ich wierszy w tlumaczeniu na ję-

trzech polskich poetów. Znalazly się

zyk polski np. w ,,Gazecie Wybor-

tam utwory poetów: Leszka Szaru-

czej", w czasopiśmie ,,Liry Dram"

gi, Kazimierza Burnata i Andrzeja

(Marlena Zynger), w wydaniu in-

Waltera; oprócz tego zbiory ,,Uczta

ternetowym ,,Literacki babiniec"

motyla" Andrzeja Bartyńskiego, ,,Ilu-

(Agnieszka Wiktorowska-Chmie-

zja wieczności" Kazimierza Burna-

lewska). Mialam kilka zaproszeń na

ta. Również w 2020 roku wspólnie

spotkania w ramach ,,Czytamy dla

z prezesem Dolnośląskiego oddzialu

Ukrainy". Co do tlumaczeń, byly to

ZLP ­ Kazimierzem Burnatem zreali-

propozycje samych autorów, po-

zowaliśmy dwa polsko-ukraińskie

parte przez wydawców. Między

projekty: ,,Apostolowie XX wieku:

innymi ukazaly się ,,Bajki na każ-

los Ukrainy w poezji" oraz książ-

dy dzień" Józefa Herolda, wydane

kę laureata nagrody im. Szewczen-

w Bydgoszczy, ,,Legendy Poznania"

ki Tarasa Melnyczuka ,,Książę rosy"

Andrzeja Sikorskiego (Wydawnic-

w przekladzie na język polski, o czym

two Miejskie Poznańskie), ,,Dziadek