29

nr 13­14 (401­402) | 29.07­15.08.2022

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Co radzilaby Pani ukraińskim

i niedźwiadek" Lukasza Wierzbic-

,,Schulz-Forum" i na innych stronach

W zeszlym roku, na zamówienie wy-

uchodźcom w Polsce, którzy do

kiego z Wielkopolskiego ZLP (wyd.

internetowych.

dawnictwa ,,Folio", udalo mi się prze-

tej pory nie wiedzą, czym się

Pointa). Ta ostatnia pozycja wcho-

To on zwrócil moją uwagę na opo-

tlumaczyć powieść jeszcze jedne-

zająć i jak się odnaleźć?

dzi do programu szkoly średniej i jej

wiadanie ,,Undula", które w 2019

go nieznanego na Ukrainie klasyka

przeklad byl potrzebny, aby ulatwić

roku zostalo odnalezione w archi-

polskiego modernizmu ­ Stanislawa

Otóż to jest bardzo dziwne. Od pierw-

dzieciom z Ukrainy naukę języka

wum gazetowym i do tej pory nie

Ignacego Witkiewicza ,,Pożegnanie

szych dni polskie spoleczeństwo

i literatury polskiej. Dodam, że treść

bylo przelożone na język ukraiński.

jesieni". Początkowo powieść miala

przyjęlo wszystkich uchodźców

,,Dziadka i niedźwiadka" jest nad-

W styczniu bieżącego roku ukazaly

ukazać się w październiku, ale z po-

z otwartym sercem, za co powinni-

zwyczaj interesująca. To prawdziwa

się dwie publikacje ,,Unduli" w moim

wodu kryzysu z papierem wydanie

śmy być wdzięczni każdemu obywa-

historia niedźwiadka Wojtka, któ-

tlumaczeniu na internetowym porta-

wciąż bylo odkladane. Teraz prze-

telowi Polski, który przylączyl się do

ry razem z żolnierzami armii gen.

lu ,,Zbrucz" i w lwowskim kulturolo-

szkadza wydawnictwu czas wojenny.

pomocy obywatelom Ukrainy. Stwo-

Andersa wędrowal z Syrii do Szko-

gicznym czasopiśmie ,,JI".

Obecnie pracuję nad tlumaczeniem

rzono wszelkie warunki do adapta-

cji i bral udzial w bitwie pod Monte

W tym czasie w ,,Kurierze Galicyj-

powieści ,,Nienasycenie", uważanej

cji, do określenia swoich wymagań.

Cassino.

skim" pojawil się esej Piotra Proko-

za szczyt twórczości Witkacego. Pra-

Natomiast slyszę od polskich praco-

piaka ,,Jestem z Drohobycza". Przez

cuję w rezydencji Instytutu Literatu-

dawców, że jedynie niewielka liczba

Proszę powiedzieć coś więcej

kilka miesięcy zbieraliśmy utwory

ry w Krakowie. Myślę, że uda się wy-

kobiet podjęla pracę. Bezplatny prze-

o polsko-ukraińskim projek-

poetyckie, poświęcone pamięci Bru-

opublikowane za zgodą potomków

dać obie powieści w dwóch tomach.

jazd w środkach transportu, który

cie z okazji 130. rocznicy uro-

nona Schulza. Początkowo zamie-

obu klasyków. Szczególnym rodzyn-

Co do planów, to boję się cokolwiek

przedlużano z miesiąca na miesiąc,

dzin Brunona Schulza ­ książ-

rzaliśmy wydać dwujęzyczny zbiór

kiem wydania jest opowiadanie ,,Un-

zapeszyć. W polowie lutego mialam

wielu uchodźców wykorzystywalo

ce ,,Jestem z Drohobycza/Я з

poezji, jednak ze względu na prawa

dula". Wszystkie teksty przelożylam

zupelnie inne plany na ten rok i rap-

do wędrówek turystycznych po Pol-

Дрогобича". Jak zaintereso-

autorskie, zmuszeni byliśmy odstą-

na język ukraiński, co daje możliwość

tem los wszystko zmienil, zmusil żyć

sce. Najgorsze jest to, że większość

wala się Pani twórczością tego

pić od tej koncepcji.

poszerzenia grona czytelników oraz

zupelnie innym życiem, a nawet za-

tych turystów ciągle rozmawia po

pisarza?

W zbiorze poświęconym 130. rocz-

popularyzacji najlepszych wzorców

cząć od nowa. Nie będę szczególowo

rosyjsku. Często zachowują się zu-

Do twórczości piszącego po polsku

nicy urodzin Brunona Schulza zna-

polskiej literatury.

opowiadać, powiem tylko, że w moim

chwale, mają wygórowane ambi-

genialnego Żyda z Galicji mam szcze-

lazly się dwa szkice Piotra Proko-

wieku jest to nadzwyczaj trudne,

cje i pretensje. Uważam, że hańbi to

Nad czym pracuje Pani obec-

gólną sympatię. Zapoznal mnie z tą

piaka, nasze wiersze, poezja Lucji

szczególnie po osobistych klopotach

Ukrainę przed Polakami. Rozumiem,

nie? Kiedy planuje Pani powrót

niezwyklą formą i treścią opowiadań

Dudzińskiej oraz wiersze Jerzego

i tragediach, które przeżylam od po-

że ci ludzie nie planują przyzwycza-

do Ukrainy?

malarz i tlumacz Mykola Jakowyna.

Ficowskiego i Tadeusza Różewicza

czątku 2020 roku.

jać się do życia w Polsce, a po prostu

W dalekim 1988 roku Mykola zapro-

przeczekują, aby w końcu wrócić

ponowal swoim przyjaciolom, którzy

do swoich miast niosąc ze sobą swą

znali język polski lub przynajmniej

rusyfikację.

czytali po polsku, przylączenie się

Jestem przekonana, że każdy, kto chce

do wspólnego przekladu nieznanego

znaleźć zajęcie, na pewno je znajdzie.

wówczas na Ukrainie pisarza. Wy-

Dla mieszkańców Galicji nie ma z tym

bralam sobie opowiadania ,,Maneki-

problemów. Bo trafiając do Polski, od

ny" i ,,Traktat o manekinach". Niestety

razu znajdują pracę, uczą się czy do-

zaplanowane przez naszego przyja-

skonalą swój język polski.

ciela wydanie nie powiodlo się. Za to

Co do zainteresowań, upodobań,

nasze przeklady zostaly opublikowa-

to w wielu miastach z inicjatywy

ne w różnych czasopismach ukraiń-

Ukrainek powstają towarzystwa,

skich. Mój przeklad ,,Manekinów"

zjednoczenia, organizują się szko-

ukazal się w czasopiśmie ,,Perewal"

lenia, a nawet istnieją chóry. Nie

(Przelęcz) w 1993 roku. Ciekawost-

mogą odnaleźć się jedynie ci, którzy

ką jest, że redaktorem wydania tego

nie chcą nic robić, dlatego wcze-

numeru ,,Perewalu" byl Jurij Andru-

śniej czy później uciekną do domu.

chowycz. Od tego czasu przechowu-

Doradzić mogę tylko jedno: uczcie

ję wszystkie publikacje opowiadań

się języka polskiego, szanujcie pol-

Schulza, które udalo mi się kupić.

skie tradycje i prawa, pozbądźcie

Zrządzeniem losu w zeszlym roku

się myśli, że ktoś coś jest nam wi-

poznalam polskiego pisarza i badacza

nien. I najważniejsza rada: uczcie

twórczości Schulza ­ Piotra Proko-

się wreszcie naszego jedynego

piaka, który w milości do twórczości

ukraińskiego języka państwowego,

wybitnego mieszkańca Drohobycza

żeby nikt nie mial prawa twierdzić,

poszedl dalej: Piotr zbiera i prze-

że mieszkańcy Ukrainy i rosyjscy

chowuje wszystkie możliwe książ-

okupanci to jeden naród.

kowe wydania dziel Schulza. Śledzi

WSPÓLPRACOWNICY

Dziękuję za rozmowę.

wszystkie publikacje w kwartalniku

Polityka drobnych gestów

w niedawnej przeszlości

Trudna historia stosunków

w Holobach, Szpanowie, Żurawnikach,

Bolesną dla rodzin ofiar jest kwe-

sprawie, można odnieść wrażenie, że dzia-

niemalo bylo

polsko-ukraińskich

Rokitnie, Zloczówce, Zbarażu, Boremlu.

stia ekshumacji i pochówku nie mniej

lania organów państwowych ograniczają

w XX wieku pelna jest kart

nieporozumień oraz

Porządkowanie niektórych z tych miejsc

niż ośmiu Ukraińców zamordowanych

się tu do wymiany korespondencji z ZUwP.

bolesnych dla obu stron.

wymagalo dużo wysilku, bowiem zanie-

w wyniku zbrodni żolnierzy 36 Komen-

Dzięki gestom dobrej woli można zdzia-

konfliktów na tym tle.

Pelnoskalowa inwazja rosyjska

dbywane przez lata porastaly bujną ro-

dy Odcinka 8 Wojsk Ochrony Pogranicza

lać więcej niż stosując medialny nacisk na

na Ukrainę, dokonana 24

ślinnością. Prace wykonywano w ramach

Można tu wspomnieć o glośnej sprawie

(WOP), dokonanej w Terce 8 lipca 1946

zagranicznych partnerów. Im więcej ich

lutego br., odsunęla te kwestie

wolontariatu, a pozytywny odbiór, z jakim

moratorium na polskie prace poszukiwaw-

r. Polscy wojskowi zamordowali okolo

będzie, tym większe są szanse na budowę

na dalszy plan, a udzielana

spotkaly się nad Wislą, wywolal nerwowe

cze na Wolyniu, skutkującej przewleklym

trzydziestu przyprowadzonych wcze-

trwalego partnerstwa pomiędzy Polską

przez Polskę pomoc

reakcje ze strony antyukraińskich trolli,

sporem rzutującym negatywnie na relacje

śniej z pobliskiej Wolkowyi zakladników

a Ukrainą. Tylko obustronne upamiętnienie

humanitarna i wojskowa

usilujących deprecjonować znaczenie akcji

polsko-ukraińskie. Pomimo, iż w zamierze-

narodowości ukraińskiej, z czego okolo

ofiar dawnych konfliktów pomiędzy Ukraiń-

dla Ukrainy skutkuje

oraz przypisywać jej autorstwo polskim,

niu miala być to odpowiedź na brak reakcji

dwudziestu osób zostalo uśmierconych

cami a Polakami pozwoli pożegnać powra-

spontanicznymi gestami

a nie ukraińskim wolontariuszom. Świad-

polskich wladz na niszczenie ukraińskich

w plonącej chacie, z której uratowal się

cające co jakiś czas zmory przeszlości.

ukraińskiej ludności, które

czy to, jak cenne są takie gesty dobrej woli,

upamiętnień w Polsce, przyczynila się ona

jedynie 14-letni chlopiec, Wasyl Soniak.

Pomiędzy polskimi a ukraińskimi ba-

warto docenić i odnotować.

jak wiele znaczą dla budowania atmosfery

do pogorszenia klimatu we wzajemnych

Nie wszystkie ofiary tej brutalnej akcji, bę-

daczami zawsze będą występować różni-

wzajemnego zrozumienia i przyjaźni, i jak

relacjach i obniżenia się poziomu zaufania

dącej odpowiedzią na wcześniejszy mord

ce w interpretacji wydarzeń z przeszlości.

bardzo przeszkadzają one tym, którzy naj-

pomiędzy Polakami a Ukraińcami.

ukraińskich nacjonalistów na polskich

Historia nie jest nauką ścislą, aby narzu-

BARTOSZ KONIECZKA

chętniej widzieliby Polskę i Ukrainę jako

Z polskiej strony glębokim nietaktem

zakladnikach, zostaly pochowane na

cić jedyną obowiązującą jej wersję. Z tego

W podziękowaniu za polską pomoc

państwa występujące przeciwko sobie.

bylo usunięcie z odnowionej w 2020 r.

cmentarzu. Część z nich zostala zakopa-

względu wezwania do sklonienia Kijowa,

niesioną uchodźcom zostalo uporządko-

(zdewastowanej w 2015 r.) mogily pole-

na w piwnicy jednego z domów. Od 1994 r.

by porzucil rzekomo rozrośnięty nad Dnie-

Dbalość o miejsca

wanych przez Ukraińców szereg miejsc

glych w walce z NKWD w 1945 r. party-

Związek Ukraińców w Polsce (ZUwP) sta-

prem ,,kult Bandery" są skazane na poraż-

pamięci powinna być

pamięci, związanych z obecnością Polaków

zantów UPA w Monasterzu nazwisk leżą-

ra się o ekshumację pozostalych cial i ich

kę, ponieważ dla każdego ,,kult Bandery"

na Wolyniu i w Galicji Wschodniej. Dziala-

cych tam żolnierzy. W imię gestu dobrej

godny pochówek. Postulat ten warto bylo-

może być czymś innym.

ważnym skladnikiem

nia takie zostaly podjęte między innymi

woli, sprzyjającego budowie dobrych

by spelnić, zwlaszcza, że Instytut Pamię-

To, w czym Polacy i Ukraińcy mogą

polityki Ukrainy wobec

na cmentarzach we wsi Hajowe (dawniej

relacji między obu państwami, na nowej

ci Narodowej (IPN) dysponuje wlasnym

osiągnąć jedność, jest szacunek dla zmar-

Polski i Polski wobec

Przebraże, jedna z największych baz pol-

plycie powinny zostać wygrawerowane

Biurem Poszukiwań i Identyfikacji. Biorąc

lych ­ i o to warto apelować i do wladz

Ukrainy. Tymczasem

skiej samoobrony przed UPA na Wolyniu),

nazwiska 62 poleglych.

pod uwagę otrzymaną dokumentację w tej

Ukrainy, i do wladz Polski.