34

nr 13­14 (401­402) | 29.07­15.08.2022

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Zmiany polityczne po 1991 roku i ich wplyw na sytuację religijną

w archidiecezji lwowskiej

Nominacja dotychczasowego administratora apostolskiego

w Lubaczowie biskupa Mariana Jaworskiego na metropolitę

archidiecezji lwowskiej (cz. 3)

polityki państwowej. Powsta-

wywolanie zamieszek mię-

MARIAN SKOWYRA

dzy obrządkami, które byly na

waly też organizacje, skupiające

Polski Konsulat we Lwowie

mniejszości narodowe, w tym

rękę wladzom komunistycznym

i jego misja w dziele

w Kijowie i Moskwie.

Towarzystwo Kultury Polskiej

ratowania spuścizny

Ziemi Lwowskiej, którego ze-

Jedynym  sposobem,  aby

duchowej

branie zalożycielskie odbylo się

udaremnić plany wladz komu-

Zmiany spoleczno-religijne

3 grudnia 1988 roku. Miejscem

nistycznych poróżnić te dwie

na Ukrainie wymagaly rów-

zebrania bylo konserwatorium

spoleczności, mialo być spo-

nież ulożenia dobrych stosun-

lwowskie, z którym byl zwią-

tkanie o. Rafala Kiernickiego

ków pomiędzy Ukraińcami

zany pierwszy jego prezes prof.

z bpem Wlodzimierzem Ster-

i Polakami, czego od 1987 roku

Leszek Mazepa.

niukiem, przywódcą dziala-

podjąl się Konsulat Polski we

Wszystkie te przejawy od-

jącego w podziemiu Kościola

Lwowie. Obok wykonywania

radzania się ukraińskości oraz

greckokatolickiego na terenie

czynności typowych dla kon-

mniejszości narodowych nie

Związku Radzieckiego.

sulatu ­ ,,wykorzystując klimat

mogly nie budzić sprzeciwu

Obydwaj duchowni na terenie

gorbaczowowskiej odwilży ­

wciąż istniejących wladz ko-

Lwowa cieszyli się dużym auto-

pisala Agnieszka Sawicz ­ pla-

munistycznych.  ,,Dygnitarze

rytetem zarówno wśród lacinni-

cówka wspomagala mniejszość

komunistyczni byli też w pel-

ków, jak i unitów, a ich rozmowy

polską, w tym starania o odzy-

ni świadomi, jak ważne bylo dla

i porozumienie mogly wyciszyć

skanie świątyń rzymskokato-

miejscowej spoleczności od-

narastające negatywne nastroje.

lickich, o polskie szkolnictwo,

radzające się życie religijne.

Mediatorem, a zarazem pomoc-

organizację kolonii dla dzieci.

Symboliczną wręcz rolę w nim

nikiem w tych debatach byl kon-

Osobom zainteresowanym ula-

odgrywala Cerkiew grecko-

sul RP we Lwowie Wlodzimierz

twiano przebrnięcie przez for-

katolicka, będąca dla Ukraiń-

Woskowski. ,,Jako że konsulat

malności związane z podjęciem

ców wyznacznikiem tożsamo-

byl pod stalą obserwacją slużb

studiów w Polsce. Przy wydat-

ści narodowej. Po delegalizacji

komunistycznych, nie wyda-

nej pomocy konsulów w latach

przez wladze radzieckie Cer-

wal się bezpiecznym miejscem

1989­1990 Kościolowi rzym-

kiew dzialala w podziemiu, przy

do rozmowy. Konsul Woskow-

skokatolickiemu

zwrócono

czym niejednokrotnie korzysta-

ki zaproponowal skorzystanie

okolo stu obiektów sakralnych,

no w tych warunkach z pomocy

z gościny przedstawicielstwa

a w części z nich podjęto prace

katolików rzymskich, którzy

polskiej firmy Metronex, mającej

LWÓW, KATEDRA ­ 21.06.2006/ UROCZYSTOŚĆ JUBILEUSZU

renowacyjne. W Drohobyczu

w Związku Radzieckim wciąż

swoją siedzibę przy dawnej ul.

80-LECIA KARD. MARIANA JAWORSKIEGO

i Mościskach uzyskano zgodę

ksztalcili duchowieństwo, za-

J Kilińskiego we Lwowie, przez

na wprowadzenie języka pol-

chowali nieliczne świątynie

doprowadzić do rozbicia jedno-

szkalujące o. Rafala Kiernickiego

którą przewijalo się wielu inte-

skiego do miejscowych szkól,

i mogli sprawować w nich li-

ści lwowskiego spoleczeństwa.

OFM Conv, proboszcza katedry

resantów, więc biskupi R. Kier-

w wielu ośrodkach organizo-

turgię. Stworzylo to wyjątkowo

Areną prowokacji mającej

lacińskiej, późniejszego bisku-

nicki i W. Sterniuk, wchodząc do

wano kursy języka polskie-

silne więzi międzywyznanio-

zantagonizować dwa obrządki

pa pomocniczego archidiecezji

budynku, nie wzbudziliby nie-

go. Doksztalcano nauczycieli,

we, a dla mieszkańców Ukra-

oraz pogrążyć katolików, a przy

lwowskiej. W myśl ich treści du-

zdrowej sensacji".

wzrosla liczba studentów filo-

iny bylo świadectwem blisko-

tym i Polaków w oczach lwow-

chowny mial sprzeciwić się lega-

W imieniu metropolity Ster-

logii polskiej na Uniwersytecie

ści wyznawców obu obrządków.

skiej spoleczności, mial stać się

lizacji Cerkwi greckokatolickiej,

niuka rozmowy podjąl Iwan

Lwowskim, wspierano rozwój

Przy tym tradycyjnie już kato-

ówczesny prospekt Lenina, dziś

co wydatnie klócilo się z faktem,

Hreczko, pelniący obowiązki

wspólpracy uczelni wyższych

licy postrzegani byli jako Pola-

Swobody. Bylo to miejsce kon-

że ojciec Rafal (jak nazywali go

sekretarza wladyki i odpowia-

i instytucji naukowych. Tylko

cy, natomiast grekokatolicy jako

trolowane przez milicję i wszel-

lwowianie) stale wspieral greko-

dający we Lwowie za stosun-

w roku 1988 dzięki staraniom

Ukraińcy, co w swoisty sposób

kiego rodzaju slużby specjal-

katolików. Moglo zatem sugero-

ki opozycyjnego Narodowego

konsulatu na kolonie i obozy

budowalo także jedność obydwu

ne, lecz mimo to sprawiające

wać dwulicowość kaplana i jego

Ruchu Ukrainy z Kościolami

organizowane w Polsce wy-

narodów".

wrażenie wolności. Odkąd trzy

potencjalną wspólpracę z wla-

i mniejszościami narodowymi.

jechalo ponad trzysta dzieci

Takie przebudzenie narodo-

lata po awarii w czarnobylskiej

dzami, a tym samym podważyć

Kościól rzymskokatolicki repre-

z rodzin polskich, a na studia

we i religijne wywolalo pewne

elektrowni ktoś zatknąl niebie-

do niego zaufanie i przyczynić

zentowali: ojciec Rafal Kiernicki

ponad dwieście osób. Otoczo-

zaniepokojenie wśród rządzą-

sko-żóltą flagę na tym - jak go

się do powstania rysy w relacjach

i ks. Ludwik Kamilewski. Wśród

no opieką kombatantów Pol-

cych. Przelomowym momentem

określano, pierwszym skraw-

polsko-ukraińskich". Wymyślo-

gości Metronexu byli polscy

skiej Armii, którzy nie otrzy-

byla przeszlo trzystutysięcz-

ku wolnej Ukrainy, toczono

na przez wladze komunistycz-

dyplomaci: konsul Wlodzimierz

mywali rent wojskowych od

na manifestacja we Lwowie 17

tam dyskusje, kolportowano

ne prowokacja niewątpliwie

Woskowski i Józef Fijat ­ oraz

wladz radzieckich, a także za-

września 1989 roku jako wy-

nielegalne czasopisma, rozpo-

powiodla się slużbistom, gdyż

przedstawiciel  przedsiębior-

dbano o dobra kultury. Dzięki

raz poparcia dla odradzającej

wszechniano karykatury, kon-

argument jakoby sprzeciwu o.

stwa Kazimierz Wyszatycki".

wsparciu dyplomatów uzyska-

się Cerkwi greckokatolickiej.

trowersyjne teksty o wymowie

Rafala wobec legalizacji Cerkwi

Spotkanie zakończylo się

no zgodę na rozpoczęcie prac

,,W miarę jak narastaly nastro-

antykomunistycznej czy ob-

greckokatolickiej w następnych

sukcesem, zaś treść korespon-

porządkowych na Cmentarzu

je opozycyjne wobec Moskwy,

wieszczenia o nielegalnych sto-

latach sporadycznie wykorzy-

dencji pomiędzy o. Rafalem

Lyczakowskim oraz Cmentarzu

środowisko kościelne stawa-

warzyszeniach. Miejsce także

stywano przy odmowie zwrotu

a metropolitą Wlodzimierzem

Orląt Lwowskich".

lo się wręcz oczywistym celem

zatem wydawalo się idealne, aby

kościolów na rzecz rzymskich

podano do publicznej wiadomo-

W perspektywie dzialalno-

potencjalnego ataku, mającego

wlaśnie tu pojawily się ulotki

katolików.

ści. ,,Jak wyjaśnial o. Kiernicki,

ści abpa Mariana Jaworskie-

Choć pierwotnie tekst agitu-

podczas będącego przyczyną

go metropolity lwowskiego

jący zostal zerwany przez czlon-

kontrowersji zebrania lwow-

oraz Kościola rzymskokatolic-

ków ukraińskiego Towarzystwa

skich przedstawicieli wyznań

kiego jeszcze przed 1991 ro-

Lewa, nie należy wykluczać,

religijnych nie omawiano pro-

kiem dzięki wytężonej pracy

że pojawial się tam ponownie,

blemu Cerkwi greckokatolickiej,

polskich dyplomatów, w tym

a ostatecznie na lamach komuni-

a co za tym idzie, nie bylo tam

Wlodzimierza Woskowskie-

stycznej gazety ,,Wilna Ukraina"

sposobności, by wypowiadać

go, udalo się zażegnać kon-

podano ,,iż podczas spotkania

się o niej negatywnie. Zebranie

flikt, którego udzialem mo-

przedstawicieli wladz Lwowa

to zorganizowano w celu nawią-

gla stać się spoleczność polska

z reprezentantami wspólnot re-

zania kontaktu przedstawicieli

i rzymskokatolicka.

ligijnych o. Kiernicki zająl ne-

wladzy miejskiej z duchowny-

Przejawem dążenia do zmian

gatywne stanowisko wobec le-

mi dla wspólpracy w przebu-

panującego w systemie pod ko-

galizacji Kościola unickiego". Ta

dowie  życia  spoleczeństwa

niec lat 80. XX wieku byly wie-

szykana miala na celu postrze-

i stworzenia lepszego, spokoj-

lotysięczne demonstracje, me-

ganie miejscowej spoleczności

nego bytu we wspólnym domu,

etingi i strajki. Przywódcy tych

lacińskiej i polskiej zarazem jako

tzn., mieście. Gdy poruszono

strajków w późniejszym czasie

środowiska antyunickiego i an-

temat stosunku wladz pań-

stali się kreatorami ukraińskiej

tyukraińskiego, a tym samym

stwowych do grekokatolików,

BUDYNEK KONSULATU RP WE LWOWIE