16

nr 15 (403) | 16­29.08.2022

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Prezentacja albumu ,,LWÓW STANISLAWA LEMA"

na Festiwalu Dziedzictwa Kresów

W Muzeum w Jaroslawiu

począwszy od domu rodzinnego

Kamienica Orsettich w dniu

przy ulicy Brajerowskiej, naj-

7 sierpnia odbylo się spotkanie

bliższych okolic tej kamienicy,

autorskie Anny Gordijewskiej,

ulic po których co dzień wę-

dziennikarki ,,Nowego

drowal Lem w drodze do swego

Kuriera Galicyjskiego" oraz

gimnazjum im. Karola Szajno-

poety i pisarza Mariusza

chy, usytuowanym w samym

Olbromskiego, wiceprezesa

centrum miasta przy ulicy Pod-

Instytutu Lwowskiego

wale 2. Wlaśnie te wszystkie

w Warszawie. Zostala na nim

miejsca uczestnicy spotkania

zaprezentowana książka

mogli poznać dzięki prezen-

,,Lwów Stanislawa Lema",

tacji na ekranie niezwyklych

opublikowana we Lwowie

zdjęć przez ich autorkę Annę

przed wybuchem wojny na

Gordijewską, która ogromnie

Ukrainie. Spotkanie odbylo

interesująco je komentowala,

się w ramach Festiwalu

znacznie poszerzając lapidar-

Dziedzictwa Kresów

ne ich opisy w prezentowanej

obejmującego swym zasięgiem

książce. Widzowie mogli po-

województwa podkarpackie,

znać unikalne fotografie pre-

lubelskie i krośnieńskie,

zentujące wybrane fragmenty

a obfitującego w wiele ważnych

dawnego mieszkania Lemów,

wydarzeń i przebiegającego

wielu tamtejszych ,,świadków"

w wielu miejscowościach

przeszlości, takich na przyklad

w okresie lipca i sierpnia.

jak zabytkowe, secesyjne pie-

ce, stiuki, plaskorzeźby, piękne

kompozycje schodów wejścio-

JERZY ZALUSKI

wych, czy balkonów na po-

TEKST

dwórku tej kamienicy. Mogli też

PIOTR KAPLITA

szczególnie wyróżniamy przez

ujrzeć zarówno wspaniale, roz-

ZDJĘCIA

W

nauczycielkę i uzyskiwal za nie

legle panoramy Lwowa z Wy-

ieczór w tak zwanej

zawsze najwyższe oceny.

sokiego Zamku, jak i fragmenty

Wielkiej Izbie, w naj-

Ale przecież nie tylko lektu-

zabytkowych ulic, ich bogate,

piękniejszej i histo-

ry ksztaltowaly jego wyobraź-

różnorodne detale, pomniki,

rycznej sali tego muzeum, zgro-

nię i myślenie, lecz też cala

plaskorzeźby i rzeźby, stalowe

madzil  milośników  kultury

aura intelektualna i artystycz-

konstrukcje peronów dworca,

Kresów z Jaroslawia, ale też

na ówczesnego Lwowa. Mię-

wzniosle wieże świątyń. Zwra-

i z innych ośrodków na Podkar-

dzynarodowa kariera pisarska

calo uwagę obecnych, że zdjęcia

paciu, jak również gości z zagra-

Lema rozpoczęla się po wojnie,

parków i ogrodów, ulic zostaly

nicy. Po powitaniach ze stro-

w 1951 roku, gdy ukazala się

wykonane w czterech porach

ny gospodarzy miejsca autorzy

w Polsce jego pierwsza powieść

roku, zgodnie zresztą z tokiem

książki na przemian dzielili się

,,Astronauci", która z miejsca

narracji w książce Lema.

swymi refleksjami, dotyczący-

zwrócila uwagę krytyki lite-

Barwny i fascynujący spacer

mi związków Stanislawa Lema

rackiej na twórczość debiutan-

z obiektywem po dawnym Lwo-

ze swym rodzinnym miastem.

ta. Dziesiątki powieści, które

wie, jaki zaprezentowala Anna

Wieczór stal się okazją do przy-

później tworzyl, rozwijając nurt

Gordijewska wzbudzil wśród

pomnienia biografii i twór-

literatury zwanej fantastyką

obecnych  chęć  podzielenia

czości Stanislawa Lema, który

naukową stopniowo zyskal mu

się swymi refleksjami. Zabral

przyszedl na świat 12 września

międzynarodowe uznanie i sla-

glos między innymi Zbigniew

1921 roku we Lwowie, tam spę-

wę, a już za jego życia książki

Chrzanowski, lwowianin, dy-

dzil dzieciństwo i lata szkolne,

przelożone na kilkadziesiąt ję-

rektor legendarnego Ludowe-

tam zdal maturę tuż przez wy-

zyków ukazaly się w nakladzie

go Teatru Polskiego we Lwowie,

buchem II wojny światowej. Na-

ponad trzydziestu milionów

który tak jak Lem, ale w okre-

leżal do tego szczęśliwego poko-

egzemplarzy. W tamtych latach

sie już oczywiście późniejszym

lenia, które urodzilo się w wolnej

bylo to zupelnym rekordem,

wędrowal  często  ścieżkami

Polsce i w okresie dwudziesto-

stawialo Lema na pierwszym

ukraińsku. Lem, jak podkreślil

Kornela Makuszyńskiego, Józe-

Wysokiego Zamku. Prezentacja

lecia międzywojennego moglo

miejscu w świecie wśród pisa-

Olbromski, przedstawil w niej

fa Wittlina, Jana Parandowskie-

książki przez obojga jej autorów

wzrastać, rozwijać się, ksztal-

rzy nieanglojęzycznych.

swe refleksje i wspomnienia

go, Andrzeja Chciuka, Henry-

ukazala calą wyjątkowość tej

cić w tym niezwyklym, wielo-

Autorzy lwowskiej książki

z okresu dzieciństwa, lat szkol-

ka Zbierzchowskiego, Witolda

publikacji, tym bardziej cennej,

kulturowym mieście, jakim byl

o Lemie podkreślili jednak, że

nych w sposób niebanalny, wy-

Szolgini, Zbigniewa Herberta,

że przecież dziś niewiele osób

Lwów.

w zasadzie zarówno tekst, jak

znając wszak, że jego ,,rysopis

Adama Zagajewskiego i innych.

może udać się do Lwowa, by

Zdaniem Mariusza Olbrom-

i wszystkie zdjęcia w ich pu-

pamięci" jest niepelny i wy-

Książkę ,,Lwów Stanislawa

kontemplować jego urok i wę-

skiego ­ autora tekstów w pre-

blikacji są zainspirowane jedną

biórczy. A jednak z tego ,,kalej-

Lema" otwiera esej Mariusza

drować tam śladami Stanislawa

zentowanej książce ­ zaważylo

jego wyjątkową książką, a mia-

doskopu" powstalo dzielo zna-

Olbromskiego, zaprezentowany

Lema.

to w dużym stopniu na wyjąt-

nowicie prozą autobiograficzną

komite, wyróżniające się nawet

przez autora podczas spotkania

Warto podkreślić, że jaro-

kowej formacji intelektualnej

,,Wysoki Zamek", która powsta-

na tle różnorodnej i niezwykle

i przeplatany wieloma cytatami

slawskie spotkanie poświęco-

Lema, rozbudzeniu jego zainte-

la w Zakopanem w 1965, a rok

ciekawej panoramy wspomnień

z ,,Wysokiego Zamku"; cytata-

ne prezentacji ,,Lwów Stani-

resowań naukowych, a przede

później zostala opublikowana

o Lwowie z okresu dwudzie-

mi odnoszącymi się do wyda-

slawa Lema" relacjonowala TV

wszystkim literackich. Bowiem

w Warszawie. Książka prze-

stolecia międzywojennego, za-

rzeń z dzieciństwa Lema, jak

Rzeszów, ukazaly się też liczne

z książką spotykal się już od

tlumaczona zostala na wiele ję-

wartych w utworach często

i jego opisami poszczególnych

komentarze prasowe. Zwraca

wczesnego dzieciństwa w ro-

zyków, ukazala się również po

wybitnych pisarzy i poetów:

miejsc w rodzinnym mieście,

uwagę fakt, że książka zostala

dzinnym domu ­ w kamienicy

niezwykle starannie opraco-

przy ulicy Brajerowskiej 4, gdzie

wana i pięknie wydana w ra-

rodzina Lemów zajmowala sze-

mach serii ,,Biblioteki Kurie-

ściopokojowe mieszkanie i gdzie

ra Galicyjskiego". To druga już

już jako maly chlopak zaglądal

publikacja Anny Gordijewskiej

do biblioteki swego ojca Samu-

i Mariusza Olbromskiego po

ela, a później, w okresie gimna-

wydanej wcześniej w ramach

zjalnym, gromadzil już wlasną

tej serii ,,Kresowej balagul-

bibliotekę. W tamtych latach

ce". Obie książki ukazaly się

często czas spędzal czytając

ze środków Kancelarii Preze-

zachlannie calymi godzinami

sa Rady Ministrów w ramach

książki w pobliżu balkonu, gdzie

konkursu Polonia i Polacy za

bylo najlepsze światlo. W gim-

Granicą dzięki życzliwości

nazjum zaś za szkolne wypra-

i wsparciu Fundacji Wolność

cowania z języka polskiego byl

i Demokracja.