14

nr 17 (405) | 16­29.09.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Brednie carskiego historyka

Jednym z glównych

Wspomniany król, przypomnę,

tytul, zresztą tradycyjny dla

filarów ideologii carskiej

nawet w oficjalnych dokumen-

tego okresu. Proszę trzymać się

i sowieckiej jest teza

tach mienil swego moskiewskie-

krzesla: ,,Historyczne dowody

go odpowiednika ,,mój poddany",

o odwiecznym pragnieniu naro-

o absolutnie pokojowym

mając na uwadze przysięgę, któ-

du polskiego przylączenia się do

nastawieniu narodu

rą zlożyl mu bojarzyn Michail

Rosji. Utwór prawdziwych ma-

rosyjskiego. Zgodnie

Romanow w czasie, gdy Wlady-

terialów Glównego Archiwum

z tym: ,,Rosja nigdy

slaw IV byl carem moskiewskim.

Kolegium Spraw Zagranicznych".

nie zniewalala innych,

Czyli ze strony Wladyslawa IV

W swym opusie autor dość

w olbrzymie zaś tereny

­ chodzilo raczej o przylączenie

lekko  kompilując  fragmen-

Moskowii do Rzeczypospolitej,

ty dokumentów historycznych

obrosla, ponieważ sąsiedzi

a nie na odwrót.

i wyrywając te fragmenty z kon-

sami pragnęli znaleźć

14 czerwca 1634 roku, kolo

tekstu, ,,argumentuje", iż republi-

się pod jej ręką, ba ­

wioski Semlewo na rzece Po-

kański i demokratyczny ustrój

nawet nalegali i prosili

lanowce podpisano uklad po-

Rzeczypospolitej byl dla Polaków

o to ze lzami w oczach.

zgubny i jedynie Rosjanie, przy-

kojowy między Rzeczą Pospo-

Podstawową rolę odegrala

lączywszy ich do Imperium Ro-

litą i carstwem moskiewskim,

tu ,,всемирная отзывчивость

syjskiego, uratowali naród polski

który zakończyl wojnę 1632­

od niechybnej zguby.

1634 roku. Od nazwy miejsca

русского народа".

Glówna jednak myśl rosyj-

jego podpisania dokument ten

skiego senatora i historyka,

otrzymal nazwę Pokój Pola-

DMYTRO POLUCHOWYCZ

D

wiążąca jego ,,badania" brzmia-

nowski. Wedlug dokumentu

okladne przetlumacze-

la tak: ,,Naturalnym bylo dla ro-

Moskwa zrzekala się terytoriów

nie powyższego zwrotu

syjskich carów sięgać po wlo-

tymczasowo zajętych w czasie

nie jest możliwe. Będąc

ści Królestwa Polskiego, gdyż

wojny (z wyjątkiem Serpejska

poza strefą rosyjskiej mental-

Wielkie Księstwo Litewskie,

z powiatem). Natomiast Rzecz-

ności trudno go nawet pojąć.

wlączające Kijów, Polock i wie-

pospolita miala wycofać swe

Jeżeli krótko ­ to naród rosyjski

le innych miast, Galicja i Wolyń

wojska poza granice carstwa

przyjmuje blisko do serca każ-

byly od dawnych czasów do-

moskiewskiego. Jednocześnie

dą niesprawiedliwość, toczą-

bytkiem Rosji...".

król Wladyslaw IV zrzekal się

chlopa w Rzeczypospolitej nie

szlachtę, wabiąc ją różnymi

cą się na świecie. Reaguje na

O prawomocności domagania

pretensji do tronu moskiew-

przywilejami i ulgami w przy-

mogla wykazać się jakimiś

nią natychmiast, wsiadając na

się spadku po Rusi książęcej ze

skiego. Oprócz tego Moskowia

padku sukcesu. Więc jakieś

szczególnymi prawami. Ale na

czolgi lub konie i śpieszy z po-

strony utworzonego przez Ba-

winna byla wyplacić Rzeczy-

tle sytuacji chlopów w samej

mocą uciemiężonym, czy tego

tam takie czy inne stronnictwo

tu-Chana księstwa Moskiew-

pospolitej 200 tys. rubli srebrem

Rosji, chlopi w Polsce wyda-

pragną czy nie. Jeśli ci ostat-

promoskiewskie istnialo i jego

skiego i puchliny rakowej, którą

(olbrzymia suma na tamte cza-

ni nie są zadowoleni z pomo-

przedstawiciele rzeczywiście

wali się ludźmi wolnymi. Przy-

z czasem się stalo ­ zmilczymy.

sy). Aby oslodzić carowi gorzką

najmniej nie można bylo ich

cy, tym gorzej dla nich. Gnio-

korespondowali z Kremlem.

Jak też o tym, że wybitny rosyj-

pigulkę porażki król Wladyslaw

sprzedawać jak niewolników,

tąc czolgami (lub tnąc szablami)

Zrozumiawszy, że korony

ski historyk jakoś nie widzial

IV wysunąl ideę ,,podwójnej ko-

niezadowolonych, pomogą im

Rzeczypospolitej ani dla sie-

rozdzielać rodziny czy wymie-

różnicy pomiędzy Królestwem

rony", która mialaby wprowa-

niać ich za psy myśliwskie, jak

mimo wszystko. Odpowiednio,

bie, ani dla któregokolwiek ze

Polskim i Wielkim Księstwem

dzić ,,wieczny pokój" pomię-

z wdzięczności ofiara pomocy

swych synów (Iwana czy Fedo-

bylo to w zwyczaju w Imperium

Litewskim oraz ich konfedera-

dzy Rzeczpospolitą a carstwem

natychmiast zapragnie przylą-

w okresie, o którym pan Mali-

ra) Iwan Groźny nie uzyska, car

cją, zwaną Rzeczpospolitą.

moskiewskim. Jedna z koron

czyć się do tak milych i wrażli-

nowski pisal swoje ,,studium".

postąpil dokladnie tak, jak lis

mialaby być przechowywa-

Jako pierwszy

Kontynuuję cytowanie tego

wych ludzi, jak Rosjanie. Rzecz

w znanej bajce Ezopa ,,Lis i wi-

na w Polsce i podczas koronacji

i najstarszy

dziela:

jasna, zupelnie dobrowolnie...

nogrona". Przypomnę ­ gdy li-

skronie króla mial dekorować

Wydawać by się moglo, że dla

sowi nie udalo się doskoczyć do

,,Zwycięstwa uświadomily

koroną posel moskiewski. Dru-

argument pragnienia

Polski teza o pragnieniu znale-

dojrzalego grona, oznajmil, że go

królowi Stefanowi, że Rosja, od-

ga miala pozostać w Moskwie

Polaków polączyć

zienia się ,,pod ręką Moskwy"

po prostu nie chce, bo jest kwa-

zyskawszy sily, przejmie kiedyś

i mial jej używać polski posel

się z Moskwą, pan

jest fantastyczna, szczególnie

śnie. Historyk przytacza argu-

te od dawna należne jej tereny,

podczas koronacji cara. Jednak

Malinowski przytacza

które Królowie Polscy podczas

zważywszy na stale powsta-

menty Iwana Groźnego:

Moskwa ten pomysl katego-

historyczną próbę

jej upadku przywlaszczyli so-

nia przeciwko rosyjskiemu cie-

,,U nas, dzięki Milosierdziu

rycznie odrzucila i punkt o ,,po-

cara Iwana Groźnego

miężcy. Co więcej ­ w stosun-

Bożemu i praojców naszych mo-

bie. Będąc bezdzietnym, spró-

dwójnej koronie" zostal wykre-

dlitwom, państwo jest tak pelne,

bowal związać się z tym potęż-

ku do moskali wśród Polaków

ślony z Pokoju Polanowskiego.

kandydowania na

nym państwem i przekonawszy

że nic od was nie chcemy!".

panowala pelna zgodność po-

Pomimo tego wielki rosyjski

tron Rzeczypospolitej.

o tym pierwszych urzędników

między szlachtą i chlopstwem

Okazuje się, że dla Polaków

historyk Malinowski doszukal

Byla to wylącznie

Państwa, szykowal się do zwo-

byla to przykra wiadomość, gdyż

­ wszyscy uważali ich gorszych

się w tym fakcie dowodu pra-

inicjatywa samego

w oczekiwaniu na rosyjskiego

lania Sejmu dla potwierdzenia

od czarta.

gnienia Polaków przylączenia

cara ­ a nuż się uda?

cara, cytuję: ,,Panowie z mal-

tego od calej Rzeczypospolitej".

Niewielu dziś wie, że Polacy

do Rosji.

Ale rosyjski historyk-

Jedynie przedwczesna śmierć

żonkami swoimi, szykując się

też bardzo, ale to bardzo pra-

Przytaczać dalej

propagandysta podaje

króla miala niby przeszkodzić

do tego wydarzenia (czyli ko-

gnęli dobrowolnie dolączyć do

ten pokaźny zbiór

realizacji tego planu. Zabawne

ronacji cara koroną polską) za-

Rosji/Moskowii. Przynajmniej

to jako pragnienie

mawiali sobie odświętne szaty

są tu dwa aspekty. Po pierwsze:

udowodnil to argumentami ro-

,,faktów" nie będziemy.

samych Polaków.

rosyjskiego kroju lub kupowali

w czasie rządów cara Fiodora

syjski historyk i pisarz Alek-

Dość tych, które tu

Iwanowicza (syna Iwana Groź-

,,Wielmoże Koronni Polscy

takie, jak w Moskwie używano".

siej Malinowski (1762­1840).

są. Samo natomiast

nego ­ red.) wątpliwe, by nawet

i Litewscy, patrząc na bezdziet-

Jeszcze jeden epizod ,,od-

Byl dość poważną osobistością

dzielo rosyjskiego

największy europejski opty-

nego króla Zygmunta Augusta,

wiecznego pragnienia Polaków

i wątpliwe jest, aby klamal. Po-

senatora i historyka

ostatniego potomka Jagiello-

znaleźć się pod wladzą Mo-

mista i moskalofil uważal car-

zycja pana Malinowskiego jest

jest jaskrawą ilustracją

skwy" odnosi się do ostatnich

stwo moskiewskie za solidne

nów, zmagającego się z napada-

dość poważna: senator, kie-

i potężne państwo. Po drugie:

mi chorób, zaczęli zastanawiać

lat rządów Stefana Batorego.

rownik moskiewskiego archi-

tego, że tradycja

nie można wyobrazić sobie, by

się nad jego następcą... Wszyscy

Tu Malinowski po raz kolej-

wum kolegium spraw zagra-

nazywania bialego

na Sejmie szlachta zgodzila się

jednomyślnie uznali za korzyst-

ny krytykuje demokratyczny

nicznych, czlonek Rosyjskiej

czarnym i na odwrót

ne dla spoleczeństwa oddanie

ustrój Rzeczypospolitej:

swój wolny i niezależny sta-

akademii,  przewodniczący

zrodzila się wcale nie

,,Stefan Batory na dlugo prze-

tus wymienić na rolę nędznych

się pod opiekę Rosji i przylą-

Towarzystwa historii i staro-

przy bolszewikach i nie

kmieci cara moskiewskiego

czenie się do niej, wręczyć ster

widzial  nieunikniony  upa-

żytności Rosji. Innymi slowy

przy wspólczesnych

(taki byl status ówczesnych ro-

dek swego państwa. Kryl się on

wladzy carowi Iwanowi Wasy-

­ nie jakiś tam prowincjonal-

rosyjskich

syjskich ,,дворян").

lijowiczowi... Lub jego synowi

w samej Konstytucji: nieograni-

ny krajoznawca-amator, lecz

Najzabawniejszy z licznych

Iwanowi Iwanowiczowi".

czona wladza wielmożów, bujna

prawdziwy rosyjski uczony!

propagandzistach,

Dalej autor przytacza sze-

niezależność szlachty i pozba-

,,faktów", opisanych przez pana

Wiekopomne dzielo pana

lecz o wiele, wiele

wienie praw niższych stanów

Malinowskiego, gorącego pra-

reg faktów, gdzie niby polscy

Malinowskiego (pomimo pol-

wcześniej...

gnienia Polaków dolączyć do

magnaci  natrętnie  wtyka-

wstrząsaly już wówczas pod-

sko brzmiącego nazwiska byl

stawami Królestwa Polskiego".

Moskwy, odnosi się do okre-

ją Iwanowi Groźnemu koronę.

to czysty rusek) ujrzalo świa-

Zaznaczę, że nawet wspól-

su panowania Wladyslawa IV

Prawdopodobnie wspomniane

Rzeczą zabawną jest lektura

tlo dzienne w 1833 roku, nieba-

cześni Malinowskiego odebrali

(przypomnę, że zdążyl on posie-

dokumenty są prawdziwe. Sta-

ubolewania rosyjskiego histo-

wem po krwawym stlumieniu

jego ,,studium" chlodno, zaś car

ryka nad pozbawieniem praw

dzieć na tronie rosyjskich carów)

rając się przejąć tron Jagiello-

powstania listopadowego. Zbieg

Mikolaj I w prywatnej rozmo-

i pierwszego z dynastii Romano-

nów, car niemalo natrudzil się,

niższych stanów w Polsce.

okoliczności, oczywiście... To

wie nazwal dzielo przestarza-

wych ­ Michaila Fiodorowicza.

by wplynąć na drobną i średnią

Faktycznie feudalna zależność

opus mialo dość skomplikowany

lego historyka ­ bredniami.