25

nr 17 (405) | 16­29.09.2022

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Polsko-ukraińskie prace konserwatorskie

w Katedrze Ormiańskiej. Sezon 2022

Polscy konserwatorzy

pracują w katedrze

ormiańskiej i jej

najbliższym otoczeniu

od 2006 roku. Przez

wszystkie lata (również

w 2022 roku) prace

renowacji dziel sztuki byly

finansowane ze środków

polskiego Ministerstwa

Kultury i Dziedzictwa

Narodowego (MkiDN).

Wiele lat w owe prace

zaangażowany jest

zespól konserwatorów

pod kierownictwem

Pawla Baranowskiego

z Warszawy. Już obecnie

rezultaty ich pracy robią

silne wrażenie, którego

doświadcza każdy

odwiedzający tę wspanialą

zabytkową świątynię.

PAWEL BARANOWSKI

Dotyczy to odnowienia

W latach 2022­2023 zespól

Macieja Polejowskiego. W polu

calego zespolu malowidel

Pawla Baranowskiego planuje

środkowym znajduje się ob-

FRAGMENT POLICHROMII ANTONIEGO TUCHA

ściennych wybitnego

dwa niezbędne zadania ­ odno-

raz olejny wykonany w 1775

polskiego artysty

a z ikonograficznego punktu

wić polichromię Antoniego Tu-

roku przez Józefa Chojnickiego

widzenia ­ kompozycją przed-

cha i przeprowadzić gruntow-

przedstawiający Przemienienie

malarza Jana Henryka

stawień zaczerpniętych z VI-

ny remont pokrycia dachu nie

Pańskie oraz na zasuwie obraz

Rosena w prezbiterium

-wiecznych mozaik w absydach

tylko nad kopulą, lecz nad calą

,,Chrystus na Górze Oliwnej".

i nawie kościola, również

rawenneńskich kościolów San

świątynią. Po wykonaniu tych

Obydwa obrazy olejne zostaly

unikatowych mozaik

Vitale (Chrystus jako Kosmo-

prac zostanie jeszcze oczysz-

odnowione przez zespól kon-

autorstwa Józefa

krator siedzący na flankowa-

czenie i konserwacja kamienia,

serwatorów Pawla Baranow-

Mehoffera w części

nym przez aniolów grobie) oraz

z którego zbudowano kaplicę.

skiego jeszcze kilka lat wcze-

San Apollinare in Classe (pasą-

Ślady wieloletnich zacieków

śniej. Pan Pawel powiedzial:

oltarzowej, wykonanych

ce się na zielonej lące owieczki),

na ścianach widoczne są na-

w slynnych zakladach we

Dwa obrazy zostaly

ukazanych pod rozgwieżdżo-

wet nieuzbrojonym okiem. Do

wloskim Murano.

zrobione. Mają godnie

nym niebem, wzorowanym na

prac konserwatorskich w ko-

mozaikach na sklepieniu Mau-

pule są zaangażowani profesor

się prezentować. Teraz

zoleum Galli Placydii".

Joanna Czernichowska z War-

TEKST I ZDJĘCIA

trzeba zrobić konserwację

Autorem polichromii byl

szawy, Stanislaw Nuckowski,

JURIJ SMIRNOW

calego oltarza. Nasza

P

Antoni Tuch, na początku XX

lwowskie konserwatorzy Ru-

propozycja znalazla

OBRAZ ,,CHRYSTUS UBICZOWANY"

awel Baranowski repre-

wieku ceniony i wzięty kra-

slana German, Lilia Nieczajewa

uznanie w Instytucie

zentuje  Stowarzyszenie

prac jest rozpisany na dwa lata

kowski artysta malarz, autor

i Andrij Poczekwa. Jest to wy-

,,Polonika", również

Absolwentów Akademii

i prace ruszyly już bardzo ak-

licznych kompozycji malar-

soko wykwalifikowany, zgra-

Dziedzictwa z Krakowa i Towa-

tywnie. Drugi kierunek prac

skich i witraży w Krakowie

ny zespól fachowców, którzy

u księdza proboszcza

rzystwo Inicjatyw Badawczych

zespolu ­ to konserwacja ma-

i w wielu innych miasteczkach

już wiele lat pracują razem na

Jana Nikla, z którym

Konserwatorskich z Warszawy.

lowidel ściennych imitujących

i miastach Galicji. Pawel Ba-

obiektach wspólnego dziedzic-

ulożyla się bardzo dobra

Wlaśnie owe organizacje pro-

mozaikę w kopule kaplicy ­ ro-

ranowski mówi, że ,,malowi-

twa kulturowego i uratowali

wspólpraca. Prace przy

wadzą prace konserwatorskie

tundy w zachodniej najnowszej

dlo Tucha udaje mozaikę i jest

wiele cennych dziel sztuki.

tym oltarzu planujemy na

również na terenie Lwowa pod

części katedry. Kaplica zostala

wlaśnie tak malowane. Mam

W 2022 roku ten sam zespól

trzy lata. Trzeba będzie

administrowaniem warszaw-

zbudowana w latach 1909­1910

wrażenie, że autor specjalnie

równolegle z pracami w kate-

wzmocnić strukturę

skiego Narodowego Instytutu

wedlug projektu znanego kra-

nakladal grubą farbę, żeby to

drze ormiańskiej kontynuuje

,,Polonika", który patronuje tym

kowskiego architekta profeso-

malowidlo imitowalo mozaikę.

renowacje oltarza bocznego pw.

oltarza. Rzeźby świętych,

pracom również od strony me-

ra Franciszka Mączyńskiego.

Jest jednak bardzo zly stan far-

Przemienienia Pańskiego we

aniolów, puttów już zdjęte.

rytorycznej.  Polsko-ukraiń-

Jest to pomieszczenie centralne

by ­ bardzo pudruje. Wszystko

lwowskiej katedrze rzymsko-

Niestety znajdują się

ski zespól pod kierownictwem

kopulowej konstrukcji, opar-

trzeba najpierw zabezpieczyć,

katolickiej. Oltarz pochodzi z lat

w fatalnym stanie. W 2022

Pawla Baranowskiego pracu-

tej na kwadracie i zakończo-

żeby nie osypalo się. Farba zla-

1773­1776 i byl zbudowany na

roku planujemy wykonać

je na terenie Lwowa nie tylko

ne latarnią. Kopulę wsparto na

ta jak pyl". Malowidlo w kopu-

polecenie arcybiskupa Wacla-

konserwacje wszystkich

w katedrze ormiańskiej, lecz też

trompach, a latarnię zakończo-

le bardzo ucierpialo w czasach,

wa Hieronima Sierakowskie-

na kilku innych obiektach, mię-

no szklanym daszkiem ozdo-

kiedy świątynia ormiańska

go wedlug projektu architekta

rzeźb, które zostaly

dzy innymi przy konserwacji

bionym witrażem. W czaszy

byla zamknięta i wykorzy-

Piotra Polejowskiego w trak-

demontowane ze swoich

bocznego XVIII-wiecznego ol-

kopuly umieszczono malowidlo

stywana jako magazyn ikon

cie barokowego przeistoczenia

miejsc.

tarza pw. Przemienienia Pań-

ścienne wykonane przez arty-

Muzeum Sztuki Ukraińskiej.

świątyni katedralnej. Struk-

skiego w katedrze rzymskoka-

stę malarza i witrażystę Anto-

Przez wiele lat szklany daszek

tura oltarza jednokondygna-

W tymże 2022 roku zespól

tolickiej i przygotowuje program

niego Tucha z Krakowa. Malo-

i witraż byly wybite i niedba-

cyjna ze zwieńczeniem i wy-

konserwatorów planuje wyko-

prac konserwatorskich w daw-

wany obraz jest stylizowany na

le zalatane blachą żelazną. Na

sokim cokolem. Centralna część

nać również renowację olejne-

nym kościele sióstr klarysek,

starochrześcijańskie  mozai-

malowidlo i ściany kaplicy

oltarza flankowana dwoma

go obrazu ,,Chrystus ubiczowa-

w którym obecnie znajduje się

ki, przedstawiające Chrystusa

przez wiele lat zaciekala woda.

kolumnami i dwoma czworo-

ny" (Chrystus przy kolumnie)

muzeum lwowskiej rzeźby ba-

w otoczeniu aniolów i baran-

Dopiero w 2006 roku dach

bocznymi filarami. Obok ko-

z oltarza w kaplicy Kampia-

rokowej, potocznie zwane Mu-

ków ­ symbole dusz ludzkich

w kopule zostal wyremonto-

lumn na cokolach ustawiono

nów. Jest to cenne dzielo XVIII-

zeum Jana Jerzego Pinsla.

podążające do Zbawiciela. Owe

wany i wstawiono rekonstru-

wielkie rzeźbione w drewnie

-wiecznego malarstwa lwow-

W katedrze ormiańskiej kon-

malowidla wyraźnie naśladują

owany witraż, który wykonaly

figury Apostolów św. Piotra

skiego, wykonane w 1758 roku

serwatorzy pracują na dwóch

znane rawenneńskie mozaiki,

Ewelina i Robert Kędzielewscy.

i Jakuba, wykonane wkrótce po

przez Fryderyka Niemerycza

obiektach. Pierwszy ­ może

dziela VI-wiecznej sztuki bi-

Prawdopodobnie jednak dach

1776 roku przez rzeźbiarza Jana

(?). Również będzie poddana

nie tak twórczy, lecz niezwy-

zantyjskiej. Wedlug krakow-

nad kopulą nie byl zabezpieczo-

Obrockiego. Retabulum oltarza

konserwacji wielka baroko-

kle ważny, mianowicie remont

skiej historyk sztuki Joanny

ny w sposób należyty i zacie-

zdobi bogata zlocona rokokowa

wa zlocona rama tego obrazu.

i częściowa wymiana więźby

Wolańskiej, ,,dekoracja w kopu-

kanie wody nadal, oczywiście

dekoracja ornamentalna oraz

Obraz i rama są już zdemonto-

dachowej oraz remont dachu

le jest więc od strony technicz-

w znacznie mniejszym stop-

figury aniolów puttów, wyko-

wane i znajdują się w pracowni

nad calą świątynią. Program

nej malowaną imitacją mozaiki,

niu, ale jednak mialo miejsce.

nane przez artystę rzeźbiarza

konserwatorskiej.