28

nr 17 (405) | 16­29.09.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Prawoslawie we Lwowie w latach 1700­1900 (cz. 2)

TEKST I ZDJĘCIA

JURIJ SMIRNOW

Budownictwo cerkwi

św. Georgija

W 1890 roku proboszcz pra-

woslawnej parafii o. Worob-

kiewicz rozpocząl usilne zabie-

gi u wladz w sprawie budowy

świątyni prawoslawnej we

Lwowie. Sprawa ta napotkala

wielkie trudności i biurokra-

tyczne podejście urzędów au-

striackich. Trudno powiedzieć,

czy byl w tym aspekt politycz-

ny. W każdym bądź razie w cią-

gu ośmiu lat o. Worobkiewicz

MOZAIKA CHRYSTUS BLOGOSLAWIĄCY

zlożyl 240 podań do różnych

instancji, od cesarza Fran-

w architekturze Ukrainy" (,,Wo-

Franciszka Józefa I. Nad ta-

ciszka Józefa I do magistratu

lodymyr Wujcyk, Prace wybra-

blicą umieszczono marmuro-

lwowskiego. Przeszlo 150 razy

ne", Lwów 2004).

wy medalion cesarza. Tekst

byl on wzywany do zlożenia

ulożono w językach rumuń-

Cerkiew św. Georgija

wyjaśnień w licznych urzę-

skim, niemieckim i cerkiew-

zbudowana zostala na

dach. Sprawa otrzymala roz-

noslow ia ńsk i m .

Obydwie

planie równoramiennego

glos międzynarodowy dzięki

tablice  wykonala  lwowska

staraniom rosyjskiego Świę-

firma kamieniarska Ludwika

greckiego krzyża

tego Synodu i petersburskiego

Tyrowicza.

z pięcioboczną absydą

Dobroczynnego Towarzystwa

Suma ogólnych wydatków

od strony oltarzowej,

CERKIEW ŚW. GEORGIJA

Galicyjsko-Ruskiego na czele

budownictwa  i  ozdobienia

z wielką kopulą centralną

z hr. Wladimirem Bobrinskim.

8 października 1895 roku

przeszlo 3000 wiernych, wśród

świątyni i plebanii wyniosla

i mniejszymi kopulami

Tymczasem  stara  kapli-

projekt budowy cerkwi św.

nich

wielu

miejscowych

102.301 guldenów waluty au-

nad czterema wieżami

ca prawoslawna zamienila się

Georgija przy ul. Francisz-

już,  galicyjskich  Ukraiń-

striackiej. Z nich na budowę

w narożnikach. Każdą

w prawdziwą ruinę i magistrat

kańskiej 3 zostal zatwierdzo-

ców (Rusinów), konwertytów

cerkwi wydano 40.000 gul-

z czterech elewacji

lwowski postanowil 21 lipca

ny przez magistrat lwowski.

z obrządku greckokatolickie-

denów, plebanii ­ 21.000 gul-

świątyni ozdobiono

1893 roku ją zamknąć i roze-

W zespole ze świątynią za-

go. Liczną grupę stanowili też

denów. Resztę ­ na ozdobienie

trójkątnym tympanonem

brać. Nabożeństwa odbywaly

projektowano również ogro-

przybysze z Bukowiny i Rumu-

i wyposażenie świątyni.

i zwieńczono krzyżem.

się w malej kapliczce w budyn-

dzenie z bramą od strony ulicy

nii oraz Ukraińcy.

Architektura i ozdobienie

Na zewnątrz estetyczny wy-

ku parafialnym, zaś magistrat

i obszerny budynek plebanii

Budowa świątyni ruszy-

świątyni św. Georgija

gląd budowli znacznie wzboga-

przewidywal możliwość tym-

usytuowany w glębi parce-

la szybko i już 27 październi-

ca wykorzystanie nieotynko-

Kierownictwo artystyczne

czasowego przeniesienia nabo-

li. Przetarg na prowadzenie

ka 1901 roku cerkiew zostala

budowy powierzono projek-

wanej czerwonej cegly i bialego

żeństw prawoslawnych do ko-

prac  budowlanych  wygra-

uroczyście poświęcona. Ku pa-

tantowi cerkwi architektowi

piaskowca w oblicowaniu na-

ściola ewangelickiego przy ul.

la lwowska firma architek-

mięci tego wydarzenia wmu-

rożników, obramowaniu okien,

Gustawowi Sachsowi.

Zielonej.

ta Wincentego Rawskiego. 25

rowano w cerkwi tablicę mar-

budowie portalu. Drobna ko-

Lwów wzbogacil się o nie-

Jednak dzięki pomocy z Ro-

listopada 1896 roku kontrakt

murową z tekstem w językach

ronkowa dekoracja plastyczna

zwykle oryginalną i malowni-

sji sytuacja finansowa parafii

z nim w imieniu Bukowiń-

rumuńskim i cerkiewnoslo-

czą świątynię w stylu bizan-

przypomina cerkwie moskiew-

poprawila się w sposób rady-

skiego Prawoslawnego Fun-

wiańskim. Aktu poświęcenia

tyjsko-romańskim. Historyk

skie. Kopuly naśladują cha-

kalny. Osobiście konsul Kon-

duszu Religijnego podpisalo

dokonal archimandryta Myron

sztuki  Wolodymyr  Wujcyk

rakterystyczne ksztalty kopul

stantin Pustoszkin ofiarowal

Namiestnictwo  Galicyjskie.

Kaliczesko, osobisty wyslan-

świątyń bizantyjskich. Bu-

konstatowal, iż zespól zabudo-

3000 florenów. Konsulat ro-

Nadzór techniczny z ramienia

nik metropolity Arkadiusza

dowla cerkwi zbliżona w planie

wań prawoslawnej cerkwi św.

syjski w imieniu Minister-

namiestnictwa  powierzono

Czuperkowicza. Druga tablica

do kwadratu, naśladuje zaloże-

Georgija (świątynia i piętro-

stwa Spraw Zagranicznych

Antonowi Gaufowi, inżyniero-

pamiątkowa zostala poświęco-

wa plebania) ,,jest najlepszym

nie cerkwi seminaryjnej w re-

również materialnie wspieral

wi namiestnictwa. 4 paździer-

na jubileuszowi 50-lecia rzą-

przykladem stylu historyzmu

zydencji metropolitów buko-

budownictwo cerkwi. W Rosji

nika 1897 roku w dniu imienin

dów najjaśniejszego cesarza

wińskich w Czerniowcach.

organizowano zbiór datków.

cesarza Franciszka Józefa I, byl

Przy budowie plebanii i ogro-

Znaczne sumy zebrano pod-

to również dzień pięćdziesię-

dzenia również wykorzystano

czas kwesty w rosyjskich

cioletniego jubileuszu świę-

czerwoną ceglę i bialy piasko-

klasztorach prawoslawnych.

ceń kaplańskich bukowiń-

wiec tarnopolski. Brama wjaz-

W ten sposób przekazano na

skiego metropolity Arkadiusza

dowa ogrodzenia znajduje się na

budownictwo nowej cerkwi

Czuperkowicza,  wmurowa-

osi wejścia do plebanii usytu-

we Lwowie ponad 50.000 gul-

no kamień węgielny na placu

owanej z tylu cerkwi, zaś wejście

denów. 22.000 guldenów ze-

budowy owej świątyni. W fun-

ze schodami dla parafian zbudo-

brala parafia. Ogólny koszto-

damenty cerkwi wmurowano

wano na osi cerkwi. Dwie bocz-

rys budowy świątyni wynosil

też akta erygowania tego Przy-

ne wieże na fasadzie świątyni

przeszlo 100.000 guldenów.

bytku Bożego spisane w języ-

wykorzystano jako dzwonnice.

Różnicę pokryl prawoslawny

kach cerkiewnoslowiańskim,

Na nich zawieszono 7 dzwonów,

bukowiński fundusz religijny.

greckim i rumuńskim. W akcie

odlanych na zamówienie parafii

Projekt nowej cerkwi prawo-

m.in. wymieniono imiona za-

w znanej firmie Karla Schwa-

slawnej pod wezwaniem św.

slużonych dla budowy cerkwi

be w Bialej. Dzwony ozdobiono

Georgija (św. Jerzego) zamó-

proboszcza parafii o. Eugeniu-

ornamentem i napisami funda-

wiono w Wiedniu u znanego

sza Emanuela Worobkiewicza

cyjnymi, cztery w języku ru-

austriackiego architekta Gu-

i kapelana wojskowego proto-

muńskim, trzy cyrylicą. Dzwony

stawa Sachsa.

jereja Mikolaja Dmitrijewicza

poświęcono świętym Cyrylowi

Zwracamy szczególną uwa-

oraz czlonków rady cerkiew-

i Metodemu, Iwanowi Suczaw-

gę na budowę tej świątyni

nej epitropów Kornelia Kos-

skiemu, Trzem Świętym Wy-

i historię parafii, ponieważ od

sowicza ­ radnego wysokiej

znawcom, apostolom Piotrowi

1992 roku cerkiew św. Geor-

Izby Sądowej we Lwowie, Jó-

i Pawlowi. Na nich umieszczono

gija pelni we Lwowie funkcję

zefa Monczalowskiego ­ lite-

rumuńskie napisy. Cyrylicą wy-

świątyni katedralnej eparchii

rata, Michala Hruszewskie-

konano napisy na dzwonach po-

lwowsko-halickiej Ukraińskiej

go ­ profesora Uniwersytetu

święconych świętym Konstan-

Prawoslawnej Cerkwi Patriar-

Lwowskiego, Dymitra Jakubo-

tynowi i Helenie, św. Georgijowi

chatu Moskiewskiego, zaś za-

wicza ­ kantora cerkiewnego.

oraz na dzwonie ufundowanym

budowania parafialne wyko-

Od konsystorza prawoslawne-

przez Bukowiński Prawoslaw-

rzystuje jako swoją rezydencję

go w Czerniowcach obecny byl

ny Fundusz Religijny. Jeszcze je-

arcybiskup metropolita Filaret,

archiprezbiter i radca konsy-

den dzwon zostal przeniesiony

zwierzchnik w zachodnim re-

storza o. Joann Prokopowicz.

ze starej rozebranej kapliczki.

gionie Ukrainy struktur tegoż

W tym roku parafia obej-

Dzwon odlano we lwowskiej

patriarchatu.

mowala calą Galicję i liczyla

IKONOSTAS CERKWI ŚW. GEORGIJA