20

nr 18 (406) | 30.09.­17.10.2022

Zapiski wojenne

www.kuriergalicyjski.com

Wojna

Jednak za świątynią znajdu-

je się ciekawy przyklad sztuki

(część 11)

wspólczesnej oraz nowa ale-

ja prowadząca na deptak na-

brzeżny, który wszyscy gorąco

powietrzne i nie wiem, co są-

mi polecali. Zejście do Dniepru,

dzić o rodzicach, którzy spokoj-

z wlasnym hydroparkiem, po-

TEKST I ZDJĘCIA

nie prowadzą swoje maleństwa

dobnie jak w Kijowie na wyspie

DMYTRO ANTONIUK

przy dźwiękach syren.

Monastyrskiej. Prowadzi do

13 sierpnia 2022 roku:

Idąc ulicami widzę wiele

niego stary most dla pieszych,

Dnipro

sowieckich tablic pamiątko-

a pośrodku stoi gigantycz-

Nigdy nie bylem w tym mie-

wych i pomników. Dekomuni-

ny posąg Tarasa Szewczenki,

ście. Szkoda. Jest warte dluż-

zacja zmienila tylko nazwę Alei

wykonany z lokalnego grani-

szego pobytu niż jeden dzień,

Marksa na Jawornickiego, zaś

tu. Siadam na lawce. W pobli-

jak to wlaśnie czynię. Bo są to

nazwę miasta ­ Dniepropie-

żu rozmawiają dwie studentki.

stepy kozackie, nasza starożyt-

trowsk (ku czci komunisty Pie-

Przysluchuję się ich rozmo-

na historia, a jednocześnie cie-

trowskiego, który byl również

wie. Mówią po ukraińsku, bez

kawa architektura miasta, coś

odpowiedzialny za Wielki Glód),

żadnych  dialektów.  Chodzi

zupelnie wyjątkowego, czego

na po prostu Dnipro. Najsmut-

im o nowiny z frontu. Stwier-

nie widzialem nigdzie indziej

niejsze jest to, że obwód nadal

dzam ich glęboką świadomość

na Ukrainie.

jest dniepropietrowski, podob-

i poprawność wniosków. Nie

Pierwszą rzeczą, którą się

nie jak kirowohradski, mimo iż

przeklinają, jak to niestety

zainteresowalem, jest lokalne

Kirowohrad zostal przemiano-

bywa wśród ich rówieśników.

metro. Po pierwsze, w czasie

wany na Kropywnycki. Rada

Podzielam ich punkt widze-

wojny jest doskonalym schro-

Najwyższa, która o tym decy-

nia. Ależ fajny jest ten Dnipro!

nem

przeciwbombowym,

duje,, z jakiegoś powodu jeszcze

I dziewczyny są ladne.

a po drugie jest trzecim metrem

tych nazw nie zmienila.

Idę deptakiem. Dawno nie

w kraju po Kijowie i Charkowie.

Otóż samo miasto zostalo

widzialem takiego ruchu, a jest

Jest wprawdzie najkrótsze ­

zalożone przez moskali w 1776

Po trzymiesięcznym oblę-

Ze Starych Kodaków wra-

to sobotni wieczór. Są to miesz-

tylko sześć stacji ­ ale nie mniej

roku, zaraz po zniszczeniu Si-

żeniu, w październiku 1648 r.,

cam taksówką do Dnipru.

kańcy Dnipra, mlodzi i starzy,

interesujące.

czy Zaporoskiej, na jej ziemiach.

Kodak wreszcie zostal przez

Kierowca po drodze wskazu-

mlodzi trzymają za rękę i ska-

W przeciwieństwie do stacji

Planowano nawet, że będzie to

Kozaków zdobyty, o czym in-

je na lotnisko zbombardowane

czą. Co sto metrów grają uliczni

metra w Charkowie i Kijowie,

trzecia po Petersburgu i Mo-

formuje obelisk wzniesiony za

przez rosjan na początku in-

muzycy, niektóre grupy ama-

tutaj tylko dwie z nich ­ Wo-

skwie stolica Imperium Rosyj-

cara przez Dmytra Jawornic-

wazji. Najpierw prowadzilem

torskie tańczą, dzieci na hu-

kzalna i Pokrowska ­ różnią się

skiego, ale później tę nieoficjal-

kiego. Rząd bolszewicki, mimo

rozmowę nieśmialo, pamięta-

lajnogach jeżdżą wokól prze-

od siebie. Reszta to zwykle tu-

ną pozycję przejęla Odessa.

protestów inteligencji rozpo-

jąc, że Dnipro jest pelen sym-

chodniów. Wygląda to niczym

nele wylożone plytami, ale każ-

Wsiadam do minibusa, któ-

cząl tam w 1938 roku budowę

patyków Putina, ale szybko

kurort nadmorski. Co więcej,

dy w innym kolorze, aby można

ry jedzie do dzielnicy sypial-

kamieniolomu granitu, która

przekonalem się, że jest to ktoś

wody jest tu pod dostatkiem ­

je bylo wizualnie odróżnić. Nie

nej ,,Topola 3". Stamtąd już

zniszczyla dwie trzecie starych

zdecydowanie proukraiński.

naprzeciwko jest szeroki, dwa

wygląda to super estetycznie,

bliżej do wsi Stare Kodaki,

fortyfikacji. Teraz na ich miej-

,,Te ścierwa zniszczyly nasze

razy szerszy niż w Kijowie

ale jest praktyczne, jak więk-

gdzie znajdują się pozostalo-

scu zieje glęboka przepaść z je-

lotnisko, z którego moja cór-

Dniepr, nad którym rozpoście-

szość stacji kolei podziemnych

ści twierdzy zbudowanej przez

ziorem na dole. Zachowaly się

ka leciala na wakacje do Tur-

ra się Nowy Most. Myślę, że

w Europie.

francuskiego inżyniera Guil-

jednak fragmenty wciąż potęż-

cji" ­ mówi. Zatrzymuje się dla

jest dluższy niż nasz most Pa-

Budowę metra rozpoczę-

laume de Beauplan w 1635 roku

nych walów i rowów. W 2011

mnie w pobliżu muzeum Ja-

tona, ale to zludzenie. Kijowski

to już w 1981 roku, pierwsze

z inicjatywy hetmana wielkie-

roku odnaleziono tu fundamen-

wornickiego, gdzie stoją slyn-

wciąż znacznie go pod wzglę-

sześć stacji przekazano w 1995

go koronnego Stanislawa Ko-

ty drewnianej kozackiej cerkwi

ne baby stepowe. Jest to jedna

dem dlugości wyprzedza. Je-

roku. Od tego czasu w samym

niecpolskiego. Twierdza miala

św. Michala Archaniola, znisz-

z największych europejskich

dyne, co tutaj bardzo rozczaro-

centrum miasta budowano trzy

kontrolować Zaporoże, które

czonej przez bolszewików pod-

kolekcji rzeźby kamiennej. Od

wuje, to przykry zapach wody.

kolejne stacje, ale ze względu

coraz bardziej sprzeciwialo się

czas budowy kamieniolomu.

neolitycznych stelli antropo-

Nigdzie tego nie spotkalem, ani

na zlożoność terenu są one dość

wojskom koronnym i magna-

Jako nastolatek, czytając

morficznych z IV tysiąclecia

w Chersoniu, ani w Zaporożu,

glębokie i wciąż niedokończo-

tom, dlatego wkrótce po jej wy-

książki o Kozakach, marzylem

p.n.e. do posągów polowiec-

które, przypominam, są bar-

ne. W zeszlym roku budowa

budowaniu Kozacy ją zburzyli.

o tym, żeby się tu dostać. By-

kich z XIII wieku. Kiedyś pra-

dziej na poludnie niż Dnipro.

zostala przyspieszona. Plano-

Obwarowania odbudowano

lem wówczas mocno przekona-

wie wszystkie staly na kop-

Być może jest to kwestia licz-

wano je otworzyć w 2022 roku,

w 1639 r. i wtedy, jak glosi legen-

ny, że Polacy to nasi odwieczni

cu stepowym, znam je dobrze

nych fabryk wybudowanych

ale z oczywistych względów nie

da, Stanislaw Koniecpolski za-

wrogowie i że Kościól katolicki

z rysunków Szewczenki.

jeszcze za Stalina, które nigdy

udalo się.

pytal Bohdana Chmielnickiego,

zniewala Ukraińców. Zabawne,

Jestem w samym centrum

wlaściwie nie zostaly popraw-

Rzeczywiście, nowe trzy

wówczas jednego z sotników

prawda? Zwlaszcza gdy ma się

miasta. W pobliżu znajduje się

nie zrekonstruowane.

stacje metra w Dniprze, gdy

pulku czegiryńskiego, co sądzi

w pamięci, że napisalem książ-

katedra Przemienienia Pań-

W oddali, ale coraz bliżej, bo

zostaną otwarte, z pewno-

o fortyfikacjach. Ten przezor-

ki ,,Polskie zamki i rezydencje

skiego. Zawzięty patriarchat

do niego zmierzam ­ najslyn-

ścią będą uderzająco się róż-

nie odpowiedzial: ,,Manu facta

na Ukrainie" oraz ,,Klasztory

moskiewski. Wewnątrz natra-

niejszy i niedokończony ho-

nić od wszystkich innych na

manu distruo" ­ ,,Ręce niszczą

rzymskokatolickie na Ukra-

fiam na ikonę ,,Św. Nikolaj, car

tel w mieście ­ Parus (pol. ża-

Ukrainie,  ponieważ  zosta-

to, co ręce budują". Dotyczylo

inie". Teraz jestem przekonany,

Wszech Rusi". To bardzo dziwny

giel). Byl budowany w latach

ly zaprojektowane przez biu-

to wprawdzie twierdzy w Bro-

że nie ma nikogo bliższego nam

widok w mieście, w którym ro-

1975­1989. Planowano, że bę-

ro architektoniczne światowej

dach, blisko której Koniecpolski

niż Polacy i mam nadzieję, że

syjskie bomby zniszczyly wiele

dzie mial 996 pokoi, ale upadek

slawy Zahi Hadid. Kiedy zo-

mieszkal w luksusowym palacu

to przekonanie pozostanie we

domów i wielu jego mieszkań-

ZSRR uniemożliwil ukończenie

staną otwarte, będzie to cieka-

w Podhorcach.

mnie na zawsze.

ców pozbawily życia.

okazalego budynku. Stoi więc

wostka dla calej Ukrainy.

z pustymi oknami. Wladze

Placę za przejazd. Nadal są tu

miasta zamierzaly zdemonto-

plastikowe żetony, jak to mia-

wać to widmo.

lo miejsce kilka lat temu u nas

Niedaleko stąd stoją dwa no-

i w Charkowie. Nostalgia. Idę

woczesne drapacze chmur (z lat

centralną aleją Dmytra Jawor-

2003, 2005), nazywane ,,wie-

nickiego, najslynniejszego popu-

żami". To nowoczesna wizy-

laryzatora historii ukraińskich

tówka Dnipru. Stoją na wzgó-

Kozaków. W tym mieście znaj-

rzu na prawym brzegu rzeki,

duje się również muzeum jego

w bardzo kameralnej okolicy

imienia, które posiada bezcenne

pelnej starych i nowych willi.

artefakty związane z Zaporoż-

Ciekawe, że nowe rezydencje

cami, zebrane przez naukowców

niewiele ustępują starym. Nie-

na początku XX wieku. Szkoda,

które przypominają styl Gau-

że jest teraz zamknięte.

diego, inne wyglądają jak domy

Jest upalnie. Usiluję uciec

gdzieś w Antwerpii. Niezwykle

przed slońcem w cień. Dobrze,

interesujące.

że w centrum są parki. W jed-

W ten sierpniowy wieczór

nym z nich pośrodku sztucz-

śpieszę do pociągu, obserwując

nego zbiornika znajduje się

po drodze nowe murale, przy-

wyspa z kinem. Wygląda na to,

sluchując się strzępom roz-

że od kilku lat jest opuszczona.

mów przechodniów, zwracając

Ale w pobliżu jest czynne we-

uwagę na liczne ciekawe domy

sole miasteczko dla dzieci. Są

i obiecując sobie, że na pewno

też dzieci. Są również alarmy

tu wrócę.