23
nr 18 (406) | 30.09.17.10.2022
Wspomnienia
www.kuriergalicyjski.com
Przeszla do wieczności pedagog i dyrektor polskiej szkoly w Samborze
Krystyna Husarz (19622022)
W holdzie wdzięczności
odznaczyl ją ,,Zlotym Krzyżem
wielu koncertów patriotycz-
od dawnego ucznia
Zaslugi".
nych i narodowych, organi-
W ostatnim roku zachoro-
zowanych regularnie w sam-
15 września 2022 roku
wala i 23 czerwca 2022 roku
borskim Domu Polskim. Każde
ziemię samborską obiegla
trafila na Wydzial Kardiologii
takie wydarzenie stawalo się
wiadomość, iż we Lwowie po
w Samborze, gdzie stan zdrowia
wielkim sukcesem i bylo doce-
dlugich cierpieniach odeszla
pacjentki określono jako kry-
niane przez miejscowe wladze
do wieczności wieloletnia
tyczny. Od 13 lipca 2022 roku
państwowe, które nagradzaly
dyrektor centrum kulturalno-
dyrektor i dyrygentkę wieloma
przebywala na Wydziale Kar-
oświatowego im. św. Jana
diologii we Lwowie, gdzie po
odznaczeniami.
Pawla II i dyrektor Szkoly
badaniach stwierdzono, że wy-
Chór wyruszal również z kon-
Języka Polskiego w Samborze
maga poważnego i dluższego le-
certami po Ukrainie, w tym do
Krystyna Husarz. Zmarla
czenia serca. 15 września 2022
Lwowa i Polski. Ukazala się ply-
byla osobą powszechnie
roku w godzinach poludnio-
ta z nagraniem kolęd i pastoralek.
znaną i szanowaną
wych serce to jednak przestalo
Wiele sil pani Krystyna po-
w mieście i powiecie, toteż
bić. Stanęlo serce, które przez
święcila ksztalceniu miejsco-
jej odejście napelnilo wielu
lata bilo dla męża, matki, syna,
wych dzieci i mlodzieży. Od 2
niewymownym żalem
synowej, wnuków, szczególnie
kwietnia 1995 roku kierowala
i smutkiem.
zaś dla samborskiej spoleczno-
polską sobotnią szkolą w Sam-
ści, którą tak kochala i której tak
borze, a od 2011 roku pelnila
wiernie slużyla przez wiele lat.
obowiązki dyrektora centrum
MARIAN SKOWYRA
K
Zmarla Krystyna Husarz
kulturalno-oświatowego im. św.
jeszcze na początku września
Jana Pawla II w Samborze. Mimo
rystyna Husarz urodzi-
mocno ubolewala, że nie może
pewnych trudności tytul ten
la się w Samborze 7 lute-
być w polskiej szkole na rozpo-
otrzymal oficjalną akceptację
wymagala odwagi i samoza-
a następnie po poludniu z ks.
go 1962 roku w polskiej
częcie roku szkolnego. Pragnęla
parcia, którego nie brakowalo
wladz państwowych oraz ko-
Mączyńskim udawala się do
rodzinie Józefa i Janiny Ba-
do niej wrócić jak najszybciej.
ścielnych, na podstawie zezwo-
Mościsk, gdzie również jako or-
zmarlej Krystynie. Również jej
dowskich. Tutaj uczęszczala do
Miala wiele planów i inicjatyw,
lenia kard. Mariana Jaworskie-
ganistka przewodniczyla śpie-
dom byl ostoją tradycji katolic-
szkoly, zaglębiala się i rozko-
które nieublaganie przekreślilo
go metropolity lwowskiego na
kich, zwlaszcza świąt Bożego
wom liturgicznym. Dopiero
chiwala w polskich i katolic-
nadejście śmierci.
nadanie takiego tytulu sambor-
Narodzenia i Wielkanocy. Jesz-
w godzinach wieczornych au-
kich tradycjach, którym byla
Szanowna Pani Krystyno!
skiej jednostce edukacyjnej. Od
cze dziś na jej profilu zachowaly
tobusem wracala do Sambora.
wierna do końca życia.
Wierzymy, że dziś wszystkie
2019 roku pelnila również obo-
się zdjęcia z tego okresu.
Byla organistką w Mościskach
Po ukończeniu studiów mu-
tak liczne dobre dziela orędują za
wiązki dyrektora Szkoly Języka
Śp. Krystyna Husarz polo-
również za czasów kolejnego
zycznych rozpoczęla pracę jako
Panią w wieczności, zaś pamięć
Polskiego w Samborze, w której
żyla ogromne zaslugi na polu
proboszcza ks. Józefa Legowicza.
nauczyciel gry na akordeonie
o nich i o Pani pozostanie w pa-
dzieci i mlodzież uczą się języka
krzewienia i rozwoju kultury
W tym czasie wychowala wielu
w samborskiej szkole muzycz-
mięci tutejszego spoleczeństwa,
polskiego jako obcego.
polskiej na Ziemi Samborskiej.
śpiewaków i organistów, którzy
nej. Mimo że byl to czas szale-
o czym świadczą setki wpisów
Za liczne zaslugi na plasz-
Przez wiele lat byla dyrygentem
do dziś udzielają się przy para-
jącego ateizmu i komunizmu,
kondolencyjnych na portalach
czyźnie kulturalnej i eduka-
samborskiego parafialnego chó-
fiach archidiecezji lwowskiej
podjęla się pracy w charakte-
spolecznościowych, w tym wpis
cyjnej minister Kultury i Sztu-
ru, a od 2003 roku kierowni-
i Polski. Warto również dodać,
rze organisty w kościolach pw.
mera miasta Sambora Jurija Ha-
ki Rzeczypospolitej Polskiej
kiem Klubu Muzycznego ,,Polo-
że zabiegala o zachowanie pa-
Ścięcia św. Jana Chrzciciela
mara: ,,Przestalo bić serce Kry-
1 października 1996 roku
nez" oraz dyrektorem polskiego
mięci o zmarlym ks. Kazimie-
w Samborze i Narodzenia św.
styny Husarz. Mądra, energicz-
,,w uznaniu zaslug polożonych
chóru ,,Sursum Corda". Występy
rzu Mączyńskim, każdego roku
Jana Chrzciciela w Mościskach,
na, życzliwa i twórcza osoba.
w propagowaniu sztuki i kul-
dzieci i chóru przez wszystkie te
w rocznicę śmierci umieszcza-
przy boku wieloletniego tu-
Taką wlaśnie znają ją w Sam-
tury polskiej" przyznal Krysty-
lata gromadzily polską i ukraiń-
jąc na portalach spolecznościo-
tejszego proboszcza ks. Kazi-
borze i poza nim. Ból i smutek po
nie Husarz odznakę ,,Zaslużony
ską spoleczność miasta Sambo-
wych odpowiednie wspomnie-
mierza Mączyńskiego. Mimo
takiej wiadomości. Wspólnota
dla Kultury Polskiej", a 9 paź-
nie o tym wybitnym kaplanie.
ra na przedświątecznych kon-
tygodniowej pracy w szko-
miasta stracila utalentowaną
dziernika 2020 roku prezydent
certach w Domu Ludowym. Byla
le, w każdą niedzielę grala na
Praca nauczycielki i orga-
osobistość i mądrą osobę".
inicjatorem i pomyslodawcą
Rzeczypospolitej Andrzej Duda
dwóch mszach w Samborze,
nistki w państwie sowieckim
Slawa czy chwala?
protokól dyplomatyczny, to powinno być
cześćČ. W interesującym nas kontekście
Slawa Ukrajini! jeśli zaś po polsku to raczej
ukr. slawa trzeba koniecznie tlumaczyć jako
Chwala Ukrainie!
«chwalaČ.
Z ,,Gazety Wyborczej" dowiedzialem się,
O tym, że rzeczowniki
15 sierpnia w Święto Wojska
że w Warszawie można zjeść ciastko o na-
obcość, którą i ja odczuwam, wynika z fak-
Wyslawiamy Cię. Dzięki Ci skladamy, bo
chwala i slawa nie
Polskiego prezydent Ukrainy
zwie SlavaUkraini: ,,Slava Ukraini (po polsku
tu, że w podobnych sytuacjach po polsku
wielka jest chwala Twoja.
Wolodymyr Zelenski
są synonimami,
Chwala Ukrainie) ma kolory ukraińskiej flagi.
powiemy raczej Cześć Polsce! Cześć Ukra-
Wersja ukraińska:
zlożyl Polakom życzenia.
doskonale wiedzial np.
Górną warstwę stanowi niebieska galaret-
inie! albo nawet Niech żyje Polska! Niech
Слава во вишніх Богу, і на землі
Podziękowal także za
ka borówkowa, dolną klasyczny biszkopt
żyje Ukraina! (por. też bialoruskie Żywie
мир, в людях благовоління. Хвалимо
Jaroslaw Iwaszkiewicz,
wsparcie w wojnie z Rosją.
i krem mandarynkowy na bazie śmietanki
Bielaruś!, cyrylicą Жыве Беларусь!). Ina-
тебе, благословимо тебе, кланяємось
urodzony na Ukrainie,
Swoje, wygloszone w języku
i serka śmietankowego z dodatkiem nada-
czej mówiąc, wyrażenia Chwala Polsce!
тобі, славимо тебе, дякуємо тобі заради
wyksztalcony w Kijowie,
polskim, przemówienie
jącej żóltą barwę kurkumy." Nazwa tego
i Chwala Ukrainie! nie są skonwencjona-
великої твоєї слави.
który największej
zakończyl slowami: Chwala
ciastka jest transkrypcją na sposób angiel-
lizowane, zakrzeple w swoim językowym
W wersji ukraińskiej polskim wyrazom
swojej powieści nadal
Polsce! Chwala Ukrainie!
ski ukraińskiego zawolania СлаваУкраїні!
ksztalcie! Od tego, jak często będą powta-
i polączeniom 1) chwala, 2) chwalimy Cię, 3)
tytul ,,Slawa i chwala".
Można go wysluchać m.in. tu:
w tym tekście stosuję transkrypcję zgod-
rzane, zależy, czy ich obcość z biegiem
wyslawiamy Cię i 4) chwala Twoja odpowia-
Ukraińska Wikipedia
https://www.youtube.com/
ną z ortografią polską: Slawa Ukrajini!. Nie
czasu zniknie.
dają 1) slawa, 2) chwalymo tebe, 3) slawy-
tlumaczy ten tytul jako
watch?v=ORWi9ZAsPW4.
wszyscy jednak rozumieją tę nazwę. Na
Jest jeszcze jeden powód, by na wy-
mo tebe, 4) twojeji slawy (dopelniacz). Jak
,,Честь і слава" (Czest'
Facebooku np. spotkalem ją w wersji Slawa
rażenie prezydenta Zelenskiego zwrócić
widzimy w trzech wypadkach tam, gdzie
i slawa).
Ukrainy (slawa + dopelniacz). Taka nazwa
uwagę. Mówiąc Chwala Polsce! Chwala
polskie slowo z rdzeniem chwal- / chwal-
HENRYK DUDA
zwyczajnie nie ma sensu!
Ukrainie!, ukraiński przywódca nie dal
w języku ukraińskim jest slaw. By nie kom-
KATEDRA JĘZYKA POLSKIEGO KUL
Przez dlugi czas w polskich wypowie-
Jak już napisalem, wyrażenie Chwala
się zwieść ,,falszywemu przyjacielowi",
plikować obrazu pomijam w tym zestawie-
Polsce! mnie nie razi, choć odczuwam je
dziach, także oficjalnych, tlumaczono czy
tj. ukraińskiemu rzeczownikowi slawa
niu-slaw- w czasowniku blogoslawimy.
Językoznawca i milośnik języka pol-
jako nieskonwencjonalizowane, a za natu-
raczej kalkowano ukraińskie Slawa Ukrajini!
(слава), który choć brzmi tak samo jak
To nie dziwi. W języku polskim i w ukra-
skiego od razu zwróci uwagę na to za-
ralniejszy odpowiednik ukraińskiego Sla-
jako Slawa Ukrainie!. Trudno zresztą orzec,
polskie slawa i ma podobne znaczenie jak
ińskim funkcjonują stare, jeszcze praslo-
kończenie. W wyrażeniu Chwala Polsce!
wa Ukrajini! uznaję Cześć Polsce!
czy bylo to ,,tlumaczenie", kalka czy też znie-
wyczuje bowiem pewną obcość. Polą-
w języku polskim, to jednak inaczej funk-
wiańskie, wyrazy chwala i slawa. Nie są
ksztalcony makaronizm, tzn. nie potrafimy
W kontekście patriotycznym wyraz
cjonuje w języku ukraińskim, a przeklad
one synonimiczne ani w polszczyźnie, ani
czenie chwala + rzeczownik w celowniku
cześć ma dlugą tradycję, m.in. w okresie
ustalić, czy mówca chcial grzecznościowo
będzie zależal od kontekstu i konsytuacji,
w języku ukraińskim. Nie ma też prostej,
(np. Polsce, Ukrainie etc.) jest poprawne
powstania listopadowego narodzila się
powiedzieć po ukraińsku Slawa Ukrajini!,
tj. okoliczności, w których dana wypo-
pelnej międzyjęzykowej odpowiedniości,
gramatycznie. Najczęściej jednak w ce-
a zwyciężyly jego polskie nawyki artykula-
pieśń pt. ,,Cześć polskiej ziemi". Jest auto-
wiedź się pojawia. Tę różnicę widać bardzo
tzn. pol. chwala ≠ ukr. хвала, a slawa ≠
lowniku występuje rzeczownik osobowy
rem jest zapomniany dziś zupelnie poeta
cyjne i wyszlo Slawa Ukrainie!. Tak zapewne
dobrze, gdy porównamy początek katolic-
ukr. slawa. Dlatego, choć można po polsku
(chwala bohaterom, chwala zwyciężonym
bylo podczas wizyty prezydenta Dudy w Ki-
Feliks Frankowski (†1839). Pieśń zaczyna
kiego hymnu ,,Chwala na wysokości Bogu"
powiedzieć Slawa Ukrainie!, to nie będzie-
(por. lac. Gloria Victis!) itp.) albo zaimek
jowie w październiku 2020 r. Slowa prezy-
się slowami:
(Gloria) w obu językach. Wersja polska:
my w ten sposób tlumaczyć ukraińskiego
osobowy (chwala mu, im). Zdecydowanie
Cześć Polskiej ziemi cześć,
denta Dudy można uslyszeć tu: https://www.
dominuje jednak co nie powinno dziwić
Chwala na wysokości Bogu, a na zie-
pozdrowienia narodowego Slawa Ukrajini!
youtube.com/watch?v=NsI9jisS0Y0. Jeśli
Ojczyźnie naszej cześć,
w katolickim kraju polączenie Chwala
mi pokój ludziom dobrej woli. Chwalimy
(СлаваУкраїні!). Polska slawa to «rozglosČ,
Cześć Polsce cześć.
to mialo być po ukraińsku, a tego wymagal
Bogu (por. lac. Gloria in excelsis Deo). Ta
Cię. Blogoslawimy Cię. Wielbimy Cię.
podczas gdy chwala to «uznanie, zaszczyt,
