29

nr 19 (407) | 18­31.10.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Iwano Frankiwska" z 1994 r. pi-

sze: ,,Ta krypta jest niewielka.

Jak wspominają świadkowie,

którzy widzieli ją latem 1938 r.

(faktycznie w maju 1937 r. pod-

czas koronacji obrazu Matki Bo-

skiej z kościola ormiańskiego),

gdy byla dostępna dla zwiedza-

jących, byla znacznie większa".

I dalej Maria Wujanko pisze:

,,Prawdopodobnie te trzy krypty

w swoim czasie byly polączone

i tworzyly jeden system rozga-

lęzionych korytarzy. Po II woj-

nie światowej boczne krypty

KRYPTA GLÓWNA

w miejscach polączenia z glów-

ną zostaly zamurowane, jak to

Na przelomie XIX­XX wieku

Ks.

Leslaw

Jerzowski

OBECNY WYGLĄD KOLEGIATY

widzimy dziś. Potwierdza to

dziekan stanislawowski ks. Jó-

(1920­2004), który w latach

przypuszczenie, że w tamtych

zef Piaskiewicz inicjowal nowe

1920­1930 mieszkal w Stani-

i Józef Ferencowicz wywieźli

geologiczne Instytutowi Nafty

czasach świątynie jednocześnie

prace restauracyjne. Wówczas

slawowie, pozostawil nam in-

do Polski część przedmiotów

i Gazu. Elementy wyposażenia

pelnily funkcje obronne i ich

wyremontowano  posadzkę,

teresujące wspomnienia.

liturgicznych: kielichy, fere-

kościola zdemontowano, część

podziemia byly polączone, co

przeprowadzono oświetlenie

­ Na większe uroczystości

trony, świeczniki, piszczalki

wywieziono do cerkwi w Kry-

dawalo również możliwość wyj-

gazowe, zakupiono nowe or-

i święta chodziliśmy razem,

organów, fisharmonię i nie-

losie i Szewczenkowem pod Ha-

ścia poza świątynię. Aby to po-

gany i odnowiono oltarze św.

calą naszą rodziną we trójkę, do

które obrazy z oltarzy. Przed-

liczem. Większość fresków zo-

twierdzić potrzebne są badania

Wincentego i św. Józefa.

fary lub inaczej do kolegiaty, jak

mioty te przekazano do kościo-

stala zamalowana. W latach

w dokumentach archiwalnych,

W czasie I wojny światowej

ten największy kościól para-

lów w Wielopolu Skrzyńskim

1965-1966 odnowiono krypty.

starych planach miasta itp.".

w 1917 r. kościól zostal uszko-

fialny w Stanislawowie nazy-

i Ropczycach w Rzeszowskim

Wówczas też szczątki Potockich

Warto tu dodać, że w powie-

dzony podczas ostrzalu arty-

wano. Stoi on w pobliżu Ryn-

w Opolu ­ do klasztoru fran-

z sarkofagów zostaly wywie-

ści ,,Pan Wolodyjowski" Hen-

lerii. Aby naprawić te straty,

ku. Na procesje Bożego Ciala

ciszkanów oraz do Dobrzynia

zione poza kolegiatę. Co z nimi

ryk Sienkiewicz opisal pogrzeb

w latach 1927­1928 powsta-

też chodziliśmy do fary. Znów

Wielkiego, do kościola para-

zrobiono ­ nie wiadomo. Jak

,,malego pulkownika" Micha-

la Spoleczna rada odbudowy,

tlumy, oltarze na wojewódz-

fialnego w Raciborzu i do semi-

świadczy krajoznawca i lekarz

la Wolodyjowskiego wlaśnie

na której czele stal prezydent

twie i pasażu, wojskowi, or-

narium duchownego w Slup-

Leonid Orzel, wedlug świadectw

w kolegiacie stanislawow-

miasta Waclaw Chowaniec.

kiestra. Celebransa, niosącego

sku. W 1970 latach część tych

starszych lekarzy Instytutu

skiej. Rzeczywiście, jego pier-

W pracach aktywnie dziala-

pod baldachimem monstrancję,

przedmiotów wrócila do Kurii

Medycznego, zostaly one prze-

wowzór, Jerzy Wolodyjowski

li inż. Mateusz Leliwa-Pilecki

podtrzymują wojewoda i ge-

w Lubaczowie, a potem zostala

kazane do wydzialu morfolo-

(1620­1672), zginąl podczas

i ks. Ludwik Peciak. Honoro-

neral. Bardzo lubilem wielkie

przekazana do kościolów die-

gicznego jako pomoce naukowe

obrony Kamieńca Podolskiego

wymi patronami prac renowa-

uroczystości kościelne, pel-

cezji zamojsko-lubaczowskiej.

dla studentów Instytutu. O tym,

przed Turkami. Zostal tam po-

cyjnych byli arcybiskup Bole-

ne powagi i dostojności, ale

Po wyjeździe większości pa-

co dzieje się z nimi teraz i czy

chowany w podziemiach ko-

slaw Twardowski i wojewoda

wplywaly na mnie jak każde

rafian i duchowieństwa do Pol-

taki fakt mial miejsce ­ też nie

ściola franciszkanów.

stanislawowski  Aleksander

imponujące widowisko świec-

ski kolegiatę zamknięto. Po-

ma informacji.

W latach 1784­1799 Au-

Morawski. Prace rozpocząl ks.

kie. Już więcej dawaly mi ce-

zostalym w mieście Polakom 6

Nowy etap historii kolegia-

striacy skonfiskowali przed-

Józef Piaczkiewicz, a konty-

remonie liturgiczne, gdzie nie

sierpnia 1946 roku przekazano

ty rozpocząl się w 1980 roku.

mioty

wartościowe,

zaś

nuowal ks. Eugeniusz Baziak.

bylo wielkich zbiegowisk lu-

na użytkowanie kościól Ave

Otwarto tu obwodowe Muzeum

w latach 1810­1812 ogolocono

Wówczas, zgodnie z plana-

dzi. Tak jak w Wielkim Tygo-

Maria. Starali się oni jednak

sztuki. Po roku rozpoczęlo się

kolegiatę z resztek przedmio-

mi przygotowanymi w 1928

dniu. Nie pamiętam, w której

o zwrot kolegiaty, co zresztą im

odnawianie fresków i remont

tów srebrnych, co znacznie zu-

r. przez inż. Stanislawa Tre-

bylem klasie ­ może w trzeciej,

się udalo. W latach 1946­1949

wnętrza. Prace trwaly do 1993

bożylo skarbiec świątyni.

lę, wzmocniono fundamenty,

może w czwartej. Korzystając

proboszczem w Stanislawowie

roku. W latach 1985­1986

Z biegiem lat stan kościola

przeprowadzono oświetlenie

z tego, że rozpoczęly się święta

byl ks. Wojciech Olszowski,

z Krylosa i Szewczenkowe-

znacznie się pogorszyl. Zostal

elektryczne, odnowiono i otyn-

Wielkanocne chodzilem sam na

a w latach 1950­1958 ­ ks. Jó-

go przywieziono dawne wy-

zamknięty w 1839 r. na remont,

kowano fasadę. Odnowiono też

poranne nabożeństwa do fary.

zef Pawilionis z Litwy.

posażenie wnętrza. W latach

który trwal do 1844 r. Parafia

boczne nawy, zakrystię i skar-

Być w dzień powszedni rano na

W okresie sowieckim na pla-

1999­2000 zrekonstruowano

przeniosla się do odnowionego

biec. Prace finansowane byly

Mszy św. stawalo się dla mnie

cu przed kolegiatą urządzono

dzwonnicę wedlug projektu A.

kościola jezuickiego (ob. kate-

z pieniędzy publicznych i da-

czymś niezwyklym i milym.

stację autobusową, rozebrano

Mykuliaka i S. Petrycz.

dra greckokatolicka), w 1877

rowizn mieszkańców. Dotację

Ale tak bylo od tej chwili, gdy

starą dzwonnicę (w 1962 r.), bo

Dziś kolegiata jest najstar-

r. Malowidla ścienne wykonal

przeznaczyl również rząd Rze-

zaczęly lączyć się obrzędy pel-

już walila się ze starości, a wla-

szą ocalalą budowlą w mieście.

Wojciech Fabiański. Planowa-

czypospolitej. Po uznaniu sta-

ne sensu i piękna, w które wta-

dze komunistyczne nie zamie-

Proponujemy więc na wlasne

ne przez proboszcza ks. Kra-

nu krypty glównej pod pre-

jemniczyl nas trochę ksiądz na

rzaly jej naprawić. Na szczę-

oczy zobaczyć jej wspania-

sowskiego dalsze prace reno-

zbiterium za niezadowalający,

lekcjach religii.

ście, przed rozbiórką dzwonnicy

lość i piękno, kupując bilet do

wacyjne przerwal pożar w 1882

w latach 1932­1934 przepro-

Po wojnie w latach 1945­

zrobiono dokladne jej pomiary

Muzeum sztuki Przykarpacia

r. ­ ogień zniszczyl dach, skle-

wadzono tam remont i upo-

1946  proboszcz  ks.  Kazi-

i szkice, co z czasem się przyda-

i w ten sposób wesprzeć finan-

pienia i nowe freski. Kościól

rządkowano istniejące tam po-

mierz Bilczewski i wikariu-

lo. W tymże 1962 roku wladze

sowo zachowanie naszej spu-

naprawiono w tymże roku.

chówki Potockich.

sze ks. Kazimierz Bochenek

przekazaly kolegiatę na muzeum

ścizny historycznej.

Polska nie jest zainteresowana

Ze Lwowa do Cieszanowa

europejską tarczą powietrzną

,,Ze Lwowa do Cieszanowa" to

jedna z części naszej wystawy

Tarczy Powietrznej i zapytano go, czy za-

Szef MON, wicepremier Mariusz Blasz-

,,Skarby kresowej świątyni",

tem Polska również przystąpi do tej ini-

czak uważa, że Inicjatywa Europejskiej Tarczy

poświęcona ks. Józefowi

Powietrznej nie jest dla Polski interesująca, bo

cjatywy, Blaszczak wyrazil przekonanie,

Klosowi, proboszczowi

,,my już dysponujemy calym systemem, a nasi

iż ,,nasze możliwości są większe niż plany,

parafii św. Marii Magdaleny

które zostaly przedstawione". Argumento-

partnerzy dopiero ten system budują". Zwró-

we Lwowie, którą pod

wal to m.in. kompatybilnością rakiet CAMM

cil uwagę, że Polska ws. obrony powietrznej

przymusem wladz sowieckich

z amerykańskim systemem IBCS, który Pol-

wspólpracuje z Wielką Brytanią i USA.

duchowny opuścil w czerwcu

­ My realizujemy projekt razem z Wiel-

ska pozyskuje wraz z systemami Patriot.

1946 r., by od września tego

ką Brytanią, mamy już pierwsze elementy

­ Dlaczego nasze możliwości są więk-

roku rozpocząć poslugę

sze? Dlatego że CAMM-y, czyli rakiety,

tego projektu ­ chodzi o ,,Sky Sabre" i cho-

w Cieszanowie.

które są wykorzystywane w ,,malej Nar-

dzi o ,,malą Narew" ­ powiedzial Blaszczak.

wi", są przystosowane do systemu IBCS,

Przypomnial, że na początku października

Symboliczną podróż śladami ks. Józefa

wspólnie z ministrem obrony Wielkiej Bry-

czyli systemu operacyjnego najnowszej

tanii uczestniczyl w ceremonii przekazania

generacji, który jest w posiadaniu Polski

Klosa i historii swojego kościola odbyla

razem z baterią Patriot ­ powiedzial szef

w minioną sobotę (1 października) blisko

cerkiewny w Radrużu, sanktuarium Matki

za jej organizację kierujemy do Konsula-

pierwszego zestawu ,,mala NAREW" do 18.

50-osobowa grupa wiernych parafii św.

Bożej Laskawej Lwowskiej w Lubaczo-

tu Generalnego RP we Lwowie i konsul

Dywizji Zmechanizowanej w Zamościu. ­

MON. ­ A więc my mamy cale środowisko

związane z osloną przeciwlotniczą i prze-

Marii Magdaleny we Lwowie wraz z pro-

wie, konkatedrę, parafię św. Stanislawa

Elizy Dzwonkiewicz. Dziękujemy także

Kolejny zestaw będzie gotowy na początku

boszczem o. Dawidem Omiecińskim oraz

w Lubaczowie i Centrum Dziedzictwa Ar-

bp. Marianowi Buczkowi, który towa-

przyszlego roku. A więc taką broń Polska

ciwrakietową, wielowarstwowe ­ począw-

rzyszyl lwowianom i podzielil się swoimi

już posiada ­ oświadczyl wicepremier.

szy od rakiet najkrótszego zasięgu, a więc

wicekonsul Natalią Rudczyk.

chidiecezji Lwowskiej, a także parafię pw.

Piorunów, potem przez zestawy Pilica,

Parafianie mieli okazję zwiedzić nie

św. Wojciecha w Cieszanowie.

wspomnieniami

Gdy ministrowi obrony zwrócono uwa-

później ,,mala Narew", później Patrioty.

Jesteśmy zaszczyceni Państwa wi-

gę na fakt, iż również Wielka Brytania

tylko wystawę ,,Skarby kresowej świąty-

ŹRÓDLO: MUZEUM KRESÓW

podpisala list intencyjny ws. Europejskiej

ni", ale także cale nasze muzeum, zespól

zytą, slowa serdecznego podziękowania

ŹRÓDLO: RMF24.PL

W LUBACZOWIE