22

nr 20 (408) | 31.10.­14.11.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Rocznica tragicznej śmierci Eugeniusza Bodo

Idol publiczności, wybitny

w którym Bodo zagral w War-

przedwojenny aktor filmowy

szawie w 1939 roku, mial tytul

i estradowy, piosenkarz,

,,Uwaga, szpieg". Zagral w nim

również reżyser i scenarzysta

niemieckiego szpiega. W NKWD

­ wszystko to Eugeniusz Bodo,

ten fakt wytlumaczono jedno-

czlowiek-legenda. A jeszcze

znacznie ­ nie wykluczono, że

milośnik kobiet i wytrawnej

rzeczywiście byl szpiegiem.

kuchni, prawdziwy smakosz,

Na pozwolenie na wyjazd

czlowiek bardzo bogaty

czekal we Lwowie kilka miesię-

i tyleż oryginalny. Również

cy i nie doczekal się. Z począt-

niedościgniony wykonawca

kiem wojny sowiecko-niemiec-

przebojów, popularnych

kiej ślad po nim zaginąl. Istnieje

również dziś, jak to ,,Już

kilka wersji jego aresztowania

taki jestem zimny drań",

i śmierci. Każda byla przekaza-

,,Umówilem się z nią na

na swego czasu przez pewnych

dziewiątą" i ,,Sex appeal".

świadków i wykluczają się na-

wzajem. Wlaśnie te tragiczne

okoliczności ostatnich dni (lub

JURIJ SMIRNOW

W

lat?) życia Eugeniusza Bodo byly

szystko skończylo się

i pozostają najbardziej ścislym

we wrześniu 1939 roku.

sekretem, niewyjaśnioną tajem-

Bodo  byl  zmuszony

nicą. Być może odpowiedź znaj-

EUGENIUSZ BODO I JEGO PIES

uciekać z Warszawy i zamiesz-

duje się w moskiewskich archi-

kal we Lwowie, gdzie 26 czerw-

Lecz w realnym życiu ten zwią-

dniach wojny, ktoś okazal się

przekladane na język rosyjski,

wach NKWD, ale na razie nikt

ca 1941 roku zostal aresztowany

zek trwal niedlugo. Między ko-

na emigracji. Bodo, jak wielu

a treść ich dopasowano do rze-

z historyków do nich nie dotarl.

przez NKWD. Dalej byly so-

chankami doszlo do zerwania.

innych, zwlaszcza lewicują-

czywistości radzieckiej. Ze-

Otóż, wedlug jednej z wersji Bodo

wieckie więzienia w Moskwie,

Bodo odwrócil się od egzotycz-

cych przedstawicieli kultury

spól nie tylko występowal we

postanowil uciekać i nielegalnie

Ufie i w lagrze w Kotlasie (obwód

nej dziewczyny, o której mówil,

polskiej, znalazl się we Lwowie,

Lwowie, ale z powodzeniem też

przekroczyć granicę z Rumunią.

archangielski).  Torturowany

że ,,pije jak smok" (sam Bodo byl

okupowanym przez sowietów.

wyjeżdżal na dlugie kilkumie-

Zostal aresztowany na brzegu

i glodzony, zmarl 7 października

absolutnym abstynentem). Reri

Bywal tu na występach go-

sięczne występy gościnne po

Prutu i osadzony w więzieniu

1943 roku wskutek glodu, gruź-

twierdzila, że pije dlatego, że Bodo

ścinnych kilka razy. W 1925

Związku Radzieckim. Uklada-

czy to w Śniatynie, czy to w Ho-

licy i pelagry. Miejsce jego po-

zaniedbuje ją jako kobietę! Mial

roku z kabaretem ,,Qui pro Quo",

no nawet nowe piosenki od razu

rodence. Rozstrzelany w tymże

chówku nie jest znane.

on też inne dziwne zaintereso-

w 1930 razem z Hanką Ordo-

w języku rosyjskim, na przyklad

więzieniu przed wkroczeniem

Otóż, Eugeniusz Bodo to tyl-

wania. Bodo pasjonowal się... ha-

nówną, w marcu 1938 z zespo-

,,Aj da pareń, pareniok", któ-

wojsk niemieckich. Inny pew-

ko pseudonim artystyczny. Na-

ftowaniem makatek koralikami,

lem Teatru Miejskiego w So-

ra stala się przebojem w calym

ny świadek podobno widzial

prawdę nazywal się Bogdan Eu-

których mnóstwo mial w swo-

snowcu, a w grudniu wystąpil

ZSRR. Dopiero tuż po wojnie

na wlasne oczy, że 25 czerwca

gène Junod. Ojciec jego, Teodor

im mieszkaniu i którymi obda-

we lwowskim Teatrze Wielkim

do tej melodii zostal napisany

o godzinie 11:00 patrol wojsko-

Junod, byl Szwajcarem, matka

rowywal znajomych. W filmie

razem z Mirą Zimińską. We

nowy polski tekst i tak powstala

wy skladający się z trzech Ro-

Jadwiga Anna Dorota z Dylew-

,,Piętro wyżej" występowal w roli

wrześniu 1939 roku spotkal we

,,Cicha woda brzegi rwie".

sjan aresztowal Bodo w parku

skich ­ Polką. Rodzice byli kal-

kobiecej przebrany za Mae West.

Lwowie wielu znajomych, tak

Eugeniusz Bodo blyszczal też

Kościuszki we Lwowie obok po-

winistami i w tym też wyzna-

Wlaśnie w tym filmie śpiewal

miejscowych jak też z Warsza-

na tle tego zespolu. Powodzilo

mnika Agenora Goluchowskiego.

niu ochrzcili syna. Pseudonim

slynną piosenkę ,,Sex appeal to

wy. Już w październiku zatrud-

mu się bardzo dobrze. Ale w 1941

Rosjanie sprawdzili tożsamość

Bodo pochodzi od pierwszych

nasza broń kobieca". Wszystko

nil się w Teatrze Miniatur, zaś

roku artysta zdecydowal wy-

artysty i rozstrzelali w glębi par-

liter imienia Bogdana i trzeciego

to razem daje podstawę mówić

w grudniu ­ w zespole ,,Tea-Ja-

jechać ze Lwowa i ZSRR i pod-

ku. Jeszcze jeden świadek wi-

imienia matki ­ Dorota. Matkę

o nie calkiem pewnej orientacji

zz" pod kierownictwem Henry-

jąl starania o otrzymanie od-

dzial w tychże dniach zabitego

bardzo kochal i uwielbial. Set-

seksualnej slynnego Bodo. Być

ka Warsa. Byl niezastąpionym

powiedniego pozwolenia wladz

Bodo w jego mieszkaniu we Lwo-

ki różnych kobiet i romansów

może wlaśnie to bylo najbardziej

konferansjerem i piosenkarzem.

radzieckich. Zespól pojechal już

wie. Byly również świadectwa,

w jego karierze artystycznej

strzeżoną tajemnicą tego idola

Okazalo się, że posiada niena-

na trzecie tourne po Rosji, a Bodo

że zginąl we lwowskim więzie-

to tylko plotki. Jak żartowa-

publiczności, za którym bez po-

ganną znajomość języka rosyj-

zostal we Lwowie czekając na za-

niu Brygidki, obok tysięcy in-

li ci, którzy znali go bliżej, Bodo

wodzenia szalaly kobiety.

skiego, co bylo wielką rzadko-

latwienie formalności. Naiwny

nych więźniów w czasie likwi-

kochal na pierwszym miejscu

Kiedy wybuchla wojna, byl

ścią w ówczesnym Lwowie. Do

czlowiek! On, jak większość Po-

dacji przez NKWD. W czasach

matkę, a na drugim ­ swego psa,

mężczyzną w sile wieku (uro-

zespolu zaangażowano znanych

laków, nie rozumial mentalności

PRL-u wladze polskie oglosily

wielkiego doga arlekina Sambo.

dzil się w 1899 roku), slawnym,

artystów ­ Adi Rosnera, Feliksa

i powodów dzialania sowieckich

oficjalnie, że Bodo zostal roz-

W latach 20­30. XX wieku,

bogatym. Bardzo bogatym. Byl

Konarskiego, Zbigniewa Kurty-

slużb specjalnych. Bodo uważal,

strzelany we Lwowie, ale... przez

nie zważając na ogromną popu-

czlowiekiem sukcesu! Wszyst-

cza, Renatę Bogdańską (przyszlą

że szwajcarski paszport chroni

Niemców.

larność gwiazdora, jego występy

ko skończylo się we wrześniu

żonę generala Andersa). Prezen-

go przed wieloma nieprzyjem-

Wedlug najbardziej pewnych

w kabaretach i w filmach, a także

1939 roku. Świat, który uwiel-

towano bardzo bogaty reper-

nościami, ale dla funkcjonariu-

informacji Eugeniusz Bodo zo-

udzial w akcjach reklamowych,

bial Bodo, świat jego filmów

tuar, który skladal się z najlep-

szy NKWD byla to bardzo podej-

stal w czerwcu 1941 roku aresz-

na przyklad w reklamie kwiatów,

i piosenek skończyl się nagle

szych polskich przedwojennych

rzana okoliczność, jak również

towany przez NKWD jako szpieg

marynarek i kapeluszy Old En-

i na zawsze. Ktoś z jego znajo-

przebojów. Niektóre piosenki

dobra znajomość języka rosyj-

niemiecki i wywieziony do Mo-

gland, osobiste życie aktora bylo

mych zginąl już w pierwszych

(nawet ,,Tylko we Lwowie") byly

skiego. Na dodatek ostatni film,

skwy. Przebywal też w innych

prawie dla wszystkich ścislą ta-

radzieckich więzieniach. Polscy

jemnicą. Tylko najbliższe grono

dyplomaci w Moskwie zwracali

znajomych znalo prawdziwe na-

się do wladz radzieckich z proś-

zwisko i imię aktora, jak również

bą o uwolnienie Bodo na podsta-

to, że byl obywatelem Szwajca-

wie amnestii i umowy Sikorski

rii i mial szwajcarski paszport.

­ Majski. Ale otrzymali odmo-

Jeszcze mniejsze kolo przyjaciól

wę. Bodo przecież nie byl oby-

wiedzialo o jego silnym przy-

watelem polskim, tylko szwaj-

wiązaniu do matki, wprost

carskim. Dlaczego sowietom byl

o uzależnieniu psychicznym.

potrzebny więzień Bodo, za kogo

Matka byla kobietą staromodną

tak naprawdę mialo go NKWD?

i apodyktyczną, nie akceptowa-

Trudno nawet się domyślać.

la żadnych milosnych roman-

Oficjalne

potwierdzenie

sów syna. A takich też nie bylo,

śmierci Eugeniusz Bodo ogloszo-

choć cala Polska tylko o tym mó-

no już przez wladze rosyjskie po

wila. Kobieciarzem byl jedynie

upadku Związku Radzieckiego.

w wymyslach prasy brukowej.

Wedlug bardzo skąpych infor-

Tak naprawdę, na pewno byly

macji Bodo zmarl 7 października

tylko dwie kobiety w jego życiu.

1943 roku w lagrze Kotlas kolo

Pierwsza to aktorka pochodzenia

Archangielska. Zostal skazany

żydowskiego Nora Nej, a druga ­

przez Kolegium Specjalne NKWD

niezwykle egzotyczna Tahitanka

na pięć lat więzienia jako ele-

Reri (Anna Chevalier).

ment spolecznie niebezpieczny.

W 1934 roku wychodzi na

Ile w tym prawdy ­ trudno zwe-

ekrany film ,,Czarna perla", gdzie

ryfikować. Archiwa NKWD na-

KADR Z FILMU ,,PAWEL I GAWEL", REŻYSERIA: MIECZYSLAW KRAWICZ, 1938. NA ZDJĘCIU:

Bodo i Reri występują razem.

dal nie są dostępne.

EUGENIUSZ BODO, ADOLF DYMSZA I HELENA GROSSÓWNA